Familha (parentèla) : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
|||
Linha 9 :
Tres tèrmes de basa permèton de definir lei diferents sistèmas de parentat presents dins la màger part dei societats : lo [[linhatge]], lo [[clan]] e la [[tribü]]. Lo linhatge es lo grop d'individús que descendon d'un meteis rèire comun. De còps, un linhatge pòt èsser despartit entre de brancas multiplas e, dins certanei societats, pòt èsser fòrça estendut. Per exemple, es possible de remontar fins a la 8{{a}}, la 9{{a}} ò la 10{{a}} generacion e conéisser fòrça collateraus dins leis autrei brancas d'un meteis linhatge.
Lo clan es un grop d'individús que dison descendre d'un meteis rèire comun e mai s'es pas possible d'identificar tota l'[[Genealogia|aubre genealogic]]. Dins certanei cas, l'existéncia d'aqueu rèire es fòrça ipotetica ([[eròi]] [[legenda|legendari]], [[dieu]]...). Aqueleis individús son generalament liats entre elei per de tradicions comunas (rites, [[tabó|tabós]], restriccions alimentàrias...) ò per de simbòls comuns ([[patronim]], [[totèm]], [[Tomba|sepultura]] comuna...).
La tribü recampa mai d'un clan e si definís en partida per son territòri. Es generalament una estructura mens fòrta car son organizacion e son mantenement despendon d'elements exteriors a la familha coma la [[politica]] ò l'[[economia]]. Frequentament, s'utiliza lo tèrme « clan » per definir una populacion vivent sus un territòri donat onte de clans càmbian de fremas entre elei. Pasmens, aquela utilizacion es scientificament abusiva.
Linha 71 :
</gallery>
La familha « indivisa » (ò familha « estenduda ») comprèn dos grands, seis enfants maridats e sei [[Felen|felens]] eissits d'aqueleis unions. Totei aquelei gents vivon ensemble per oposicion a la « [[parentèla]] » qu'es lo grop dei gents liats entre elei per lo sang. Lo « grop domestic » designa l'ensemble constituit per la familha indivisa e per lei domestics eventuaus que vivon dins la familha. La familha « soca » es pus reducha. Comprèn tres a quatre generacions mai amb un pareu unic a cada generacion. Dins aqueu sistèma, la màger part deis enfants maridats quitan l'ostau familhau. Enfin, la familha conjugala es la pus pichona. Modèl predominant en [[Occitània]], es compausada dei parents e deis enfants pas encara maridats.
Dins lo premier cas, la familha es nombrosa car pòt aisament contenir un vintenau d'individús. Lei dos grands li son unics. Dins lei generacions seguentas, lei parents son d'enfants dei grands qu'an agut d'enfants. A cada generacion, mai d'un individú ocupa donc una meteissa posicion de paire, de maire, d'oncle ò de tanta. Dins la darriera, totei leis enfants son tanben fraires, sòrres, cosins, nebòts ò felens d'un autre membre de la familha. Dins un tau quadre, la familha conjugala presentada dins lo tresen cas existís gaire. D'efiech, lei liames d'un enfant amb son paire son quasi identics amb aqueleis entretenguts amb son [[oncle]]. De mai, si lei generacions si cavaucan, es possible d'observar de situacions onte leis enfants de la tresena e de la quatrena generacion ocupan de posicions similaras au sen de la familha.
Linha 79 :
=== Lo patrimòni e lei liames afectius ===
Lo « [[patrimòni]] » es un ben transmissible per lei parents ais enfants. Basa economica de la familha, permet d'assegurar sa subrevida e sa possession e sa gestion son normalament fisadas ai grands dins la familha indivisa e dins la familha soca. Aquò es normalament fòrça important dins lei mitans païsans, artesans e [[Borgesiá|borgés]]. La continuitat de la familha indivisa e la partença de la màger part deis enfants maridats permèton d'assegurar l'unitat e la continuitat d'aqueu patrimòni<ref>Aquelei familhas son consideradas coma d'unitats de produccion e de consumacion.</ref>. En revènge, dins lei familhas conjugalas, es puslèu l'activitat dei parents que permet d'obtenir lei revenguts necessaris au foncionament ordinari de la cellula familiala<ref>Aquelei familhas son unicament consideradas coma d'unitats de consumacion.</ref>. La continuitat de la familha i es pauc importanta car cada membre adulte es capable de trabalhar. Per aquò, la mobilitat pòt èsser un aspècte important.
Dins una familha conjugala, lei liames d'afeccion son normalament importants. D'efiech, dins lei país onte leis espós pòdon liurament si chausir, la fondacion d'una familha es basada sus de liames d'aqueu tipe. Puei, aqueu liame afectiu s'estend ais enfants. Dins lei familahs indivisas, aquelei liames son, en revènge, sovent pauc desvolopats en causa de l'autonòmia febla dau pareu dins una tala estructura. De mai, l'amor es pas sovent a l'origina d'un maridatge. En plaça, si tròban de consideracions foncionalas coma la cèrca d'una fòrça de trabalh ò d'una extension dau patrimòni. La centralizacion de l'autoritat entre lei mans dau patriarca ò de la matriarca accentua sovent aqueu fenomèn. De mai, dins un sistèma de familha indivisa, l'educacion es donc una carga dei grands e dau rèsta dau grop familhau. Coma leis enfants son nombrós, lor socializacion es collectiva. Totei leis adultes, compres lei [[Domesticitat|domestics]] eventuaus, educan totei leis enfants e lei grands son lo darrier recors de l'autoritat. L'educacion essent fondada sus un rapòrt sociau collectiu, l'afeccion es pas necessària. La situacion es, de segur, totalament opausada dins la familha conjugala. L'autoritat e l'educacion li son individualizadas e fondadas sus l'afeccion.
Linha 89 :
Cada tipe de familha es capable de cumplir certanei foncions. Gràcias a son nombre, la familha indivisa es aquela que ne'n realiza lo maximom. D'efiech, pòt protegir pus aisament seis enfants còntra lei menaças exterioras, assegurar l'educacion de sei membres gràcias a l'observacion dau ròtle tengut per cada [[adult|adulte]]<ref>L'educacion complèta deis enfants pòt èsser diferenta de l'instruccion.</ref> e metre en plaça lei lesers necessaris a cada generacion. Au bot opausat de l'espèctre familhau, la familha conjugala es capabla de realizar un nombre limitat de pretzfachs. Aquò necessita donc la creacion d'institucions particularas per educar leis enfants ([[escòla]]...), per assegurar lei lesers necessaris ais enfants e ais enfants e per protegir lei diferents membres.
Dins la societat occitana tradicionala onte la familha conjugala es venguda la nòrma, lo paire es generalament encargat de trabalhar e la maire s'ocupa de la gestion de l'ostau e de l'educacion deis enfants. Lo paire es alora la figura d'autoritat e la maire la figura de l'afeccion. Pasmens, dempuei la fin dau sègle XX, aquelei ròtles classics conoisson d'evolucions amb l'extension progressiva dau trabalh dei fremas (sovent una necessitat per assegurar de revenguts sufisents a la familha). De mai, dins certanei cas, la maire aquista una posicion d'autoritat au sen de la familha en causa de son ròtle dins la gestion de l'ostau e de l'educacion de l'ostau. Dins aquela mena de « [[matriarcat]] », lo paire pòt alora ocupar la figura de la comprenença e de l'afeccion.
Dins fòrça societats modèrnas, si fau egalament nòtar l'aumentacion dau nombre de familhas recompausadas e de parents celibataris<ref>La situacion de parent celibatari es generalament provisòria. Per aquela rason, aqueu modèl es considerat coma una variacion de la familha conjugala.</ref>. Aquò es una consequéncia de l'aumentacion dau nombre dau divòrci. Entraïna de variacions de la familha conjugala causada per l'abséncia d'un parent e per la preséncia eventuala d'un autre adulte. L'autoritat li es generalament gardada per lo parent originau e lei rapòrts amb l'autre adulte varian generalament entre l'[[afeccion]] e l'[[agressivitat]]. En revènge, dempuei la fin dau sègle XX, la legalizacion progressiva dau maridatge omosexuau s'es globalament inscricha dins lo quadre dau modèl familhau tradicionau amb un parent que tèn la figura de l'autoritat e un autre aquela de l'afeccion.
| |||