Densitat : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Vivarés (discussion | contribucions)
mCap resum de modificació
Vivarés (discussion | contribucions)
m "densitat superficiala" (per unitat de superfícia); "argent viu" (TDF)
Linha 6 :
La densitat d'un còs es una nocion de [[fisica]] anciana, apareguda al [[sègle XVII]]. Aquesta grandor caracteristica d'un còs, exprimida per un nombre sens dimension a un usatge comun. Es sovent definida succintament dins los diccionaris sabents o enciclopedics<ref>J.P. Mathieu, A. Kastler, P. Fleury, ''Dictionnaire de Physique'', 2{{nda}}edicion, Masson Eyrolles, París, 1985 {{ISBN|2-225-80479-6}} o simplament ''[[Le Petit Larousse]]'' 2008, ed. Larousse, París {{ISBN|978-2-03-582503-2}}, {{p.}}303</ref>.
 
Son origina es londana e alquimica, coma o suggerís [[Gaston Tissandier]] dins sos corses a la societat polimatica de París aprèp 1865. Lo mot occitan ''densitat'' proven del latin ''densitas'', que designa l'espessor, la compacitat, o quitament l'opacitat. Los alquimistas, fanatics de la puretat dels còsses e de las correlacions astrologicas e numericas, cerquèron ade comparar per de critèris reproductibles l'aiga, los metals, e totas las substàncias que podián purificar, distillar, sublimar.
 
Per la pesada d'un meteis volum de matèria pura, retrobèron invariablament los classaments de las ''planetas'' ja coneguts :
* ''Solelh'' o l'[[aur]] : 19,25
* ''Mercuri'' o lol'[[mercuri viu-(element)|argent viu]] : 13,56
* ''Saturne'' o lo [[plomb]] : 11,35
* ''Luna'' o l'[[argent (metal)|argent]] : 10,47
* ''Vènus'' o lo [[coire]] : 10,78
* ''Jupitèr'' o l'[[estam]] : 7,29
* ''Mart'' o lo [[fèrre]] : 7,20
 
Aqueles nombres qu'obtenián mai o mens precisament segon la qualitat de lor aparelhatge e lor manipulacion designan ja d'absoluts numerics a respièch de l'aiga pura la mai densa, sus la quala flòta lo glaç.
Linha 21 :
La sciéncia experimentala a partir de 1610 a représ lors aparelhs, protocòls e mesuras dins de tòcas d'identificacion, d'analisi e de sintèsi, e per balhar lentament naissença a la [[quimia]] e a las mesuras fisicas concernent la matèria. De tecnicas precisas de mesura de densitat de solucions salinas son mesas al punt per [[Antoine Baumé]]. Divèrses corrents racionalistas, en particular aprèp 1790, an balejat una granda part de las concepcions eiretadas ressentidas coma d'ancians legats supersticioses. Aqueles òmes de sciéncia an volgut avalorir lo tèrme de ''densitat'' en prenent modèl sus la sciéncia anglesa, que los especialistas de la mecanica celèsta considèran coma exemplara. Los païses anglosaxons, fòrça marcats per l'alquimia e mai la vida e la pensada d'[[Isaac Newton]] o atèstant, ''density'' designa la massa volumica e ''relative density'' la densitat tre lo sègle XVIII.
 
[[Émile Littré]] definís la densitat coma lo « repòrt de la massa d'un còs a son volum », es a dire coma la [[massa volumica]]. Lo scientific racionalista Laplace, admirator de Newton, citat en referéncia<ref>{{Ligam web|url=http://littre.reverso.net/dictionnaire-francais/definition/densit%C3%A9|títol=Définition du mot densité|autor=''Littré'' }}</ref>, utiliza en 1810 la densitat enper sinonim de « massa volumica ». Lo quite [[BIPM]] ele-meteis associa encara, en 1960, los tèrmes de ''densitat'' e de ''massa'' volumica<ref>[http://www.bipm.org/jsp/fr/ViewCGPMResolution.jsp?CGPM=11&RES=12 « Resolucion 12 del 11{{e}} acamp de la CGPM (1960) »], sul site ''bipm.org''</ref>.
 
Çaquelà, la mesura experimentala dirècta de la massa volumica s'apuèja totjorn sus una pesada idrostatica amb coma referéncia una massa d'aiga liquida. Es una mesura de densitat relativa<ref name="Giacomo">{{ligam web|url=http://www.bipm.org/jsp/en/ViewBIPMReport.jsp?YEAR=1970&REP=03|títol=Rapòrt BIPM-1970/03. ''Masses volumiques''|autor=P. Giacomo}}</ref>. La « densitat relativa » es la sola grandor mesurabla experimentalament; sala formeforma corta « densitat » del nom es generalament preferida. Lo mot ''densitat'' es, d'aprèp Littré, l'expression modèrna del tèrme « densitat relativa ». La massa volumica demòra lo sinonim modèrne de las expressions desuetas « densitat absoluda » o « densitat pròpria »<ref>Élie Lévy, ''Dictionnaire de physique'', [[Presses universitaires de France|PUF]], París, 1988, {{p.}}217</ref>.
 
Enfin, cal pas confondre la '''densitat d'un còs''', sens dimension, amb la densitat particulara, definida per una unitat, perque aquesta darrièra '''densitat d'una grandor''' es un repòrt estatistic d'una populacion donada sus un element d'espaci (longor, superfícia o volum) utilizat per descomptar aquesta populacion, coma es lo cas per la densitat surfacicasuperficiala de populacion, la densitat de carga, la concentracion molara.
 
== Expression de la densitat ==