Wikipèdia

Sancho Pança, al Palais dels Ducs : Diferéncia entre lei versions

Navigar dins l'istoric
← Cambiament precedentDiferéncia seguenta →
Contengut suprimit Contengut apondut
VisualWikitext
Cap resum de modificació
Linha 1 :
[[Imatge:Monumento a Cervantes (Madrid) 10b.jpg|200px|thumb|Sancho Pansa, plaza de España, Madrid]]'''Sancho PansaPança, al Palais dels Ducs''' qu'ei ua comedia deu [[sègle XVII]]<ref>Escrita enter [[1639]] e [[1667]] segon Robèrt Lafont.</ref>au escrita en 2035 vers (segon l'edicion de Ratier, la màger part [[alexandrin]]s, dab quauques [[octosillab]]s) e en 5 actes de l'autor [[barròc]] [[occitan]] [[Francés de Corteta]]. Qu'ei escrivuda dens lo [[lengadocian]] de l'[[agenés]] pròche deu [[gascon]].
 
La soa intriga qu'ei basada suber l'episòdi deus Ducs dens lo dusau tòm deu [[Don Quichòte]] de l'escrivan espanhòu [[Miguel de Cervantes]], e a maugrat de quauques adaptacions occitana (jòcs de mot per exemple qui adaptan a l'occitan lo lengatge familiar e popular deu personatge de Sancho PansaPança), que segueish de près lo tèxte castelhan en i bèth putzar los arguments de cada scena.
 
== Contèxte literari e intriga ==
Linha 7 :
En tan qu'adaptacion dramatica inspirada peu roman ''Don Quichòta'', aquesta peça b'ei pas unica. Lo roman que ho tradusit hèra de d'òra dens mantuas lengas e adaptacions entau teatre o peu balet que's multipliquèn au cors deu [[sègle XVII]] (ua de la adaptacions las mei pròchas de l'òbra de Corteta qu'ei la trilogia de [[Guyon Guérin de Bouscal]]<ref>La trilogia de Guérin de Bouscal qu'ei un pauc anteriora a l'òbra de Corteta. La soa tresau comedia que ho interpretada per Molière e sa tropa (véder la bibliografia segondària)</ref>). ''Sancho Pansa'' que s'integra logicament dehens aqueste corpus, mes dab l'originalitat d'estar escrivuda en occitan. Òm pòt totun soslinhar la convergéncia enter la figura de Don Quichòte e lo prototip deu [[Matamore]] [[gasconha|gascon]] (present, enter autes, dens ''[[L'Illusion Comica]]'' de [[Pierre Corneille]]) a maugrat qu'aquiu l'[[occitan]] e sia au medish temps la lenga vulgara de Sancho e tanben la lenga casta deus Ducs qui's trufan d'eth.
 
Ua de las originalitats deu dusau tòm de Don Quichòte (escrivut quauques annadas après lo succès internacionau deu purmèr), qu'ei que los personatges qu'an lejut lo purmèr libe e que coneishen e reconeishen Don Quichòte e Sancho PansaPança (que's tracta d'ua mena d'autoreferencialitat deu tèxte, sovent qualificat de "purmèr roman deus temps modèrnes"). Qu'ei donc atau qui los dus protagonistas e arriban en çò deus Ducs qui, content de'us reconéisher, justament, après aver lejudas las loas aventuras, be decidan de's trufar d'eths.
 
Enter autas causas, que van ensajar de convéncer los protagonistas que, entà desencantar Dulcinea (la dauna causida per Don Quichòte e que cred justament encatada peus sons enemics imaginaris : los encantadors) que cau que Sancho e's hoeti lo cuu 3000 còps ; que haràn créder a Sancho que lo son ase que s'ei tornat en [[Apuleo]] ; que haràn tanben pujar Don Quichòte e Sancho sus un chivau de husta en tot los har créder qui vola ; entà manipular Sancho, los ducs que jogaràn dab lo son saunèi de vàder governador d'ua isla (saunèi qui ei l'encausa iniciau que segueishi lo son mèste dens las soas holias).
Linha 15 :
*La Duquessa (''Duchessa'' dens lo tèxte de Corteta)
*Don Quichòte[[Imatge:Honoré Daumier 017.jpg|thumb|right|200px|Don Quichòte per [[Honoré Daumier]]]]
*Sancho PansaPança
*Altisidòra
*Lopes
Linha 32 :
== Resumit ==
=== Acte I ===
La Duquessa e lo Duc que devisan d'ausèths de caça (scena 1) quan Rodrigo, un patge, e arriba entà anonciar l'arribada d'un : ''" [...] gròs peplat, / D'aquèls forrupa-bròl qu'après lecan lo plat, / Qu'a lo gipon fòrt lartge e de grandas tassetas, / Damb la barba a pauc près coma unos espincetas, / Aquèl dròlle, que tira un pauc sul trufandèr, / Que non monta qu'un ase e se ditz l'escudèr / D'un errant chibalièr qu'el noma Don Trichòte [...]"'' (scena 2) ; los ducs que s'adonan alavetz de tira que ''"L'afar considerat, tot açò nos denòta, / Que l'un es Sancho PansaPança e l'autre Don Quichòte / Digosse me'n costar, se pòdi los tenir, / Ç'aurètz lo passa temps de los entretenir."'' (scena 3). Sancho Pansa que's presenta dab un long devís ridicul au quau la Duquessa e repond ironica e trufandeca : ''"Mon Diu! Que j'èi de regret que vos siatz calat."'' ; lo ducs qu'acceptan alavetz d'ostalar mèste e escudèr (scena 4). Lo Duc qu'ordona a Lopes (en secret) d'arrespectar lo protocòl e de har com se's tratosse d'un chivalièr vertadèr e que hè servir lo disnar (scena 5). Que's preparan per la soa arribada e Altisidora que'u deu dar un ''manto d'escarlata''. (scena 6). Don Quichòte qu'ei arcuelhut dab mantua [[iperbòla]] peu duc mentre qui, se credent hèra aunorat e arrespectat, Sancho que demanda a la duenha Rodrigues de s'ocupar deu son ase com s'aquò e hosse un aunor. Era que respond : ''"S'a l'auna del vailet òm mesura lo mèste, / Qu'el siá tan avisat coma lo servitor, / Cresètz que Don Quichòta es quauque gran doctor. / Car n'es pas bon, lo conte, e dit de polits tèrmes ? / Que j'embarri son ase ! ... Anatz, sòt pica vèrmes,'' [...]''"'' Ua disputa violenta entre ambs que segueish dab arcasts de Don Quichòta de cap au son escudèr ; totun lo comte que da la rason a Sancho qui's hica a condar las soas hèitas e las deu son mèste. Puish que's retiran dens las loas crampas. Los ducs demorats sols dab Lopes que's felicitan d'aquesta debuta en tot esperar har miélher (scena 7).
 
=== Acte II ===
Linha 174 :
*[[Francés de Corteta]] :
**[[Francés de Corteta|Cortète, François de]]. ''La miramondo pastouralo, en lengatge d'Agen. Oun an ajoutat Las lermos del grabé d'Agen, feitos per l'autur de Ramounet & Miramondo''. [[Agen]] : T. Gayau, [[1700]]. Edicion postuma adobada peus hilh de Francés de Corteta.
**''Sancho PansaPança'' non ho pas estampat durant la vita deu son autor e lo sol tèxte referenciau qui demori qu'ei lo manescrit. Au contre de las duas autas pèças de Corteta (la ''Miramonda'' e ''Ramonet'') ''Sancho PansaPança'' non ho pas tanpauc estampat peus hilhs de l'autor quauques annadas arron la soa mort. Charles Ratier que'n editè, a la debuta deu [[sègle XX]]au, ua version dab quauques flaquessas (que transcriu per exemple lo mot ''[[vaccin|Baccen]]'' - III, 6 - qui n'existiva pas au [[sègle XVII]]au e que Corteta non podó doncs pas jamei emplegar ; véder nòta 1) ; òm pòt trobar aquesta version dens :
***Ratier, Charles. ''Œuvre de François de Cortète, sieur de Prades et de Cambes''. [[Agen]] : Imprimerie Modèrne, [[1915]].
**[[Robèrt Lafont|Lafont, Robèrt]]. ''Tròces causits''. [[Lavit]], [[Tarn e Garona]]: [[Lo Libre Occitan]], [[1968]] ; edicion d'extrèits acompanhats de dats biografics e critics.
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/wiki/Sancho_Pança,_al_Palais_dels_Ducs »