Tahiti : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
m Bot: Adjuntet: haw:Kahiki
Vivarés (discussion | contribucions)
mCap resum de modificació
Linha 1 :
<!--Article redigit en lengadocian-->
[[Image:Mapa de Tahiti.svg|thumb|right|300px|Mapa de Tahiti e Mo’orea]]
'''Tahiti''' es l'[[illa]] mai granda de [[Polinesia Francesa]], situada dins l'[[archipèla]] de las [[illas de la Societat]] al sud d'[[Oceania]]. Istòricament es coneguda tanben coma ''Otaheite''. La capitala es [[Pape’ete]], situada sus la costa nòrd-oèst de l'illa.
 
Es l'illa la pus poblada de la Polinesia Francesa, amb 69% de la populacion totala. Dispausa de l'aeropòrt internacional de Faa’a. La lenga oficiala es lo [[francés]], e lo [[tahitian]] o ''reo mā’ohi'' la lenga autoctòna.
 
== Geografia ==
[[Image:Plage.sable.noir.Tahiti.JPG|thumb|Plaja de sorra negra a Tahiti]]
Tahiti a una largor maximala de 45 &nbsp;km, amb 132 &nbsp;km de còsta e una superfícia de 1043 &nbsp;km<sup>2</sup>. Lo punt mai nautculminant de l'illa es lo [[mont Orohena]] amb 2241 &nbsp;m.
 
L'illa es formada de doas partidas centradas sus de [[volcan]]s espandits e units per l'[[istme de Taravao]]. La part nòrd-occidentala se nomena ''Tahiti Nui'', o ''grandgranda Tahiti'', e la sud-orientala es ''Tahiti Iti'', o ''petita TahitíTahiti''. Sonque la franja costièra es abitada amb una penetracion maximala que passa pas los dos kmquilomètres. Mentre que ''Tahiti Nui'' es densament poblada, subretot a l'entorn de Papeete, e dispausa de bonas infrastructuras e d'una forta influéncia de la metropòli francesa, ''Tahiti Iti'' es demorada pus isolada en mantenir la cultura tradicionala polinesiana.
Lo [[clima]] es tropical, caud e umid tot l'an. Sonque i a doas sasons: la seca e l'umida, dita tanben de pluèjas, de novembre a abril. La durada dels jorns e de las nueits se manten sensiblament constanta tot l'an, independament de las sasons.
 
== Istòria ==
Linha 16 :
La populacion nativa es polinesiana, e se pensa que s'es establida dins l'illa vers [[300 aC]], durant las migracions e colonizacions primerencas de tot l'espaci polinesian a partir de [[Tònga]] e [[Samoa]].
 
Lo sòl fertil e la pesca abondanta an provesit aisidament de noiridura als abitants. La percepcion del caractèr tranquil e alegre dels natius e la caracterizacion de l'illa coma un paradís an impressionat los primièrs explorators europèus, establissent un mite romantic e utòpicutopic en occidentOccident que dura encara fins a uèi.
L'anglés [[Samuel Wallis]] descobriguèt l'illa, en [[1767]], la nomenant illa del Rei Jòrdi (''King George III Island'').
[[Louis Antoine de Bougainville]] faguèt Tahiti famosa en [[Euròpa]] amb la publicacion del raconte del seu viatge. La nomenant ''Nova Citera'', en referéncia a l'illa gregagrèga de [[Citera]] ont es nascudanasquèt [[VenusVènus]], descriguèt l'illa coma un paradís sus tèrra amb un pòble que viu feliçaürós e dins l'innocéncia, luenh de la corrupcion de la civilitzacion. Las seunas descripcions illustravan lo concèpte del nòble salvatge de [[Jean-Jacques Rousseau]], e an influida los pensaments utòpicsutopics de filosòfs coma [[Denis Diderot]].
 
Lo capitani [[James Cook]] visitèt Tahiti mantun còps dins los seus tres viatges entre [[1769]] e [[1779]]. La seuna basa principala foguèt la baia de Matavai, ont bstiguètbastiguèt lo fòrt Venus per observar lo trajècte de la planeta. Encara uèi lo luòc se ditz ''Punta Venus''.
En [[1842]] lo reialme de Tahiti foguèt declarat protectorat francés. En [[1880]] lo rei [[Pōmare V]] ([[1842]] – [[1891]]) abandonèt la sobeiranetat a [[França]].
 
Lo pintor francés [[Paul Gauguin]] visquèt a TahitíTahiti entre [[1891]] e [[1901]] s'inspirant dels paisatges e dels modèls polinesians. A [[Papeari]] i a un pichon musèu dedicat a Gauguin.
Dempuèi [[2004]], Tahiti amb la Polinesia Francesa, ten l'estatut de país d'oltramar.
 
==Ligams extèrnes==
{{commons|Tahiti}}
*[http://www.presidence.pf/index.php?17410 istòriaIstòria de Tahiti e de la Polinèsia francesa] {{fr}}
*[http://www.tahiti-tourisme.pf/home.php Tahiti Torisma] {{fr}}
*[http://www.ifenua.com/ iFenua, portal sus los lèsers a TahitíTahiti e sas illas] {{fr}}
*[http://www.tahitiguide.com/@fr/Default.asp Tahiti Guide] {{fr}}
*[http://www.cadeaux-express.com/tahiti/ Site web dedicat a TahitíTahiti (Actualitat, istòria e geografia)] {{fr}}
*[http://www.tahitipresse.pf/ Premsa de TahitíTahiti] {{fr}}
*[http://www.tahitisurfreport.com/ Tahiti Surf Report, lo portal del surf a Tahiti] {{fr}}
*[http://www.faufaa-tupuna.com/ Faufa’a Tupuna, wiki dedicat al patrimòni cultural polinesian] {{fr}}
*[http://www.tropic-island.net/gallery/serie.php?id_album=6&stat=ok GaleriaGalariá de fotòsfòtos de Tahiti] {{en}}
*[http://www.fondip.net/cat235.htm fotòsFòtos de Tahiti] {{tr}}
 
[[Categoria:Tahiti|*]]