Ans 1910 : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Linha 14 :
'''1913''' : perseguida de la [[Revolucion Mexicana]] amb un [[còp d'estat]] organizat per lei ''cientificos'' que mau capitèt (9 - 18 de febrier de [[1913]]). Lo [[generau]] [[Victoriano Huerta]] aprofichèt lo caòs per prendre lo poder. Lo president [[Francisco Madero]] foguèt assassinat e Huerta s'alièt ai ''cientificos'' subrevivents e ais [[Estats Units d'America]] per se proclamar president. Pasmens, dins lo rèsta dau país, lei combats entre fòrças governamentalas e insureccions rivalas contunièron.
<br/>
[[Fichièr:Headline of the New York Times June-29-1914.jpg|thumb|Títol dau ''New York Times'' après l'assassinat dau prince eiretier d'[[Àustria]]-[[Ongria]].]]
{{veire|Premiera Guèrra Mondiala}}
'''1914''' : assassinat dau prince eiretier d'[[Àustria]]-[[Ongria]] per un [[nacionalisme|nacionalista]] sèrbe (28 de junh). Decidits a sometre [[Serbia]], leis Austrians mandèron un ultimatum a [[Belgrad]] per exigir de participar a l'enquista e per obtenir de sancions duras còntra lei foncionaris sostenent lo terrorisme paneslau. Sostenguda per [[Russia]], [[Serbia]] refusèt, çò qu'entraïnèt una declaracion de guèrra. En causa deis alianças entre país europèus, aquò entraïnèt una guèrra generalizada opausant dos blòts centrats a l'entorn de l'Ententuda ([[França]], [[Russia]], [[Reiaume Unit]], [[Serbia]] e [[Belgica]]) e de la Tripla Aliança ([[Alemanha]] e [[Àustria]]-[[Ongria]]). Lei combats comencèron en aost e tre novembre, l'[[Empèri Otoman]] jonhèt leis Empèris Centraus. En revènge, [[Itàlia]] chausiguèt de demorar neutra.
Linha 24 ⟶ 25:
<br/>
'''1914''' : dins lei [[Balcans]], leis Austrians ataquèron lei Sèrbes mai se turtèron a una resisténcia acarnada. Ansin, l'ofensiva austriana foguèt finalament arrestada e [[Belgrad]] represa per [[Serbia]].
<br/>
[[Fichièr:British infantry advancing at Loos 25 September 1915.jpg|thumb|right|Avançada dei tropas [[Reialme Unit|britanicas]] sota lei tirs d'[[obús]] [[arma quimica|quimics]] dins la region de Loos (setembre de [[1915]]).]]
'''1915''' : sus lo frònt occidentau, leis Alemands adoptèron una estrategia defensiva per concentrar seis esfòrç còntra [[Russia]]. Aquò permetèt ai [[França|Francés]], pauc a pauc sostenguts per l'arribada d'un nombre important de tropas britanicas, d'organizar d'ofensivas en mai e setembre. Pasmens, maugrat de pèrdas importantas, mau capitèron de rompre lei linhas alemandas.
<br/>
'''1915''' : sus lo frònt orientau, leis Alemands assaièron d'anientar l'armada russa amb una tiera d'ofensivas que li permetèron de prendre [[Varsòvia]] (aost). Dins aquò, maugrat la pèrda de la mitat dei fòrças engatjadas, [[Russia]] capitèt d'estabilizar lo frònt e de reformar sei fòrças.
<br/>
[[Fichièr:Landing French-Gallipoli.jpg|thumb|right|Desbarcament francés durant la [[batalha dei Dardanèls]].]]
'''1915''' : en [[Orient Mejan]], lei Francés e lei Britanics assaièron d'ocupar lei Destrechs e [[Constantinòble]] per ajudar lei Rus. Pasmens, se turtèron a una resisténcia turca ben organizada e mau capitèron de passar lei [[Dardanèls]]. Après divèrseis atacas arrestadas, se retirèron de l'endrech en genier de [[1916]].
<br/>
'''1915''' : intrada en guèrra d'[[Itàlia]] dins lo camp de l'Entenduda qu'acceptèt de li cedir lei regions pobladas d'Italians dins lei Balcans a l'eissida de la guèrra. Dins lei fachs, leis Austrians capitèron d'utilizar leis [[Aups]] per blocar leis Italians.
== Cultura ==
| |||