Chalalher : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Sivadon 1949 (discussion | contribucions)
→‎Toponimia : autra atestacion
Sivadon 1949 (discussion | contribucions)
qq correccions e actualizacions
Linha 10 :
| region ist ={{Auvèrnhe}}
| parçan=
| region = [[Auvèrnhe Ròse Aups|Auvèrnhe-Ròse-Aups]], <small>ancianament d'[[Auvèrnhe (region)|Auvèrnhe]]</small>
| departament = {{Cantal}}
| arrondiment= [[Arrondiment de Sant Flor|Sant Flor]]
| canton= [[Nòvaglèisa]], <small>ancianament de ([[Canton de Ruenas de Marjarida|Ruenas de Marjarida]]</small> davant 2015)
| intercom = CC de [[Sant Flor Comunautat]] 200 066 660
| insee = 15034
| cp = 15320
| cònsol = Bernadette Resche
| mandat = [[20142020]]-[[20202026]]
| gentilici = (en [[francés]])
| longitud= 3.2286
Linha 27 :
| km² = 18.37
}}
'''Chalalher'''<ref>[http://www.ieo-oc.org/Las-seccions-departamentalas?page=structure&id_article=73 Seccion locala de l'IEO]</ref> o '''Chalaier''' (veire toponimia), prononciat [tʃara'je] o [ʃara'je] <ref name=Siv>enquèsta Sivadon abrial 2018</ref>, e non pas ''Chalièr'' / ''Chaleir'' <ref>IEO Cantal, Communes Cantal.xls.pdf</ref> (oficialament''Chaliers'' en [[francés]] ''Chaliers''), z-es 'na [[Comuna francesa|comuna]] [[Auvèrnhe|auvernhata]], situada dins lo [[departaments franceses|departament]] delh [[Cantal (departament)|Cantal]] e la [[regions francesas|region]] d'[[Auvèrnhe Ròse Aups|Auvèrnhe-Ròse-Aups]], <small>ancianament d'[[Auvèrnhe (region)|Auvèrnhe]]</small>.
 
==Geografia==
Lo borg es a l'interior d'una vòlta de [[Truèire|Trueire]], que tresplomba de 80 m. De vièlhs chamins èst-oèst que travèrsan Truèire (en auvernhàs Trueire, foneticament [trœjrə]) per una plancha testimònian de sa foncion anciana de passatge.
Linha 62 ⟶ 63:
}}
==Toponimia==
Las fòrmas ancianas son ''Vicaria Calariensis'', en 924, ''Villa... in aice Calerinsi'', vèrs 939, ''Chalerium'', en 1338, ''Challier'', en 1380, ''Chalers'', en 1381, ''Chailher'', en 1391, ''Chaleyrum'', ''Chaleyrum'', ''Chalier'', al sègle XIV, ''Chaleyres'', en 1494, ''Chaliès'', ''Challiers'', en 1624, ''Chaliers'', alh sègle XVII, ''Chaliès en Alvergne'', en 1671 <ref>http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a01135149685501Iwnc</ref>{{,}} <ref>http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a011351496855t7qemv , per l'atestacion de vèrs 939</ref>. [[Albèrt Dauzat|Dauzat]] explica l'origina delh nom per un pre-indoeuropèu, ''*Kal-'', « pèira, ròc », amb lo sufixe latin ''-arius'' (> auvernhàs ''-èir''), qu'auriá poscut remplaçar un sufixe mai ancian ''-aris'' (cf. [[Calàs (Var)]].<ref>Albert Dauzat, Charles Rostaing, ''Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France'', Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 132</ref> . Mas los Féniés explican lo nom per un gallés ''calio'' « pèira »,<ref>Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, ''Toponymie des Pays Occitans'', edicions Sud-Ouest, 2007, p. 102</ref> absent del diccionari de Delamarre, que coneis pasmens ''caleto-'', « dur »<ref>Xavier Delamarre, ''Dictionnaire de la Langue gauloise'', ed. Errance, 2na edicion, 2008, p. 97</ref> e que cita dins un autre obratge ''callā'' > ''calā'', « casselalha (peiregàs, clapàs, clapareda) », en afortissent, contra Dauzat, la celticitat de ''*cal-'', « dur » <ref>Xavier Delamarre, ''Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne'', ed. Errance, 2012, p. 95</ref>. La contradiccion entre las fòrmas ancianas e la prononciacion modèrna pausa problèma : i a una sillaba en mai e la finala es pas la que dona normalament lo sufixe ''-ariu'' en auvernhàs, que seriá ''-èir'' (veire las latinizacions ''Chaleyrum''). En supausant una finala ''-ièr'', venguda d'un sufixe que seriá pas ''-ariu'' (comparar l'atestacion de 939 a la de 924) pasmens, doncas en realitat ''*Chalhèr'', la dificultat es mendre. Chal téner compte de l'alteracion de ''-l-'' intervocalica en ''-r-'' dins lo país, e non pas en ''-g-'' coma al nòrd e a l'oèst. Sembla ben qu'aquela alteracion puescha afectar tanben ''-lh'' : [[Chaulhac]] se pronóncia regularament [tsu'ja] (/au-/ pretonic auvernhàs > [u-], e ''-lh-'' se iodiza) mas son diminutiu ''Chaulhaguet'' fai [tsuria'gi]. ''*Chalhièr'' poiriá faire sobelh meime modèl ''*Charièr'', puèi lo grope ''r'' + ''iòd'', pesant, se poiriá aleugerir en se desvolopant en ''*-raj-'' : ''*Charièr'' > ''*Charaièr'' > ''Charaier''. Dins aquel''-lh-'', casl'element ''-l-'' e sa palatalizacion se son separats, en laissant la consonanta e lo iòd dins doas sillabas diferentas. 'Quò fai qu'una grafia ''Chalaier'' seriá pus rigorosa que ''Chalalher''.
* '''Corbèira''' (vialatge e chastèl dispareissuts, en faça delh borg, delai ''le Ruisseau de la Ribeyre''). Las fòrmas ancianas son ''Corberia'', latinizacion de 996, ''Corberiœ'', latinizacion del sègle XIV, ''Corbieyra'', en 1445, ''Corbières'', en 1624. La gleisa de Corbèira, dedicada a Sant Bartomieu, èra una annèxa de la de Chalaier en 1451<ref>http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a011351496855CiJ4QT</ref>. La prononciacion es [kur'bɛjrə], pusleu que [kur'bejrə], coma seriá pus al nòrd <ref>enquèsta Sivadon, abrial 2018<name=Siv/ref>. Lo sens es en general lo d'un luòc abitat per de gralhs (latin ''*corbaria'', de ''corvaria'') <ref>Albert Dauzat, Charles Rostaing, ''Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France'', Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 210, a ''Corbère''</ref>. Lo nom del gralh se pronóncia [grar].
* ''Saint-Sol'', en francés (vialatge al nòrd-èst de la comuna) : [sen'sɔr] <ref>enquèsta Sivadon, abrial 2018<name=Siv/ref>; ''Sant Sòl'' (nom supausat) es un sant delh sègle VIII <ref>https://nominis.cef.fr/contenus/saint/9480/Saint-Sol.html</ref>. La grafia es benleu ''Sent Sòl''. Mas las fòrmas ancianas fan dobtar que siá un agionime : ''Cemsolz'', en 1508, ''Cem-Solz'', en 1630, ''Sensoulz'', en 1662, ''Saint-Sol'', a la fin del sègle XVII, ''Sensors'', en 1745, ''Censol'' (mapa de Cassini) <ref>http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a011351496862wWVM2V</ref>.
* ''Le Meynial'', en francés (vialatge al nòrd-èst de la comuna) : [lu menjɔr] <ref>enquèsta Sivadon, abrial 2018<name=Siv/ref>. Las fòrmas ancianas son : ''Lou Maynial'', en 1508, ''Le Meynial'', en 1624, ''Le Menial'', en 1745 (archives départementales, série G, liasse 43) ; Le Meynial, 1624 (terrier de Ligonnès) ; <ref>http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a011351496860tF6u6L</ref>.
* ''Chauliaguet'', en francés (vialatge al nòrd de la comuna) : [tsurjagi] <ref>enquèsta Sivadon, abrial 2018<name=Siv/ref>; sembla un diminutiu de [[Chaulhac]], amb una autra evolucion de ''-lh-'' (perqué aquò's dins una sillaba pretonica ?). Las fòrmas ancianas son ''Chauliaguet'', en 1624, ''Chaulhaguet'', en 1671 <ref>http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a011351496855mguL6m</ref>. Grafia '''Chaulhaguet'''.
* ''Chantegrel'' (près de ''Corbèiras'') : [tʃanta'grir] <ref>enquèsta Sivadon, abrial 2018<name=Siv/ref>. Las fòrmas ancianas son ''Chantegrel'', en 1624, ''Charnegreil'' (sic), en 1669 <ref>http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a011351496855HBSHW1</ref>. La grafia es '''Chantagrelh'''.
 
==Istòria==
Linha 75 ⟶ 76:
{{ElegitDebuta|insee= 15034
|Títol= Lista delhs cònsols successius}}
{{Elegit |Debuta= març [[2001]] |Fin= [[20202026]] |Identitat= Bernadette Resche |Partit= divèrs dreita |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta= |Fin= 2001 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }}
{{ElegitDonadas}}
Linha 118 ⟶ 119:
|1999= 196
|2004=185
|2005=
|2006=
|2007= 182
Linha 131 :
==Personalitats ligadas amb la comuna==
 
==VéserVeire tanben==
 
==Ligams extèrnes==