Quiron (asteroïde) : Diferéncia entre lei versions

'''Quiron''' (nom complèt : '''(2060) Quiron''' ò '''95P/Quiron''') es un [[asteroïde]] cometari de tipe [[Centaure (asteroïde)|centaure]] qu'orbita a l'entorn dau [[Soleu]] entre [[Saturne (planeta)|Saturne]] e [[Uranus (planeta)|Uranus]]. Descubèrt en 1977, es lo premier objècte conegut de la classa dei centaures, un ensemble d'asteroïdes que presentan de caracteristicas pròprias ai [[Cometa|cometas]]. Per aquela rason, Quiron es probablament un còrs de la [[cencha de Kuiper]] arribat i a quauquei miliers d'ans dins lei regions intèrnas dau [[Sistèma Solar|Sistèma Solara]].

Quiron foguèt descubèrt lo 18 d'octòbre de 1977 per l'[[Astronomia|astronòm]] estatsunidenc [[Charles T. Kowal]] gràcias au [[telescòpi]] de 1,2 m de l'observatòru[[observatòri dau Mont Palomar]]. Dins aquò, èra estat fotografiat per lo premier còp lo 24 d'abriu de 1895 e aparéis sus plusors clichats ancians. Sa natura precisa foguèt pas ben compresa. A l'epòca, èra l'[[asteroïde]] pus luechenc conegut e Kowal suggeriguèt que l'objècte poguèsse èsser una [[cometa]]. Aquò explica l'origina dau nom Quiron, atribuït en 1978, per exprimir la possibla natura dobla asteroïde/cometa en remandant a la dualitat [[òme]]/[[Equus caballus|cavau]] dau [[centaure]] [[Quiron]].

Dempuei sa descubèrta, Quiron a marcat l'actualitat de l'astronomia en causa de son comportament particular. En 1988-1989, foguèron observadas una aumentacion sobda de sa luminositat e l'emission d'una coa e d'una cabeladura. Pasmens, amb un diamètre de mai de 150 km, èra pas possible d'assimilar Quiron a una cometa. Foguèt donc creada la categoria dei centaures per descriure aqueu tipe d'objècte. L'autre eveniment important aguèt luòc en 2015 amb la descubèrta d'un sistèma d'anèus. D'efiech, après la descubèrta d'un sistèma d'anèus a l'entorn de l'[[asteroïde cometari]] Cariclo en 2014, una còla menada per José Luis Ortiz estudièt Quiron per assair de trobar una estructura similara.

Coma totei lei centaures, Quiron es un objècte mau conegut. Es esferic mai lei variacions de sa [[luminositat]] empedisson un calcul precís de son diamètre qu'es estimat entre 166 e 271 km. Son espèctre es similar ais [[Asteroïde|asteroïdes]] de tipe carbonat ò au nuclèu de la [[cometa de Halley]]. Sa composicion es desconeguda mai de mesuras realizadas sus la coa cometària an mostrat la preséncia de compausats carbonats e azotats ([[monoxid de carbòni]], [[Cianur|cianurs]]). Au ritme actuau d'emission, es possible que la màger part de Quiron siegue vaporizada dins quauquei milions d'ans.

Aqueu fach pausa la question de l'origina de Quiron. Segon lei calculs, son orbita es pauc establa e es quasi impossible de determinar sa posicion precisa i a quauquei miliers d'ans. Leis [[Astronomia|astronòms]] pensan donc qu'es un objècte en provenància dei regions extèrnas dau [[Sistèma Solar]] arribat recentament dins la zòna dei planetas gigantas. Sa talha similara ais objèctes descubèrts dins la [[cencha de Kuiper]] sostèn aquela [[ipotèsi]].

Lo sistèma d'anèus de Quiron auriá un diamètre d'environ 324 km. Auriá un ròtle dins lei variacions de luminositat de l'asteroïde car son angle d'enclinason rebat mai ò mens de lutz vèrs la [[Tèrra]]. Son origina es pas coneguda.

Quiron a una [[orbita]] pron [[Cercle|circulara]] qu'es descentrada a respècte dau [[Soleu]]. Son perièli es situat a 8,53 ua, es a dire a l'interior de l'orbita de [[Saturne (planeta)|Saturne]]. En revènge, son afèli se tròba a 18,87 ua, en delà de l'orbita d'[[Uranus (planeta)|Uranus]]. Es pauc clinada (6,9°) e es una resonància 2:1 existís benlèu amb Saturne. Segon lei calculs actuaus, Quiron deu ocupar aquela trajectòria dempuei solament {{formatnum:2000}} ans. A tèrme mejan, dins aperaquí {{formatnum:10000}} ans, deuriá venir una cometa de periòde cort en causa de l'influéncia [[Gravitacion|gravitacionala]] de Saturne.

Quiron es un objècte de [[magnitud aparenta]] situada entre 14,9 e 18,93. Son observacion es donc malaisada e existís pas de [[Fotografia|fotografias]] detalhadas de sa superficia. Una mission d'estudi estatsunidenca es en cors d'estudi per la [[National Aeronautics and Space Administration|NASA]] dins l'encastre dei programas ''[[New Frontiers program]]'' ò ''[[Flagship missions]]''.

* [[Centaure (asteroïde)Asteroïde]]