Francés de Corteta : Diferéncia entre lei versions

'''Francés de Corteta''', senhor de [[Cambas]] e de [[Pradas]], tanben conegut com '''Corteta de Pradas''' ([[Agen]], [[1586]] – [[Hautafaja]], lo [[3 de seteme]] de [[1667]]), escrivan occitan deu [[Sègle XVII|sègle XVIIau]] e autor d'òbras barròcas[[barròc]]as de teatre en [[lenga occitana]].

A despart de la soa purmèra importància dens la literatura occitana, que sabem pauc de causas de la soa vita qui deisha quauques traucs peus sons biografs. Francés de Corteta qu’èra lo hilh de Maria Dufòrt e de Joan Jacme de Corteta, governador de [[Castelculhier]]. Que vadó dens ua familha de magistrats. Qu’estudiè au [[Collègi d’Agen]] abans d’estar page de Francés d’Esparvers de Lussan, futur marescau de França, governador deu Castèth de [[Blaia]] e vescontevescomte d’[[Aubatèrra]].

En [[1608]] qu’esposè la soa cosia Joana de [[Caumont]]. En [[1619]] que s’establí a Agen e quauques annadas arron, en [[1639]], que’u trobam dens l’armada au servici d’[[Adrian de Monluc]], contecomte de [[Caramanh]], governador deu país de [[Fois]], de [[Donasan]] e d’[[Andòrra]] a l’escadença deu sièti de [[Fontarabia]] e de la presa de [[Salse]]. En dehòra de las soa activitats militaras, Adrian de Montluc qu’èra un òmi de letras pròchapròche deu gran escrivan occitan [[Pèire Godolin]].

Definitivament tornat a Agen, Corteta qu’i compausè la soa òbra teatrala barròca e a la mòda deus gosts literaris d’aqueth temps: ua òbra literària occitana estilistacament enqüèra a egalitat dab lo teatre francèsfrancés qui l’èra contemporanèu, e qui conservam tres pèças dont ua, ''Sancho Pansa'' qu’ei ua [[pèça de maquinas]]. Aqueth teatre que ho publicat peus sonsons hilhs (Maximilian e Joan Jacma), sonque en [[1684]], après la soa mort. Agen e lo [[Felibrige]] que’u dediquèn ua estatua dens lo jardin public.

Per las tres òbras que conservam de Francés de Corteta, los manescrits que demoran. Amassas que fòrman un triptic hèra interessant d’un espiar occitan e [[Gasconha|gascon]] autoreferenciau puish que ''Ramonet'' e ''Sancho Pansa'' que tractan lo famós topic deu [[miles gloriosus]] associat despuish au mens lo [[Sègle XVI|sègle XVIau]] dab los Gascons (véder, com simple exemples dens un heish de possibilitats lo ''Baron de Faeneste'' d'[[Agripa Daubigné]] e lo Matamòre dens [[L’Illusion Comica]] de [[Pierre Corneille]]). La tresau pèça, ''La Miramonda'', qu’ei ua [[pastorala]].

Los sons personatges (pastors e Matamòres) que son donc un pauc clichés occitans ; totun, la causida de l’episòdi deus ''Ducs'' en çò de Cervantes qu’ei hèra interessanta. ''[[Sancho Pansa al Palais dels Ducs]]'', en ehèit, que nse presenta un [[Don Quichòt]] parlaoccitan (dab aqueth [[lengadocian]] [[gascon]]ejaire d'[[Agen]]) çò qui èra normau dens las letras de [[França]] qui's trufavan deu lo [[Matamòr]] gascon de [[Pierre Corneille]] dens ''[[L’Illusion Comica]]'', mes que dà tanben lo parat de nse muishar un monde on los quites ducs be parlan occitan, e tot aquò dens un episòdi deu roman de [[Miguel de Cervantes]] on l’auto-referencialitat qu’ei un punt essenciau : en ehèit, a partir deu dusau tòme de ''Don Quichòte'', los personatges qu’an avut lo parat de léger lo tòm purmèr qui en tot n'estar los sons personatges). Au jòcs de miralh deu roman de Cervantés, Corteta que horneish donc d'autes jòcs de miralhs que harga en mesclar laslengaslas lengas e estereotips. Qu'em atau au miei d'ua mena d'iperbarròc qui no's pòt júnher sonque au mejan de la lenga occitana.