Empèri d'Akkad : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Linha 7 :
La fondacion de la ciutat d'[[Akkad]] sembla liada a la revòuta d'un [[oficier]] de la Cort de [[Kish]], una importanta ciutat-estat [[mesopotamia]]na en declin relatiu dempuei quauquei sègles. Dich [[Sargon l'Ancian]], es conegut gràcias ai [[legenda]]s escrichas sus sa [[vida]] mai la realitat de son existéncia pareis probabla. Reformator e administrator competent, creèt una armada permanenta e sostenguèt lo desvolopament dau comèrci. Capitèt ansin de véncer [[Lugal-zagesi]], rèi d'[[Uruk]], qu'èra lo senhor pus poderós de la mitat meridionala de [[Mesopotamia]]. Puei, sometèt leis autrei vilas de [[Sumèr]] e menèt d'incursions en [[Elam]] (còntra [[Susa]]), en [[Siria]] e en [[Anatolia]]. Dins aquò, l'establiment de la dominacion akkadiana èra fragil e la fin dau rèine de [[Sargon l'Ancian|Sargon]] foguèt marcada per la multiplicacion dei revòutas.
 
Sei dos sucessors dirèctes, [[Rimush]] e [[Manishtusu]], deguèron egalament faciar d'insureccions recurrentas sostengudas per lei reiaumes vesins. Pasmens, capitèron de mantenir la poissança akkadiana gràcias a de campanhas victoriosas e fòrça violentas, principalament en [[Elam]] e en [[Sumèr]]<ref>Durant lo rèine de [[Rimush]], un descòmpte minuciós dei tuats e dei capturats foguèt tengut laissant entreveire la violéncia de la repression ({{formatnum:56000}} tuats, {{formatnum:29500}} presoniers reduchs en esclavatge e {{formatnum:25500}} expulsats durant un rèine d'uech ans).</ref>. L'apogèu d'Akkad aguèt luòc durant lo rèine de [[Naram-Sin]] (vèrs [[-2254|2254]]-[[-2218|2218 avC]]), fiu de [[Manishtusu]]. Cap militar de remarca, capitèt de sometre seis adversaris en [[Magan]], en [[Elam]] (destruccion de [[Susa]]), en [[SubaruSubartu]], en [[Anatolia]] e en [[Siria]] (destruccion d'[[Ebla]]). Poguèt ansin adoptat lo títol inedit de « rèi dei quatre ribas »<ref>Es a dire dau mond conegut per lei [[Mesopotamia]]ns.</ref>.
 
A la [[mòrt]] de [[Naram-Sin]], leis Akkadians deguèron pasmens faciar de dificultats novèlas amb lo començament d'invasions de part de pòbles, dichs [[Gutis]], establits dins lei [[Monts Zagros]] que migrèron vèrs lo sud. Leis Akkadians perdiguèron una partida de sei possessions septentrionalas mai capitèron de batre lei [[Gutis]] durant lo rèine de [[Sharkali-sharri]]. Pasmens, [[Sharkali-sharri]] foguèt [[assassinat]] vèrs [[-2193|2193 avC]], çò qu'entraïnèt la fragmentacion de l'Empèri. Après son rèine, l'istòria d'[[Akkad]] es quasi desconeguda. Reduch au relarg d'[[Akkad]], l'Empèri sembla subreviure durant quauqueis decenni avans de disparéisser dins lo corrent dau sègle XX avC dins de circonstàncias mau conegudas.