Jacme Ièr d'Aragon : Diferéncia entre lei versions

L'enfant Anfós, lo seuson filh grandainat moriguèt en 1262 sens descendéncia. Jacme Ièr daissèt doncas a Pèire lo Grand, lo seuson segond filh, [[Catalonha]], [[Aragon]] e [[Valéncia]]; al fraire pichon Jacme li daissèt [[Malhòrca]], [[Menòrca]] (alara encara al poder dels moros), las [[Pitiusas]], los comtats del [[Rosselhon]] e [[Cerdanha]] (aproximativament l’actuala [[Catalonha del Nòrd]]) e los territòris que conservava en Occitània (la senhoriá de Montpelhièr, lo vescomtat de [[Carladés]] e la baroniá d’[[Aumelàs]]): venguèt [[rei]] d’aquestes territòris coneguts jol nom de [[Reialme de Malhòrca]]- amb lo nom de Jacme II de Malhòrca.

Jacme Ièr aviá fach diferents testaments, ; dins cadun aviá repartit sas tèrras d'un biais diferent, segon lo nombre de filhs qu'aviá a cada moment, e segon una concepcion patrimoniala de l'Estat.

LesLas consequéncias d'aquesta concepcion foguèron que, après lo darrièr testament, calguèt, d'un latz, la recomandacion ala seuson filh menor, Jacme, que se mantenguèsse unit amb son fraire, Pèire, d'acòrd amb la qual aqueste darrièr signèt amb son fraire lo [[Tractat de Perpinhan]] d'infeudacion; l'òrdre de [[Jacme lo Just]] per tal que poguèsson pas separar lo Principat de Catalonha, lo Reialme d'Aragon e lo Reialme de Valéncia; e lo [[Jurament per las Illas]].

D'en primièr, a l'epòca entre los contemporanèus i aguètaguèron consciéncia dels inconvenients d'aquela politica patrimoniala per la division que creava, com o precisèt lo cronicaire [[Ramon Muntaner]] en l'exemple de la [[Mata de Jonc]].

De fach, al temps de la dinastia de l'[[Ostal de Barcelona]], ja i aguèt una manca d'ententa entre los reis de la branca de Malhòrca e sos parents, amb las conquèstas de Malhòrca per [[Pèire II]] e [[Pèire III lo Ceremoniós]]. Al temps de l'[[Ostal de Trastamara]] e de l'[[Ostal d'Àustria]] i aguèt d'enfrontaments que prenguèron un aire de guèrra civila entre los reialmes de Malhòrca i de Valéncia, d'un costat, e lo Principat de Catalonha de l'autre, per la desafeccion majoritària d'aqueste a la monarquia, enal temps de [[Joan II de Trastamara]] e de [[Felip IV|Felip III]] (IV de Castelha). Sens un rei exclusiu comun, l'estructura en diferents reialmes menèt a un aluenhamentalunhament progressiu dels règnesreialmes de la Corona d'Aragon, fins a la seuna darrièra collaboracion durant la Guèrra de Succession, amb d'unitats militaras malhorquinas e valencianas que defendèron Barcelona e en la redaccion e desfensa del memorial de greuges nomenat [[Representacion]].

D'en primièr, la combinacion de las proprietats de Jacme Ièr dins cada testament, mòstra, d'un costat, la constància a atribuir al filh màger Anfós lo Règne d'Aragon ; a Pèire, lo Principat de Catalonha; e a Jacme, lo Reialme de Malhòrca e Montpelhièr, mas amb diferentas combinacionscombinasons, dependent del nombre de fraires : segon lo 4enquatren testament, Jacme seriá estat rei de València. L'òrdre de naissença s'associava, doncas, amb l'importància del reialme atribuit: los patrimonials, Catalonha e Aragon, pel primogenit; en avent dos filhs, Anfós recebiarecebiá Aragon e Pèire, Catalonha, coma se Aragon foguèsfoguèsse masmai important. En avent quatre filhs, lo tercertresen recebèt ello RègneReialme de ValènciaValéncia, ello tercertresen en importància per l'extensióextension. I en haver-n'hi quatre, el petit rebiarecebiá leslas terrestèrras nordnòrd-pirinenquespirenencas ie MontpellerMontpelhièr.

Lo fach notable es que, lo primièr còp que Jacme Ièr aguèt dos fillsfilhs, ello menorcabdèt, Pèire, deviá recebre lo RègneReialme de ValènciaValéncia, lo de Malhòrca, las tèrras nordnòrd-pirinenquespirenencas e Montpelhièr; per contra, dins lo darrièr testament, tambétanben amb dos fillsfilhs, ello petit norecebèt rebépas lo regneReialme de ValènciaValéncia. Lo motiu de la separacion del RègneReialme de ValènciaValéncia del de Malhòrca dins lo darrièr testament poguèt èsser la volontat de nopas crear dos blocsblòcs pro gròsses que se poguèsson afrontar. PeròMas la consequéncia foguèt que los reis de l'Ostal de Malhòrca se deguèron enfeudar a sos parents pus poderoses, perque la CatalunyaCatalonna NordNòrd estrategicament èra tròp importanta per Catalonha coma zona de passatge des de la Corona de França. E finalament, se produguèt la reïncorporacion de las tèrras de la [[Corona de Malhòrca]] a la Corona d'Aragon, amb la pèrda de Montpelhièr.