Sègle VIII : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Linha 77 :
<br/>
'''731''' : dins la vila [[Civilizacion maia|maia]] de [[Calakmul]], inauguracion de plusors monuments permetent d'establir la dominacion de la ciutat-estat sus lei vilas de [[Dos Pilas]], [[Naranjo]] e [[El Péru]] (→ [[736]]).
<br/>
'''732''' : revirada d'una incursion araboberbèra en [[Gàllia]] après una desfacha saunosa a la [[batalha de Peitius (732)|batalha de Peitius]] còntra una coalicion dirigida per [[Carles Martèl]] e [[Audon d'Aquitània]].
<br/>
'''733''' : en causa d'una tempèsta, revirada d'una expedicion navala bizantina destinada a reconquistar lei territòris perduts en [[Itàlia]].
Linha 97 ⟶ 99:
<br/>
{{veire|Califat Abbassida}}
'''748-750''' : en [[Pèrsia]], importanta revòuta còntra lei [[Califat Omeia|Omeias]]. Menada per [[Abu Muslim al-Khurasani]] e sostenguda per leis [[Califat abbassida|Abbassidas]], entraïnèt lo reversament deis [[Califat Omeia|Omeias]] e la fondacion dau [[Califat abbassida|Califat Abbassida]] (→ [[755]] e [[756]]).
<br/>
'''v. 750''' : vèrs aquela annada, [[Teotihuacan]] èra venguda un vilatge de {{formatnum:2000}} abitants dispersats dins lei roïnas de la ciutat. Aviá perdut tota importància.
<br/>
{{veire|Batalha de Talas}}
'''751''' : desfacha [[Republica Populara de China|chinesa]] en [[Asia Centrala]] còntra una armada araboturca. Pasmens, aquela batalha marca lo limit orientau de l'expansion militara araba car lei venceires poguèron pas aprofichar sa victòria en causa de dificultats logisticas.
<br/>
'''751''' : en [[Nanzhao]], revirada totala d'una invasion chinesa. Aquò confiermèt l'autonòmia dau reiaume.
<br/>
'''751''' : en [[Itàlia]], presa de [[Ravena]] per lei Lombards. Aquò entraïnèt la fin de l'[[Exarcat de Ravena]] e limitèt lei possessions bizantinas dins la peninsula a quauquei pòchis dins lei regions meridionalas.
<br/>
'''751''' : dins lo [[Reiaume Franc]], reversament de la [[dinastia merovingiana]] per [[Pepin lo Brèu]] que fondèt la [[dinastia carolingiana]].
<br/>
'''752-754''' : dins l'[[Empèri Bizantin]], reafiermancion de la doctrina [[iconoclasme|iconoclasta]] per l'emperaire [[Constantin V]]. Maugrat de resisténcias importantas, [[Constantin V|Constantin]] capitèt de reünir un [[concili]] que reconoguèt sa primautat sus lo [[clergat]].
<br/>
'''v. 755''' : darrierei terralhas conegudas de la [[civilizacion de Nazca]].
<br/>
'''755''' : dins lo [[Califat Abbassida]], assassinat dau [[generau]] [[Abu Muslim al-Khurasani]] a l'eissida d'un complòt organizat per lo poder abbassida. Aquò entraïnèt de revòutas en [[Pèrsia]] ([[revòutas dei Companhons d'Abu Muslim]]) mai permetèt a la dinastia novèla d'eliminar un cap militar poderós.
<br/>
'''756-760''' : guèrra entre [[Empèri Bizantin|Bizantins]] e [[Bulgaria|Bulgars]]. S'acabèt a l'avantatge dei Bizantins qu'impausèron una trèva a seis adversaris (→ [[763]]).
<br/>
'''756''' : dins la [[Peninsula Iberica]], de subrevivents de la [[Califat Omeia|dinastia omeia]] capitèron de fondar l'[[Emirat de Còrdoa]].
<br/>
'''760''' : importanta campanha abbassida en [[Pèrsia]] per i restablir l'autoritat dau Califat qu'èra fòrça contestada dempuei l'assassinat d'[[Abu Muslim al-Khurasani]].
<br/>
'''761-762''' : arrestacion e execucion de plusors membres de la familha d'[[Ali]] per leis [[Califat Abbassida|Abbassidas]]. Aquò entraïnèt de revòutas dins la [[Peninsula Aràbia]], en [[Mesopotamia]] e en [[Siria]]. Per melhorar son contraròtle sus lo Califat, leis Abbassidas transferiguèron sa capitala a [[Bagdad]].
<br/>
'''763''' : dins lo [[Khanat Bulgar]], presa dau poder per d'adversaris de la trèva signada amb lei [[Empèri Bizantin|Bizantins]] en [[760]]. Aquò entraïnèt una represa de la guèrra.
<br/>
'''763''' : dins l'[[Empèri Bizantin]], repression còntra d'adversaris de l'[[iconoclasme]]. Lei posicions se radicalizèron e l'emperaire [[Constantin V]] executèt plusors caps religiós ostils a l'[[iconoclasme]], compres lo patriarca [[Constantin II de Constantinòble|Constantin II]].
<br/>
'''770-780''' : incursions arabas còntra lei províncias [[Empèri Bizantin|bizantinas]] d'Anatolia Orientala. En [[776]] e [[778]], lei Bizantins repostèron amb una ataca còntra [[Siria]] (→ [[781]]).
<br/>
'''774-775''' : campanhas bizantinas còntra lei [[Bulgaria|Bulgars]]. Maugrat de succès, l'emperaire [[Constantin V]] mau capitèt de sometre seis adversaris. Moriguèt de malautiá e foguèt remplaçat per son fiu [[Leon IV (emperaire)|Leon IV]].
<br/>
'''775''' : mòrt dau califa [[Al-Mansur]]. Durant son rèine, estabilizèt lo poder abbassida e impausèt son primat a la màger part dau mond [[islam|musulman]]. De mai, fondèt [[Bagdad]] que venguèt la vila pus poblada de la [[planeta]] dins lo corrent deis ans 770.
<br/>
'''778''' : en [[Occitània]], creacion dau [[Comtat de Tolosa]] per [[Carlesmanhe]]. Son objectiu èra de melhorar la coordenacion de la defensa au nòrd dei [[Pirenèus]].
<br/>
'''780''' : mòrt de l'emperaire [[Empèri Bizantin|bizantin]] [[Leon IV (emperaire)|Leon IV]] que foguèt remplaçat per [[Constantin VI]]. Lo sobeiran novèu èra plaçat sota la regéncia de sa maire [[Irèna l'Atenenca|Irèna]], çò que maucontentèt una partida de l'elèit bizantin.
<br/>
'''781-782''' : intensificacion dei combats entre [[Empèri Bizantin|Bizantins]] e Arabes. Una importanta armada arribèt dins la region de [[Constantinòble]] mai poguèt pas atacar sei [[fortificacion]]s. Se retirèt en cambi d'un tribut e d'una trèva (→ [[785]]).
<br/>
'''784''' : dins l'[[Empèri Bizantin]], [[Irèna l'Atenenca|Irèna]] acceptèt de reünir un concili per tornar estudiar la question de l'[[iconoclasme]].
<br/>
'''785-786''' : represa de la guèrra entre [[Empèri Bizantin|Bizantins]] e Arabes. En [[786]], lei Bizantins enregistrèron un succès important en [[Cilícia]].
<br/>
'''785''' : mòrt accidentala dau califa [[Al-Mahdi (Abbassida)|Al-Mahdi]]. Durant son rèine, desvolopèt l'economia, la cultura e lei [[sciéncia]]s. Son fiu [[Al-Hadi (Abbassida)|Al-Hadi]] li succediguèt mai foguèt obligat de pagar una prima excepcionala de 18 mes de sòlda ai soudats de la [[garnison]] de [[Bagdad]] (→ [[786]]).
<br/>
'''786''' : mòrt dau califa [[Al-Hadi (Abbassida)|Al-Hadi]] que foguèt remplaçat per son fraire [[Harun ar-Rachid]].
<br/>
'''787''' : abolicion de l'[[iconoclasme]].
<br/>
'''788''' : dins lo [[Califat Abbassida]], revòutas dins la màger part dei províncias africanas. Lei pus grèvas aguèron luòc en [[Magrèb]] ont un cap rebèl, [[Idris Ièr|Idris]], fondèt una dinastia e en [[Egipte]].
== Cultura ==
| |||