Sègle XI : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
|||
Linha 131 :
'''1085''' : après 11 ans de sètge, presa de [[Toledo]] per lei fòrças dau rèi [[Alfons VI de Leon]]. I transferiguèt sa [[capitala]] (→ [[1086]]).
<br/>
'''1086''' : inquiets en fàcia de l'avançada dei [[cristianisme|crestians]] dins la [[Peninsula Iberica]], lei senhors d'[[Al
<br/>▼
'''1087''' : mòrt dau cap [[Almoravides|almoravide]] [[Abu Bakr ibn Umar]] durant una campanha en [[Sahara]]. Aquò permetèt a [[Yusuf ibn Tashfin]] d'establir son primat sus l'ensemble dau movement.▼
<br/>
'''1090''' : victòria [[Almoravides|almoravida]] novèla còntra lei reiaumes crestians iberics a la [[batalha d'Alado]]. Après aqueu succès, l'emir [[Yusuf ibn Tashfin]] comencèt la conquista dei principats [[islam|musulmans]] locaus per lei tornar organizar e melhorar sa defensa. Impausèt durament lei crestians mai laissèt de drechs importants ai [[judaïsme|judieus]].
<br/>
'''1092''' : mòrt dau sultan [[Turcs Seldjokids|seldjokid]] [[Malik Chah Ier|Malik Chah I{{èr}}]] que foguèt remplaçat per [[Mahmud Ier|Mahmud I{{èr}}]].
<br/>
'''1092-1093''' : guèrra novèla entre [[Anglatèrra]] e [[Escòcia]]. Entraïnèt la mòrt dau rèi [[Malcolm III d'Escòcia|Malcolm III]] e son remplaçament per [[Donald III d'Escòcia|Donald III]].
<br/>
{{veire|Nizarisme}}
'''1094''' : mòrt dau [[visir]] [[Califat Fatimida|fatimida]] [[Badr al-Jamali]] qu'èra lo cap vertadier dau Califat. Foguèt remplaçat per son fiu [[Al-Afdal Shahanshah]]. Dins aquò, aquela succession mau contentèt lei partisans d'una restauracion de l'autoritat califala. Gropats a l'entorn de [[Nizar ben al-Mustansir]], fiu dau califa [[Al-Mustansir Billah]], assaièron sensa succès de reversar lo visir. Gardèron pasmens de posicions en [[Siria]] e en [[Palestina]], çò qu'afebliguèt la preséncia fatimida dins aquelei regions onte foguèron a l'origina dau [[nizarisme]].
== Cultura ==
Linha 142 ⟶ 153:
<br/>
'''1086''' : en [[Mesopotamia]], restauracion dau [[Mosqueta de l'imam Ali|santuari de l'imam Ali]] qu'èra estat destruch per un [[incendi]]. Iniciat per lei [[Turcs Seldjokids|Seldjokids]], aqueu trabalh marquèt la segonda etapa de la construccion dau monument.
▲<br/>
▲'''1087''' : mòrt dau cap [[Almoravides|almoravide]] [[Abu Bakr ibn Umar]] durant una campanha en [[Sahara]]. Aquò permetèt a [[Yusuf ibn Tashfin]] d'establir son primat sus l'ensemble dau movement.
== Sciéncias e tecnicas ==
Linha 177 ⟶ 186:
<br/>
'''1088''' : publicacion de ''[[Meng xi bi tan]]'' (« Discussions de pincèu dempuei un raiòu de pantais » en [[occitan]]), òbra majora dau generau, foncionari e sabent [[Republica Populara de China|chinés]] [[Shen Kuo]] ([[1031]]-[[1095]]). Aqueu libre tracta d'un nombre important de domenis regardant lei [[sciéncia]]s ([[geologia]], [[astronomia]], [[botanica]], [[zoologia]], estudi de fenomèns naturaus...), la [[tecnologia]] (estampariá de caractèrs mobils, [[espasa]]s...), la [[filosofia]], la [[musica]] ò lei crèires. Per exemple, dona la descripcion d'una [[bossòla]] [[magnetisme|magnetica]] e depinta la descubèrta de [[fossil]]s dins la ròca d'un bauç.
<br/>
'''1092''' : publicacion d'una carta dei [[constellacion]]s per l'astronòm chinés [[Su Song]]. En fòra de sa precision avançada, l'aspècte pus important d'aqueu trabalh foguèt l'utilizacion d'una projeccion fòrça similara a la [[projeccion de Mercator]].
== Decès ==
Linha 203 ⟶ 214:
* [[Jaipal]], raja de [[Lahore]] e de [[Kabol]].
* [[Macbeth d'Escòcia|Macbeth]], rèi d'[[Escòcia]].
* [[Malcolm III d'Escòcia|Malcolm III]], rèi d'[[Escòcia]].▼
* [[Mahmud de Ghazni]], sultan [[Empèri Gaznevida|gaznevida]].
▲* [[Malcolm III d'Escòcia|Malcolm III]], rèi d'[[Escòcia]].
* [[Malik Chah Ier|Malik Chah I{{èr}}]], sultan [[Turcs Seldjokids|seldjokid]].
* [[Nasir ad-Dawla]], generau [[Califat Fatimida|fatimida]].
* [[Oton III]], emperaire [[Sant Empèri Roman Germanic|germanic]].
* [[Robèrt II de França|Robèrt II]], rèi dei [[França|Francs]].
* [[Shen Kuo]], sabent [[Republica Populara de China|chinés]].
* [[Su Song]], [[astronomia|astronòm]] [[Republica Populara de China|chinés]].
* [[Toghril Beg Ier|Toghril Beg I{{èr}}]], sultan [[Turcs Seldjokid|seldjikid]].
* [[Yahya ibn Umar al-Lamtuni]], generau [[Almoravides|almoravide]].
| |||