Joan de Cantalausa : Diferéncia entre lei versions

Tornat a Rodés, ensenha alara l’anglés dins un collègi e assumís tanben la foncion de susvelhant. Es a la debuta de las annadas 1970 que va se revelar la granda aventura de sa vida, son enrabiadura per l’Occitan. A 45 ans, se ronça a tot perdut dins l’estudi e l’aparada d’aquesta lenga ambe un vam remarcable. Professor d’Occitan dins los licèus de Rodés, redigís de manuals pedagogics en Occitan, puèi un Diccionari illustrat. Seguiràn nombrosas reviradas, demest las qualas, Los evangèlis (la Bona Novèla) a partir del tèxt grèc original, lo Libre de la Jungla, lo Cantic dels cantics, Las Letras de mon molin, Lo Vièlh òme e la Mar, Reprim de Giono, de Mirgas e d’Òmes de Steinbeck ; en mai de bendas dessenhadas d’Asterix per ne citar que las mai remarcablas.

 

 

- Sèrgi GAIRAL - Darrièr l’òbra i a un òme e quin òme ! Un òme a l’encòp simple e excepcional. La lectura de sas memòrias me confirmèt una de sas qualitats extraordinàrias, sa memòria. Jamai ai legidas de descripcions tan precisas e detalhadas dels paisatges americans o de la vida en Índia. Cossí s’es possible de se remembrar tot aquel vocabulari tocant a las divinitats, a las gents, als vestits, a las costumas… ? Cap d’especialista auriá escrich mièlhs qu’el ! E tot aquò dins un Occitan d’una riquesa incresible ; per dire d’avançar mai rapidament abans de se lançar complètament dins l’estudi de l’anglés, memorèt 20 000 mòts e après, agèt pas lo mendre problèma per dintrar dins una lenga que parlava correntament. Descobriguèri sa memòria tan lèu que comencèrem a trabalhar ensems 10 ans fa. Se remembrava quand e ont aviá entendut (o legit) tal mot, tala expression e qual l’aviá emplegada. Ne soi encara a me demandar cossí òm pòt conéisser tan prigondament una lenga. Cal l’aimar fòrt plan, mas aquò sufís pas ; cal èsser qualqu’un a part, çò qu’èra Cantalausa e cal tanben una capacitat de trabalh fòra nòrma. Quant d’oras passèt a cercar, a legir, a espepissar de manuscrits ancians, a passar minuciosament totas las paginas de mantunis diccionaris o d’autres obratges, a prene de notas. Per son Diccionari General Occitan, quand encapèt que sens l’informatica i arribariá pas, trabalhèt pendent 6 ans, gaireben nuèit e jorn e enfin lo publiquèt, conscient que i a viá de mancaments e de causas a melhorar. Contunhèt d’i trabalhar per faiçonar una edicion nòva que se pòt telecargar sul site : http://Amourdelire.free.fr/tele.html e que se pòt crompar en CDRom. Dins son libre de sovença òm se maina qu’es pas totjorn aisit d’èsser tanben òme de glèisa per çò qu’agèt qualques difficultats amb la ierarquia. Un prèire que s’interèssa aitant a l’anglés coma al latin o al grèc… ? Calguèt que s’embordesquèsse per que l’evesque de l’epòca lo daissèsse perseguir sos estudis. Li faguèri remarcar qu’èra mai d’un còp passat prèp de la mòrt. Quand los Alemands manquèron lo fusilhar ambe son fraire, quand manquèt s’asfixiar ambe un fornèl de carbon, quand manquèt se negar dins una piscina de Santa Fe, quand passèt còsta d’una sèrp en furor sus un camin de Las Vegas, quand un policièr d’Atlanta se virèt cap a el, lo revolver a la man, quand fotografièt un fòl a Bombay ocupat a matar ambe un palfèr totes los que vesiá a son entorn. Foguèt susprés qu’aguèssi remarcat aquò, per çò que per el, èran d’anecdòtas de la vida : tot òme a una fin accidentala o pas. Parlàvem sovent de Bodon, l’òme mai extraordinari qu’aja encontrat dins sa vida, çò disiá : “A Nòva Iòrc ai encontrat un farramat de mond… Nat òme m’a marcat aitant coma Bodon”. Ieu dirai que l’òme mai extraordinari encontrat dins ma vida es el, Cantalausa.