Acid ribonucleïc : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
Cap resum de modificació |
||
Linha 3 :
L''''acid ribonucleïc''' (abreujat '''ARN''') qu'ei ua [[macromolecula]] de la familha deus [[acid nucleïc|acids nucleïcs]]. Com la molecula d'[[ADN]], l'ARN qu'ei un [[polimèr]] de [[nucleotid]]s (qui son donc los [[monomèr]]s de l'ARN). Cada nucleotid qu'ei compausat d'un [[acid fosforic]] (de formula H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>), d'un [[glucid]] [[pentòsa]] (la [[ribòsa]] qui balha lo son nom a l'ARN) e d'ua [[basa (quimia)|basas]] [[azòt|azotadas]] enter quate possiblas, sia ua de las duas [[purina]]s, l'[[adenina]] e la [[guanina]], sia ua de las duas [[pirimidina]]s, la [[citosina]] e l'[[uracil]] (véder l'estructura quimica deus [[acid nucleïc|acids nucleïcs]]).
Los ARN que son emplegats dehens tota la sintèsi de las proteïnas : los ARNm carregan l'informacion entà essartar los acids aminats, los ARNt carregan sengles medish e la sintèsi que hè dehens los ribosòmas que son hèits mei que mei d'ARNr. Amassa dab la proteïnas, los gldis e los lipids, que son la quautau mena de macromoleculas principaus dens la bioquimia de las cellulas vivas.▼
Com dens l'ADN, los nucleotids de l'ARN que's ligan per ligams fosfodieters ; la molecula d'ARN qu'ei asimetrica e polarizada dab ua extremitat aperada 3' e ua auta 5' (aquestas extremitats deus [[acid nucleïc|acids nucleïcs]] que son aperadas atau per'mor deus carbònis de las loas pentòsas, la ribòsa dens lo cas de l'ARN). Fin finala, que cau mencionar que l'ARN que s'enrolla en eliç com ua coda de pòrc o un tiratap.▼
== Estructura quimica de l'ARN ==
▲Com dens l'ADN, los nucleotids de l'ARN que's ligan per [[ligams fosfodieters]] (mercés aus acids fosforics]] ; la molecula d'ARN qu'ei asimetrica e polarizada dab ua extremitat aperada 3' e ua auta 5' (aquestas extremitats deus [[acid nucleïc|acids nucleïcs]] que son aperadas atau per'mor deus carbònis de las loas pentòsas, la ribòsa dens lo cas de l'ARN). Fin finala, que cau mencionar que l'ARN que s'enrolla en eliç com ua coda de pòrc o un tiratap.
== Diversas menas ARN : m, t, r, mitocondriaus ==
Be i a diferentas tracas d'ARN, cadua assegurant foncions hèra diferentas (mes, totun, totas viradas de cap a la sintèsi de las [[proteïna]]s) dens lo [[metabolisme]], lo desenvolopament, lo manteniment de l'estructura de la [[cellula (biologia)|cellula]], l'utilizacion e la transmicion deu son [[cabau genetic]] : [[acid ribonucleïc messatgèr]] ('''ARNm'''), [[acid ribonucleïc de transferiment]] ('''ARNt''') e [[acid ribonucleïc ribosomic]] ('''ARNr'''). En çò deus [[retrovirus]] (com lo [[VIU]], responsable deu [[SIDA]]) l'ARN que joga lo ròtle de depositari deu cabau genetic (ròtle jogat per l'[[ADN]] dens las [[cellula (biologia)|cellulas]] vivas) ; que's parla alavetz d'[[ARN genetic]] ('''ARNg''').
▲Los ARN que son emplegats dehens tota la sintèsi de las proteïnas : los ARNm carregan l'informacion entà essartar los acids aminats, los ARNt carregan sengles medish e la sintèsi que hè dehens los ribosòmas que son hèits mei que mei d'ARNr. Amassa dab la proteïnas, los gldis e los lipids, que son la quautau mena de macromoleculas principaus dens la bioquimia de las cellulas vivas.
== Foncions deus diferents ARN ==
L'[[ARNm]] qu'ei ua copia d'un tròç de la sequéncia nucleotidica de l'ADN. Aqueth tròç qu'ei interpretat, entà hargoar [[proteïna]]s, dens un sos [[organet]] aperat [[ribosòma]] e compausat d'ARNr associat dab proteïnas. Dens lo ribosòma, los [[aminoacid]]s (qui son las moleculas qui, encadenadas en coda li sega) que son carrejats peus ARNt qui cadun e sap associar cada aminoacid dab un [[pareu (matematicas)#Triplets|triplet]] de nucleotids que sap reconéisher suber l'ARNm. Aquesta capacitat qu'ei possibla mercés a la proprietat de complementaritat de las basas (l'[[adenina]] que's pòt associar sonque dab la [[timina]] e l'[[uracil]] no's pòt associar pas sonque dab la [[citosina]]). Mercés a la regla d'apariment de las basas, los [[ARNt]] que poden donc "léger" lo [[còde genetic]] escrivut suus ARNm e qui balha l'òrdi d'encadenament deus aminoacids, tant vau díser la composicion de las proteïnas de la cellula qui asseguran la soa estructura e las soas foncions metabolicas.
| |||