''Aquesta pagina concernís l'an '''{{PAGENAME}}''' del [[calendièr gregorian]].''
== Eveniments ==
=== Occitània ===
*
=== [[França]] ===
Regardant la [[Guèrra de Trenta Ans]], doas victòrias majoras foguèron ganhadas per lei Francés e lei Suedès a [[Batalha de Zusmarshausen|Zusmarshausen]] (17 de mai) e a [[Batalha de Lens|Lens]] còntra leis [[Sant Empèri Roman Germanic|Imperiaus]] e leis [[Espanha|Espanhòus]]. Aquò obliguèt l'emperaire d'arrestar lo conflicte e d'acceptar lei tractats de Vestfàlia marcant la fin de la guèrra. [[França]] i ganhèt lei Tres Evescats, l'Alsacia Auta, Brisach e [[Pineròl]]. Capitèt tanben de fragmentar lo poder politic au sen dau [[Sant Empèri Roman Germanic]] per empachar lei Habsborg de'n prendre lo contraròtle. Leis aliats de França obtenguèron tanben divèrsei territòris ([[Suècia]]) ò la reconeissença de son independéncia ([[Províncias Unidas]]). Pasmens, la guèrra contunièt encara dètz annadas còntra [[Espanha]].
En despiech d'aquelei succès [[diplomacia|diplomatics]], la situacion intèrna dau Reiaume se desgradèt en causa dei tensions financieras recurrentas. D'efècte, sostengut per la populacion, lo [[Parlament de París]] refusèt d'acceptar d'impòsts novèus e, au contrari, prononcièt l'annulacion de certanei creacions ò aumentacions decididas dins lo corrent deis annadas precedentas per la regenta [[Ana d'Àustria]] e de son [[ministre]] [[Jules Mazarin]]. Lo 26 d'aost, una insureccion populara acomencèt dins la [[capitala]] marcant lo començament de la [[Fonda (guèrra civila)|Fonda]]. Lo 13 de setembre, [[Ana d'Àustria]] quitèt la vila ambé sei fius. Lo Parlament ordonèt alora a la regenta e au rèi de rintrar (22 de setembre) e de preparar la defensa de [[París]] (23 de setembre). De negociacions acomencèron per assaiar de reglar la crisi (29 de setembre - 4 d'octòbre). Permetèton lo retorn de la rèina e de sei fius e la signatura d'una declaracion reiala que contentava lei revendicacions dei parlamentaris. Pasmens, aqueu tèxte foguèt pas respectat e la situacion economica contunièt de se desgradar. Ansin, lei tensions aumentèron tornarmai e la [[Fonda (guèrra civila)|Fonda]] contunièt.
=== Euròpa ===
==== [[Polonha]]-[[Lituània]] ====
Acomençament d'una insureccion fòrça importanta dei Cosacs Zaporoges que vivián sus lo territòri de l'[[Ucraïna]] actuala dins lei regions orientalas dau reiaume.
=== Mond ===
*
=== Arts ===
*
=== Sciéncias e tecnicas ===
==== [[Fisica]] ====
Experiéncia de [[Blasi Pascal]] ([[1623]]-[[1662]]) que demostrèt la diferéncia de pression atmosferica mesurada entre la [[vila]] de [[Clarmont d'Auvèrnhe]] e la cima dau [[Puèi Domat (mont)|Puèi Domat]]. Aquò permetèt a son autor de demostrar l'existéncia dau vuege e d'establir divèrsei relacions importantas d'idrostatica.
=== Economia ===
*
== [[:Categoria:Naissença en {{PAGENAME}}|Naissenças]] ==
*
== [[:Categoria:Decès en {{PAGENAME}}|Decèsses]] ==
