Emocion : Diferéncia entre versions

L''''emocion''', en la siá definicion mai generala, es un intens estat mental que sorgís endins lo [[sistèma nerviós]] de manièra espontanèa e provòca una responsa psicologica positiva o negativa. Es un impuls involontari originat coma responsa a las estimulacions de l'ambient qu'indusís de sentiments tant a l'èsser uman coma en d'animals e que desacadie de conduchas de reaccion automatica. L'emocion es matèria d'estudi de la [[psicologia]], [[neurocièncianeurosciéncia]] e, maipus recentament, de la l'[[intelligéncia artificiala]].

L'emocion es un procès [[neuroquímicneuroquimic]] e [[cognitiu]] ligat a la presa de decisions, la [[Memòria umana|memòria]], l'[[atencion]], la [[percepcion]], l'[[imaginacion]], de mecanismes que lo procès de [[seleccion naturala]] a perfeccionat coma responsa als besonhs de subrevivença e reproduccion. L'interaccion de l'organisme amb l'entorn constituís la mairitz biologica de l'experiéncia subjectiva e sociala de l'èsser uman, qu'identifica d'aquela manièra lo caractèr favorable o desfavorable de l'entorn cap a aquela lucha.

E mai ses'es unaun paraulamot fòrça usualausual, es pas facil de prepausar una definicion universalament acceptada. I a un ample consens en acceptar la distincion entre emocion e [[sensacion]]. Sensacion pòt èsser entendut coma l'experiéncia subjectiva d'una emocion que sorgís fisiologicament al cervèl.

Etimologicament lalo paraulamot ven del [[latin]] (''emotio, -onis'') e es una combinason formada de ''e(x)'' (enfora) e ''motio'' (movement, accion, gèst). Se referís a la natura de l'emocion qu'es experimentada pels umans e pòt èsser tanben atribuïda a quinsevolhuna creatura quina que siá qu'exibisca de responsas complèxas similaras.

* Emocion. Se bastís de manièra psicosociala, amb de sentiments dramatitzatsdramatizats.

L'emocion se considèra de còps coma la l'antitèsi de la rason. Aquela distincion proven de la filosofia occidentala. Las emocions pòdon pas èsser desiradas per l'individu que las sent; las pòt voler controtlar mas sovent o pòt pas aténher. Un trach caracteristic de l'èsser uman es aquel conflicte, o quitament oposicion, entre emocion e rason.

EnDins lo classicmodèl modèuclassic de cervèl de Paul MacLean (''Triune brain''), las emocions se definisson coma las responsas del cortèx dels mamifèrs. Se produsisson de responsas instintivas dempuèi lo cortèx reptilian que pòdon entrar en competéncia amb lo neocortèx mai logic, qu'es çò que rasona. L'investigacion actuala en lo sistèma de circuits neuronals de l'emocion suggerís qu'aquela es una part essenciala de la capacitat de presa de decision e planificacion umana, e que la famosa distincion facha per Descartes entre rason e emocion es pas tan clara.

Lo compausant fisiologic de las emocions es los cambiaments que se desvolòpandesvolopan en lo [[sistèma nerviós central]] (SNC) e qu'estànque son ligats amb la preséncia de determinats estats emocionalesemocionals. Son tres los subsistèmas fisiologics que segon Davidoff estànson ligats amb las emocions: lo SNC, lo [[sistèma limbic]] e lo [[sistèma nerviós autonòm]]. Pendent los procèsses emocionalesemocionals se considèran particularament actius als seguents centres del SNC:

* La [[clòsca cerebralcerebrala]], que fa partida del SNC. Davidoff e Sloman coincidisson que la clòsca cerebral activa, regula e intègra las reaccions ligadas amb las emocions. D'après l'[[Arquitectura Computacionala de l'Esperit]] de Sloman, es necessari un procès central qu'administre las decisions de referents a intencions, planificacion e resolucion de conflictes. Las decisions d'un sistèma intelligent se pòdon pas prene de manièra independenta e per aiçò los procèsses desvolopats per l'esperit qu'impliquen d'adequadas solucions als conflictes an de besonh èsser resolgudas a un nivèl maipus grand d'abstraccion. Sloman considèra los procèsses emocionalesemocionals coma la basa estructurala de l'esperit dels sistèmas intelligentesintelligents.

* L'[[ipotalam]], que fa partida del sistèma limbic e que se liga amb l'activacion del [[sistèma nerviós simpatic]]. Aquel centre a a veire amb d'emocions coma la temor, l'enuigenuèg, en mai de participar coma activador de la set e de l'activitat sexuala.

* L'[[amigdala]], que s'activa quand apareisson de sensacions coma l'irala colèra, lo plaser, lo dolor e la temor. L'extirpacion de l'amigdala provòca de complèxes cambiaments complèxes en la conducha.

* La [[mesolha espinala]]. D'après unes investigadors (Wolff, Ax, Schowartz) es possible que las reaccions emocionalas sián ligadas amb cambiaments fisiologics necessaris perque l'individuindividú se pòsca afrontar a de determinadas situacions o tanben perque pòsca transmetre de messatges o de senhals de responsa a d'autres individusindividús. Se pòt considerar tanben l'ipotèsi que fòrça d'aqueles cambiaments sián benlèu perceptibles sonque de biais inconscient per d'autres individusindividús.

Wolff Demostrètdemostrèt experimentalament que las parets de l'[[estomac]] reaccionan als estats emocionalesemocionals en cambiant lo sieu flux sanguin, las contraccions peristalticas e las secrecions d'acid cloridric. Albert Ax determinèt la relacion entre las emocions e la frequéncia cardiaca, la conductivitat electrica de la pèl (ligada amb la transpiracion), la tension musculara, la temperatura de la cara e las mans, e la frequéncia respiratòria. Trapèt que las reaccions emocionalas davant lo perilh provocavan de reaccions similaras a l'accion de l'[[adrenalina]]; tanben que los actes insultants provòcan de reaccions muscularas, cardiacas e respiratorias similaras a l'accion de l'adrenalina e [[noradrenalina]]. Gary Schowartz observèt que qualques reaccions emocionalas provòcan de cambiaments de tension musculara faciala imperceptiblas a simpla vista mas mesurablas insturmentalament.