Sègle XIII : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació
Cap resum de modificació
Linha 134 :
<br/>
{{veire|Setena Crosada}}
'''1248-1250''' : ataca d'[[Egipte]] per la [[Setena Crosada]] ([[França]], [[Reiaume de Chipre|Chipre]], òrdres monastics). Maugrat la pèrda dau pòrt de [[Damieta]], lei Mamelocs capitèron de resistir a la [[batalha de Mansura]] e capturar lo rèi [[Loís IX de França]]. Aquela victòria permetèt a [[Chajar ad-Durr]] de venir ''de facto'' sobeirana d'[[Egipte]]<ref>Coma lo califa abbassida refusèt de donar lo títol de sultan a una frema, [[Chajar ad-Durr]] foguèt obligada de se maridar amb lo cap mameloc [[Al-Muizz Aybak]].</ref> e de fondar lei dinastias mamelocas qu'anavan dirigir lo país fis au sgle XVI. [[Loís IX de França|Loís IX]] foguèt liberat en cambi d'un recapte e de l'evacuacion de [[Damieta]].
<br/>
'''1250''' : presa dau poder per la [[dinastia Folkung]] amb l'eleccion de [[Valdemar Ier de Suècia|Valdemar I{{èr}}]] coma rèi. Pasmens, dins lei fachs lo poder demorèt entre lei mans de son paire [[Birger Jarl]].
<br/>
'''1251''' : reconoissença de [[Lituània]] coma estat [[cristianisme|crestian]] per lo papa [[Innocenci IV]] après lo batejament dau grand duc [[Mindraugas]]. En principi, aquò empediguèt desenant l'organizacion d'una crosada còntra la region.
<br/>
'''1251''' : invasion d'[[Itàlia]] per l'emperaire [[Conrad IV]] per sostenir sei revendicacions sus lo [[Reiaume de Sicília]]. Gràcias ais esfòrç de son fraire naturau [[Manfred Ièr de Sicília|Manfred]], ocupèt la màger dau reiaume franc de [[Nàpols]] e de [[Càpoa]].
 
== Cultura ==
Linha 166 ⟶ 172:
<br/>
'''1248''' : publicacion dau ''Libre dei medicaments simples'' dau mètge arabe [[Ibn al-Baitar]] (vèrs [[1190]] - 1248). Èra una compilacion fòrça importanta dau saber medicau arabe e aguèt una gròssa influéncia sus la medecina [[Edat Mejana|medievala]].
<br/>
'''1250''' : premiera descripcion en [[Euròpa]] de la nèu (→ [[-135|135 avC]]) per [[Albertus Magnus]].
<br/>
'''1250''' : acabament de la redaccion dau ''Compendium medicinae'' dau prèire e mètge [[Anglatèrra|anglés]] [[Gilabèrt l'Anglés]]. Traduch en [[ebrieu]], en [[catalan]], en [[anglés]] e en [[alemand]], aqueu tractat foguèt fòrça utilizat en [[Euròpa]] durant lei darriers sègles de l'[[Edat Mejana]]. Èra format de plusors libres regardant la tèsta, lo [[còr]], lo [[sistèma respiratòri]], lei fèbres e lei [[malautiá]]s.
 
== Decès ==
<div style="-moz-column-count:3; column-count:3;">
* [[Ala ad-Din Muhammad]], sultan de [[Sultanat de Khwarezm|Khwarezm]].
* [[Albertus Magnus]], sabent e [[teologia]]n [[Alemanha|alemand]].
* [[Alienòr d'Aquitània]], duchessa d'[[Ducat d'Aquitània|Aquitània]] e rèina de [[França]] e d'[[Anglatèrra]].
* [[Al-Jazari]], [[engenhariá|engenhaire]] [[Arabs|arabe]].
Linha 176 ⟶ 187:
* [[Az-Zahir]], califa [[Califat Abbassida|abbassida]].
* [[Bartholomeus Anglicus]], sabent e monge [[Anglatèrra|anglés]].
* [[Chajar ad-Durr]], sultana d'[[Egipte]].
* [[Conrad IV]], [[Sant Empèri Roman Germanic|emperaire germanic]].
* [[Enric II lo Piós]], duc de [[Polonha]].
* [[Enrico Dandolo]], dòga [[Republica de Venècia|venecian]].
Linha 181 ⟶ 194:
* [[Folquet de Marselha]], [[trobador]] e [[evesque]] [[Occitània|occitan]].
* [[Genghis Khan]], khan de l'[[Empèri Mongòl]].
* [[Gilabèrt l'Anglés]], [[medecina|mètge]] [[Anglatèrra|anglés]].
* [[Guiraut de Bornelh]], [[trobador]] [[Occitània|occitan]].
* [[Ibn al-Baitar]], [[Medecina|mètge]] arabe.
* [[Innocenci III]], papa [[Catolicisme|catolic]].
* [[Innocenci IV]], papa [[Catolicisme|catolic]].
* [[Jalal ad-Din]], sultan de [[Sultanat de Khwarezm|Khwarezm]].
* [[Leonardo de Pisa|Leonardo Fibonacci]], [[Matematicas|matematician]] [[Itàlia|italian]].
Linha 189 ⟶ 204:
* [[Loís IX de França|Loís IX]], rèi de [[França]].
* [[Michael Scot]], sabent [[Escòcia|escocés]].
* [[Mindraugas]],
* [[Ogedei]], khan de l'[[Empèri Mongòl]].
* [[Pèire de Castèlnòu]], [[legat pontificau]].
Linha 201 ⟶ 217:
* [[Teòdor Ièr Lascaris|Teòdor Lascaris]], emperaire de [[Empèri de Nicèa|Nicèa]].
* [[Uc de Luca]], [[medecina|mètge]] [[Itàlia|italian]].
* [[Valdemar Ier de Suècia|Valdemar I{{èr}}]], rèi de [[Suècia]].
</div>