Ans 1860 : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
Cap resum de modificació |
||
Linha 12 :
<br/>
'''1860''' : per demòstrar sa poissança novèla, [[Japon]] mandèt un [[naviri]] de guèrra modèrne, amb una ambaissada, ais [[Estats Units d'America]]. Pasmens, lo viatge foguèt trebolat per l'[[assassinat]] a l'exterior dau [[castèu d'Edo]] d'[[Ii Naosuke]], conselhier que menava leis afaires dau país dempuei [[1858]] e partisan important de la modernizacion de [[Japon]]. Aquò entraïnèt una crisi e lei conselhiers dau [[shogun]], un enfant de 14 ans, deguèron acceptar un raprochament ambé l'emperaire per gardar lo poder.
<br/>
'''1861''' : en [[Prússia]], mòrt de [[Frederic Guilhèm IV de Prússia|Frederic Guilhèm IV]] que foguèt remplaçat per [[Guilhèm Ier d'Alemanha|Guilhèm I{{èr}}]].
<br/>
{{veire|Guèrra de Mexic}}
'''1861''' : en [[Mexic]], en fàcia dei dificultats financieras de l'[[Estat]], lo [[govèrn]] [[liberalisme|liberau]] de [[Benito Juárez]], totjorn menaçat per l'insureccion conservatritz començada en [[1858]], deguèt arrestar son remborsament dau deute public dau país. A la fin de l'annada, aquò entraïnèt una intervencion militara dau [[Reialme Unit|Reiaume Unit]], d'[[Espanha]] e de [[França]] que decidèron de faire pression sus lo govèrn per l'obligir de contuniar sei pagaments. Lo pòrt estrategic de [[Veracruz]] foguèt ansin aisament ocupat per leis Europèus. Pasmens, la [[França]] de [[Napoleon III]] aviá tanben una autra idèa : formar un Empèri de Mexic estable, conservador e catolic per equilibrar la poissança [[USA|estatsunidenca]] sus lo [[continent]]. Aquò marquèt lo començament de la [[Guèrra de Mexic]] (1861-[[1867]]).
<br/>
'''1861''' : mòrt de l'emperaire Xianfeng lo 22 d'aost. Foguèt remplaçat lo 11 de novembre per [[Tongzhi]]. Amb la fin de la guèrra còntra leis Europèus, lei fòrças Qing poguèron tornar atacar lei Taiping que foguèt batuts a [[Anging]].
<br/>
'''1861''' : multiplicacion deis incidents entre [[Japon]]és e estrangiers. D'efèct, la dubertura dau país au comèrci internacionau aviá entraïnat una crisi amb una aumentacion dau [[caumatge]], de l'[[inflacion]] e la falhida de plusors marchands. En particular, una delegacion [[Reialme Unit|britanica]] foguèt atacada a [[Tòquio|Edo]] entraïnant la mòrt de dos diplomatas. Lei poissanças occidentalas decidèron d'organizar de represalhas per mòstrar sa fòrça. De mai, per [[Londres]] e [[París]], aquò èra l'occasion de remplaçar l'influéncia deis [[Estats Units d'America]], afeblits per la guèrra civila (→ [[1863]]).
<br/>
'''1861-1862''' : en [[Madagascar]], [[mòrt]] de la rèina [[Ranavalona Ièra|Ranavalona I{{èra}}]] que foguèt remplaçada per son fiu [[Radama II]]. Abandonèt la politica conservatritz de sa maire au profiech d'una politica de modernizacion e de dubertura de l'illa ais influéncias estrangieras. Per aquò, decidiguèt de l'adopcion d'un programa de modernizacion accelerada dau país per lo novèu rèi [[Radama II]] amb l'abolicion de la [[pena de mòrt]], l'abolicion dei [[corvada]]s, la reduccion dau [[conscripcion|servici militar]], la liberacion de presoniers estremats dins lo corrent dau rèine de sa maire ò la dubertura de l'illa ais Europèus. Aquò suscitèt tant l'estrambòrd que la maufisança au sen de la populacion e de l'[[aristocracia]] (→ [[1863]]). Dins certanei regions, d'afrontaments aguèron luòc entre lei dos camps.
<br/>
[[Fichièr:BattleofPuebla2.jpg|thumb|right|[[Pintura]] representant la premiera batalha de Puebla e la revirada de l'assaut francés.]]
'''1862''' : revirada d'una premiera ofensiva [[França|francesa]] destinada a ocupar [[Mexico]].
<br/>
'''1862''' : en [[Republica Populara de China]], organizacion d'una armada novèla gràcias au sostèn britanic dins la region de [[Shanghai]] per luchar còntra lei Taiping e protegir lo pòrt, important ponch d'intrada dau comèrci occidentau. En genier e febrier, aquela fòrça capitèt de blocar una ofensiva taiping.
== Cultura ==
Linha 24 ⟶ 40:
<br/>
'''1860''' : brevet d'[[Étienne Lenoir]] ([[1822]]-[[1900]]) regardant un motor de combustion intèrna permetent d'assegurar la propulsion d'una [[automobila]] (24 de genier). Aqueu brevet foguèt emendat mai d'un còp entre 1860 e [[1867]] e un assai dau veïcul permetèt de realizar 9 km en 3 h. Après leis assais de veïculs de [[1771]] e de [[1826]], aquò permetèt de desvolopar lei premiereis automobilas dins lo corrent dau decenni 1880.
<br/>
'''1861''' : realizacion de la premiera fotografia color permanenta. Pasmens, fins au començament dau sègle XX, la fotografia color necessitèt d'equipaments e de tractaments especiaus que ne limitèron l'utilizacion. Lo temps de pausa demorèt pereu un problema car d'exposicions lòngas contunièron d'èsser necessàrias. Ansin, sera necessite d'esparar fins a [[1907]] per trobar un progrès decisiu dins aqueu domeni.
<br/>
'''1861''' : desvolopament d'un procès novèu de sintèsi de soda per lo quimista [[Belgica|bèlga]] [[Ernest Solvay]] ([[1838]]-[[1922]]) que remplacèt pauc a pauc lo procès Leblanc.
<br/>
'''1861''' : amb lo desvolopament progressiu dau mercat dau [[petròli]] — que son usatge principau e quasi unic d'aqueu temps èra l'esclairatge — de marchands comencèron de s'interessar a la possibilitat d'exportar lo [[petròli]] [[USA|estatsunidenc]] en [[Euròpa]]. Pasmens, lo transpòrt de barrius èra pas practic car la durada de cargament e de descargament dau [[naviri]] èra tròp lònga. Per resòuvre aqueu problema, se desvolopèt donc lo premier [[petrolier]], lo [[naviri]] [[Reialme Unit|britanic]] ''Elizabeth Watts''. De sèrvas intèrnas permetián de melhorar la durada deis operacions portuàrias e de cargar ò descargament lo cargament per pompatge. Pasmens, aqueu premier tipe de [[petrolier]] èra fòrça perilhós car de vapors [[explosion|explosivas]] podián s'acampar entre lei sèrvas e la còca. Ansin, en [[1885]], solament 10 petroliers èran en servici e serà necessari d'esperar la construccion dau ''[[Gluckhauf]]'' per veire lo premier petrolier d'arquitectura modèrna.
<br/>
'''1862''' : depaus d'un brevet depintant la premiera [[mitralhièra]] vertadiera per l'[[engenhariá|engenhaire]] [[USA|estatsunidenc]] [[Richard Jordan Gatling]] ([[1818]]-[[1903]]). Sus lei prats batalhiers de la [[Guèrra de Secession]], intrada en servici de la premiera [[mina terrèstra]] vertadiera que conjugava un poder explosiu important e un [[detonator]] modèrne.
== Decès ==
Linha 33 ⟶ 57:
* [[Michael Faraday]], [[fisica|fisician]] e [[quimia|quimista]] [[Anglatèrra|anglés]].
* [[Benoît Fourneyron]], [[engenhariá|engenhaire]] [[França|francés]].
* [[Frederic Guilhèm IV de Prússia|Frederic Guilhèm IV]], rèi de [[Prússia]].
* [[Charles Goodyear]], quimista [[USA|estatsunidenc]].
* [[James Beaumont Neilson]], [[engenhariá|engenhaire]] [[Escòcia|escocés]].
| |||