Wikipèdia:Neutralitat de punt de vista : Diferéncia entre lei versions

La '''neutralitat de [[Punt de vista cognitiu|punt de vista]]''' o '''punt de vista neutre''' es un [[Wikipèdia:Règlas|principi fondator]] de [[Wikipèdia]] que totes los articles devon respectar. Segon [[Jimbo Wales]], [[meta:designated agent|agent designat de Wikipedia]], « la neutralitat de punt de vista es absolueabsoluta e non négociablenegociabla » [http://mail.wikipedia.org/pipermail/wikien-l/2003-November/008096.html].

Wikipèdia es fondada sus un principi trèsfòrt important : en dos mòts, los articles devon èsser escriches de biais a ne pas prendre partit per un punt de vista puslèu qu'que per un autre. Al contrari, il s'agitagís de presentar totes los punts de vista pertinents, mas de n'en adopteradoptar aucunpas cap. Il ne fautCal doncas jamai afirmar, jos-entendre o quitament daissar croirecréser qu'un dels punts de vista es d'una quelconqueun biais quin que siá melhor, égalegal o mens bon qu'un autre.

Escriure de biais neutre es un art nécessitantnecessitant de la practica. La neutralitat de punt de vista es l'objetobjècte de nombreusesd'analisis analysesnombrosas, interprétationsinterpretacions e raffinementsrafinaments dins Wikipèdia. N'hésitezEsitez pas a participar al [[Wikipèdia:NPDV:Guida practicpractica|mòde d'emplec]].

=== Lo punt de vista neutre n'es pas un punt de vista intermediari ===

Escriure d'un punt de vista neutre consistís pas a adopteradoptar un punt de vista intermediari, mas a presentar e clairement identificar clarament cada punt de vista.

=== La neutralitat de punt de vista permèt pas de pretendre que de punts de vista se valentvalon ===

La neutralitat de punt de vista interditinterditz tot jutjament sus un punt de vista. Aquò significa qu'interdísinterditz non solament de pretendre qu'un punt de vista es melhor qu'un autre, mas interdísinterditz tanben de pretendre que dos punts de vista, e mai totes los punts de vista, se valentvalon.

=== Lo punt de vista neutre n'es pas lo punt de vista de la majoritat ===

Escriure d'un punt de vista neutre consistís pas a prendre partit per la majoritat, quitament aprèp aver evocat totes los punts de vista. Tot punt de vista es subjectifsubjectiu e dépendantdependent de considérationsconsideracions socialessocialas, temporellestemporalas e géographiquesgeograficas. La tòca n'es doncas pas de trobar una veritat o una nòrma que de tot biais évoluentevolueisson segon l'endrèich, lo grop e lo temps.

=== La neutralitat de punt de vista requiertrequerís l'attributionatribucion dels punts de vista ===

Presentar totes los punts de vista pertinents deu pas daissar lo lector amb una massemassa de punts de vista contradictoirescontradictòris indiquantindicant simplementsimplament que « certainscèrts » pensentpensan ceciaiçò e d’« opposantsoposants » pensent aquòpensantaquò. Los tenantstenents de cada punt de vista devon èsser identifiésidentificats sens ambiguïtéambigüitat. Cal non solament presentar totes los punts de vista, mas en mai d'aquò, identificar quequi (quin partit politic, quin corrent filosofic, etc.) soutientsosten cada punt de vista, de sortemanièra que lo lector puisseposca se far una idèa de la représentativitérepresentativitaté de cada partida en preséncia.

Aquesta règla permèt notament d'empêcherempachar de far passerpassar un punt de vista personnelpersonal o gonflerconflar un punt de vista minoritari jos un vague « certainscèrts disentdison », « onse peutpòt remarquerremarcar », etc., dontque la pertinencepertinéncia peutne pòt èsser invérifiableinverificabla.

===La neutralitat de punt de vista n'es pas lo seulsol principi fondator de Wikipèdia===

Un autre principi fondator es qu'un article deu èsser pertinent, e doncas que los punts de vista presentats devon èsser pertinents. Es per aquesta rason que lo punt de vista d'un simple WikipèdianWikipedian n'a pas sa plaça dins un article, quitament se es presentat d'un punt de vista neutre.

== JargonGirgon ==

== La neutralitat de punt de vista segon [[Jimbo Wales]] (definicion originaleoriginala) ==

<p>Una enciclopèdia de portada generala es un ensemble synthétiquesintetice de connaissanceconeissenças presentat d'un punt de vista neutre. Dins la mesuremesura del possible, toutetota écritureescritura enciclopedica deu se gardergardar de prendre toutetota positionposicion '''autreautra que''' cellela del punt de vista neutre.</p>

<p>Lo punt de vista neutre consistís a essayerensajar de presentar las idèas e los fachs de biais a çò que los partisans e los détracteursdetractors puissentposcan s'accorderacordar. BienPlan sûrsegur, un acòrdi a 100% es impossible ; i a d’idéologuesd’ideològs dins lo monde que ne donnerontbalharàn lor assentiment pas qu'a una présentationpresentacion énergiqueenergica de lor pròpri punt de vista. Podèm solament rechercherrecercar un typetipe d'écritureescritura que convienneconvenga a de personas essentiellementessencialament rationnellesracionalas, que peuventpòdon aver de desacòrdis sus de punts particuliersparticulars.</p>

<p>QuelquesQualques exemples ajudarontajudaràn sens dobte a illustrerillustrar mon prepaus :</p>

<p>1. Un article enciclopedic ne devraitdeuriá pas soutenirsosténer que las entrepresas son d’organisationsd’organisacions criminellescriminalas, quitament se l'auteurautor lo pensepensa. Il devraitDeuriá puslèu exposerexpausar lo fach que ''cèrtas personas'' lo creson, balhar lors rasons, mas tanben presentar çò que l'autre camp ditditz.</p>

<p>2. Un article enciclopedic ne devraitdeuriá pas afirmar que lo libéralismeliberalisme économiqueeconomic es lo melhor sistèma social. (Es çò que pensi, al fach.) Il devraitDeuriá puslèu presentar los arguments dels partisans d’aqueste punt de vista e los arguments de ceuxlos que s'yi opposentopausan.</p>

<p>Benlèu lo biais la mai facileaisit de rendre vòstra écritureescritura mai enciclopedica es-elle d'indiquerindicar ''çò que las gents creson'', puslèu que ''çò qu’es''. Se aquò vousvos semblesembla enun quelquepauc biais subjectivistesubjectivistae, collectivistecollectivista o impérialisteimperialista, alara interrogezinterrogatz-moime sus aqueste principi, perque pensi que vous faitesfasètz tot simplementsimplament erreurerror. Çò que las gents creson, voilàvaquí un fach objectifobjectiu, e podèm presentar ''aquò'' pro facilementaisidament d'un punt de vista neutre.»</p>

<blockquote>« Un dels premiersprimièrs principis sus lequelsulqual Jimmy e moiieu sommessèm tombéstombats d'acòrdi, es la politica d'«imparcialitat» o de neutralitat. JeSabi sais que jqu'ai énormémentenormament insistéinsistit sus aqueste principi dèstre lo començament, perque la neutralitat èra un de mesmos dadasdadàs depuisdempuèi trèsfòrt longtemps [...]. La neutralitat — nousnos nous accordionsacordiam sus aqueste punt — exigeaitexigiá que los articles nepresenten présententpas aucuncap punt de vista particular sus lossuls subjèctes controverséscontroversats, mas reflètentrebaten al contrari honnêtementonèstament totas las partidas. Nous sommesSèm tanben tombéstombats d'acòrdi per rejeterrejetar una solucion de rechangerecambi, sus laquellelaquala Tim [Shell] e d'autres NupédiensNupedians de la primièra ora avaientavián travaillétrabalhat (per un temps) : lo desvolopament, per cada subjècte enciclopedic, d'una sérieseria d'articles différentsdiferents, chacuncadun écritescritz d'un punt de vista différentdiferent.»

<blockquote>« Una [...] politica quique futfoguèt rapidement instituéeinstituida futfoguèt la politica d'imparcialitat (''nonbias policy'') o de neutralitat. Aquesta politica èra issueeissida del projetprojècte NupédiaNupedia e devintdevenguènt una Règla ade Respectar — dins una de las primièras versions, la politica èra énoncéeenonciada d’aqueste biais : "Evitar la parcialitat (''Avoid bias'') : Puisqu'ilPerque s'agitagís d'una enciclopèdia, tant bienplan que mal, ilvaldriá vaudrait mieuxmièlhs que vous exposiezexpausèssetz vosvòstras considérationsconsideracions polémiquespolemicas o (1) pas brica, o (2) sus las paginas de *Debat [...] o de *Discutida que se tròban en ligams en bas de la pagina que voussètz êtes tentétemptat d'enjoliverembelir, o encara (3) presentadas de biais factual, i.e., en attribuantatribuissent una opinion particulara a una persona o a un grop particular, puslèu que d'afirmar aquesta opinion coma un fach. La solucion (3) es nettementnetament préféréepreferida." Jimmy commençacomencèt alara una pagina especialisada dins la politica éditorialeeditoriala, qu'ilque nommanomenèt "Punt de Vista Neutre" (''Neutral Punt of View'') [...]. J'avoueConfessi que je nqu'aime pas gaire aqueste nom coma nom de la politica, carperque il impliqueimplica qu'escriure de biais neutre, o sens parcialitat (''bias''), es en realitat exprimerexprimir un punt de vista, e, étantessent donnéedonada la preséncia de l'article définidefinit, coma un seul punt de vista sus aquesta question. "Neutralitat", "neutre", e "de biais neutre/impartialementimparcialament" (neutrally) son del melhor usatge coma nom, adjectifadjectiu, e adverbeadvèrb. Mas lo sigle "NPDV" (''NPOV'') finitacabèt per èsser utiliséutilisat a la plaça de totestotas las tres per de WikipèdiansWikipedians désireuxdesiroses d'èsser dins lo vent, puispuèi on en vints'acabèt a userusar del fâcheuxdesplesent "PDV" (''POV''), quand en français parfaitement bon lo mòt "partial" aurait fach l'afar (''the unfortunate "POV came to be used when the perfectly good English word "biased" would do''). »

Larry Sanger, ''[http://features.slashdot.org/article.pl?sid=05/04/18/164213 The Early History of Nupedia and Wikipedia: A Memoir]'' (''MémoiresMemórias sus lossuls començaments de NupédiaNupedia e Wikipèdia'')

* [http://agora.qc.ca/encyclopedie.nsf/Communiques/Charte#principi2principe2 Lo punt de vista dins la Carta de l'Enciclopèdia de l'Agorà]