Version del 21 decembre de 2005 a 21.59 Modificar Vivarés (discussion \| contribucions) 57 567 modifications m →‎Diferéncias amb l'ancian sistèma ← Cambiament precedent		Version del 6 març de 2006 a 19.22 Modificar desfar Vivarés (discussion \| contribucions) 57 567 modifications mCap resum de modificació Diferéncia seguenta →
Linha 13 : \|} \|----- ! bgcolor="e0d0b0" \| [[~~Rènhe~~Renhe]] \|----- \| {\| border="0" cellspacing="0" width="200" \|----- \| bgcolor="pink" \| [[~~Rènhe~~Renhe animal\|Animal]]ia \|----- \| bgcolor="lightblue" \| [[~~Champignon~~Campairòl\|Fungi]] \|----- \| bgcolor="lightgreen" \| [[~~plante~~planta\|Plantae]] \|} \|} Linha 32 : La classificacion filogenetica foguèt iniciada per Willi Hennig en 1950, que revolucionèt, aprèp la traduccion en anglés de son òbra, tota la sistematica a partir de la fin de las annadas seissanta. Los caractèrs anatomics dels èssers vivents foguèron alara analisats diferentament, rejonchs lèu per los caractèrs moleculars. La classificacion filogenetica es un sistèma de classificacion dels èssers vivents fondat en primièr sus çò que los èssers vivents an (al nivèl morfologic coma al nivèl molecular), e non pas, en primièra instància, sus çò qu’an pas (òm ~~evitarà~~defugirà alara « invertebrats ») o sus çò que fan (òm ~~evitarà~~defugirà alara « vivipars », « foseires »). Es pas une classificacion ecologica ni antropocentrica. Recampa los èssers vivents sus un tipe particular de semblança evolutivament innovanta al còr de la mòstra d'espècias de classar. S'opausa a las classificacions geneticas que trigan pas la semblança e fan de classaments a partir de la semblança globala. Remplaça la classificacion traditionala basada sus un fum de critèris, morfologics mas tanben ecologics, etologics, antropocentrics, e de preferéncias nutricionalas. La classificacion filogenetica valida que de gropes monofiletics, quins que sián los caractèrs utilisats, moleculars, morfologics, anatomics, cariologics, genomics. Un caractèr utilisat per construire un arbre filogenetic es valable pas que s'aqueste es un caractèr apomòrf partejat per dos taxons almens. (Un caractèr apomòrf es un caractèr ancestral qu'es estat transformat). Aqueste caractèr apomòrf partejat es una sinapomorfia. Solas las sinapomorfias (o caractèrs derivats) caracterisan un clad o ~~grope~~grop monofiletic. Un ~~grope~~grop monofiletic (o clad) es un ~~grope~~grop comprenent un ~~ancèstre~~antecessor (o nos) e totes sos descendents. Linha 43 : # [[Eucariòta]]s Saber quins d'aquestes tres gropes partejan un ~~ancèstre~~antecessor comun que los destria del tresen es un subjècte de recèrca. La sistematica [[filogenia\|filogenetica]] dins sa version modèrna regeta tota categorisacion dels nivèls ierarquics. Per de rasons practicas, l'arbre del vivent balha de per el la ierarquia qu'ensajavan de balhar las ancianas categorias. L'arbre del vivent es, en efècte, un ensemble de punts de brancament. Cada nivèl es assimilat a un taxon. Un taxon es un regropament d'organisme definit per un ensemble de sinapomorfias. Los punts o noses son obligatoriàment un organisme teoric qu'auriá las sinapomorfias dels noses posteriors dins lo cladograma. S'aqueste organisme es descobèrt (fossils o autres), un arbre novèl deu èsser construit. Linha 60 : * '''Genre''' ''[[Homo]]'' : inclutz las espècias fossilas coma ''[[neandertal]]'' o ''[[Homo erectus\|erectus]]'' * Ominins : los genres ''[[Australopithecus]]'' e ''Homo'' * Omininats : las ~~doás~~doas espècias de chimpanzés e los ominins * '''Familha''' [[Hominidats]] : gorilla e omininats * Ominoïdats : s'ajusta l'orang-otang Linha 84 : * [[Bilaterians]] : animals simetrics : s’ajustan als precedents, entre autres, los protostomians qu'incluson, entre fòrça autres, diferents gropes de vèrmes, los artropòdes (insèctes), los molluscs (escagaròls) * [[Eumetazoaris]] : animals organisats, s’ajustan als precedents los cnidaris per exèmple * [[Metazoaris]] : l'ancian ~~rènhe~~renhe animal, s’ajustan als precedents diferents gropes d'espongas * [[Opistoconts]] : s’ajustan, entre autres, los camparòls * '''Domèni''' [[Eucariòta]]s : èssers vivents a cellulas aamb nucli ; s’ajustan als precedents enumerats çai-dessús la linhada vèrda (algas verdas, algas rojas, plantas de flors), la linhada bruna (algas brunas, ...) e tota una colleccion de gropaments d'espècias unicellularas == Diferéncias amb l'ancian sistèma == Citem enfin qualques exèmples de cambi espectaculars a respècte de la [[classificacion scientifica\|classificacion tradicionala]]. * Totes los ancèstres dels [[dinosaur]]s son tanben d'ancèstres dels [[ausèl]]s, çò que mena a considerar aqueles coma los descendents d'un ~~grope~~grop de pichons dinosaurs volants vivent al [[cretacèu]]. (Lo concèpte de « reptil » es abandonat.) :Precisem la relacion entre ausèls e dinosaurs. Per certans autors, lo [[velociraptor]] es considerat coma mai pròche dels ausèls que lo [[tiranosaur]], e aqueste es considerat mai pròche dels ausèls que del [[diplodocus]]. * Los mai pròches parents dels [[cetacèu]]s serián los ipopotams. (Lo concèpte d' « artiodactils » es abandonat.) * Los mai pròches parents vivents dels ausèls son los [[crocodil]]s. * Los peisses ossoses son mai pròches dels mamifèrs que de las [[làmia]]s. (Lo concèpte de « peis » es abandonat.) * L'ancian ~~grope~~grop de las « [[alga]]s » espeta en tot sens ; certanas son gropadas amb las [[planta\|plantas verdas]], d'autras amb las [[bacteria]]s. * Lo concèpte de « protista » es abandonat, al profièch de gropes podent mesclar d'èssers multicellulars e monocellulars (per exèmple las estramenopilas regropan las algas brunas - quitament las kelps, fins a 60 m de long - e las diatomèas unicellularas). * La division entre Procariòtas e Eucariòtas es abandonada, al profièch de la division en tres del vivent. Linha 106 : ''[[Classificacion filogenetica del vivent]]'' / [[Guillaume Lecointre]] e [[Hervé Le Guyader]]. -Paris : [[Belin]], 2001. - ISBN 2-7011-2137-X. ==~~Vèire~~Veire tanben== *[[arbre filogenetic]]

Classificacion filogenetica : Diferéncia entre lei versions