Sègle XII : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació
Linha 80 :
<br/>
'''1131''' : dins lo [[Califat Fatimida]], reconquista dau poder [[Al-Hafiz]] que reversèt lo visir [[Al-Afdhal Kutayfat]]. Pasmens, vengut regent d'un reiaume sensa califa, deguèt ocupar lo tròne un an pus tard per mantenir son poder. Coma èra pas l'eiretier en linha masculina dirècta dei califas fatimidas, aquò foguèt pas acceptat per una partida de la populacion e dau [[clergat]] entraïnant un [[esquisma]] novèu entre ''Hafizzi'', que l'acceptavan coma califa, e ''Tayyibi'' que consideravan [[Abu al-Qasim al-Tayyib]] coma califa ocultat. L'efiech immediat foguèt limitat car, franc d'[[Iemèn]], lei ''Tayyibi'' foguèron aisament desfachs mai agravèt lo declin e l'afebliment dau Califat qu'èra ja en lucha còntra l'esquisma [[nizarisme|nizarista]].
<br/>
 
'''1131''' : mòrt de [[Baudoïn II de Jerusalèm]] e brèva guèrra de succession dins lo [[reiaume de Jerusalèm]] entre partisans e adversaris de la regéncia de [[Folc de Jerusalèm]]. Lo regent capitèt de s'impausar.
<br/>
'''1134''' : desfacha [[Reialme d'Aragon|aragonesa]] a la [[batalha de Frega]] còntra leis [[Almoravides]]. L'amplor de la revirada arrestèt la ''[[Reconquista]]'' durant quauqueis annadas. Pasmens, leis [[Almoravides]] poguèron pas esplechar aqueu succès (→ [[1139]]).
<br/>
'''1137''' : mòrt dau rèi [[França|franc]] [[Loís VI de França|Loís VI]] que foguèt remplaçat per son fiu [[Loís VII de França|Loís VII]]. Lo rèi novèu se maridèt amb [[Alienòr d'Aquitània]], çò que permetèt d'unir lo domeni reiau e lo [[Ducat d'Aquitània]].
<br/>
'''1137''' : en [[Mar Mediterranèa|Mediterranèa Occidentala]], pilhatge d'[[Amalfi]] per [[Pisa]]. Aquò entraïnèt lo declin rapide dau comèrci amalfitan<ref>'''[[francés|(fr)]]''' Giuliano Procacci, ''Histoire des Italiens'', Fayard (1998), p. 19.</ref>.
<br/>
== Cultura ==
 
Linha 94 ⟶ 102:
<br/>
'''1126''' : traduccion deis ''[[Elements d'Euclide]]'' de l'[[arabi]] au [[latin]] per lo monge [[Anglatèrra|anglés]] [[Abelard de Bath]] (vèrs [[1080]] - vèrs [[1160]]). Aquò anava permetre la difusion de la [[geometria]] [[Antiquitat|antica]] en [[Euròpa]] e Abelard de Bath es considerat coma lo premier scientific anglés.
<br/>
'''1132''' : premiera utilizacion documentada d'una pèça d'[[artilhariá]] de [[polvera|pouvera negra]] sus un prat batalhier per lei [[[[Republica Populara de China|Chinés]].
<br/>
[[Fichièr:Song Dynasty Map.JPG|thumb|right|[[Fotografia]] de la carta ''Yu Ji Tu''.]]
'''1137''' : fin de la gravadura de la carta ''Yu Ji Tu'' qu'illustra l'avançada de la cartografia chinesa dau sègle XII. D'una talha totala d'aperaquí un mètre carrat, representa d'un biais fòrça precís lo traçat dau [[litorau]] e dei [[riu]]s principaus dau país. Utiliza tanben de trachs d'espessor diferenta per simbolizar l'importància diferenta dei rius.
 
== Decès ==
Linha 103 ⟶ 116:
* [[Al-Afdal Shahanshah]], visir [[Califat Fatimida|fatimida]].
* [[Al-Khazini]], sabent [[Iran|persan]].
* [[Anfós Ièr d'Aragon|Anfós I{{èr}}]], rèi d'[[Reialme d'Aragon|Aragon]].
* [[Baudoïn Ièr de Jerusalèm|Baudoïn I{{èr}}]], rèi de [[Reiaume de Jerusalèm|Jerusalèm]].
* [[Baudoïn II de Jerusalèm|Baudoïn II]], rèi de [[Reiaume de Jerusalèm|Jerusalèm]].