Sègle VII : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
|||
Linha 46 :
'''629''' : premiera incursion araba còntra lo territòri [[Empèri Bizantin|bizantin]].
<br/>
'''629''' : en [[Mesoamerica]], fondacion de la vila de [[Dos Pilas]] a l'iniciativa de [[Tikal]]. Permetent de protegir de rotas comercialas importantas, favorizèt lo redreiçament de [[Tikal]] (→ [[650]]).
<br/>
'''630''' : negociacions entre [[Maomet]] e [[La Mèca]]. En cambi dau mantenement dau romavatge anuau dins la [[vila]] – fònt de revenguts importanta dei marchands locaus – leis abitants acceptèron de se sometre e d'adoptar l'[[islam]] coma [[religion]].
<br/>
'''630''' : afeblits per sa desfacha còntra lei Bizantins en [[626]], leis [[Avars]] deguèron faciar la revòuta de divèrsei pòbles eslaus vassalizats (→ [[632]] e [[658]]).
<br/>
'''631''' : en [[Reiaume d'Aksum|Aksum]], [[mòrt]] dau rèi [[Armah]]. Aquò marquèt lo començament dau declin dau reiaume que poguèt plus batre de monedas d'[[aur]]. Lo procès de sa disparicion es mau conegut e s'acabèt au sègle X.
Linha 73 :
'''640-642''' : conquista de l'[[Egipte]] Bizantina per leis armadas arabas (→ [[645]]). Avancèron vèrs l'[[oèst]] en direccion de [[Libia]]. En revènge, vèrs lo sud, leis envaïsseires foguèron batuts per lei reiaumes nubians e per lo [[reiaume d'Aksum]].
<br/>
'''641''' : mòrt de l'emperaire bizantin [[Heraclius]]. Foguèt remplaçat per son fiu [[Constantin III]] rapidament assassinat au profiech d'una regéncia.
<br/>
'''642-651''' : conquista dau plan [[iran]]ian per leis armadas arabas. Aquò entraïnèt la disparicion de l'[[Empèri Sassanida]].
Linha 80 :
'''644''' : assassinat dau califa [[Umar]] per un esclau desirós de venjar la conquista de [[Pèrsia]]. Foguèt remplaçat per [[Uthman]].
<br/>
'''645-646''' : revirada d'una temptativa [[Empèri Bizantin|bizantina]] de reconquistar [[Egipte]], region agricòla majora de l'Empèri.
<br/>
'''v. 650''' : illustracion dau lent declin de [[Teotihuacan]], la populacion de la vila deguèt venir inferiora a {{formatnum:100000}} abitants (còntra {{formatnum:250000}} a son apogèu). Per de rasons desconegudas, aquela crisi s'agravèt durant lo sègle seguent (→ [[750]]).
<br/>
'''650''' : en [[Mesoamerica]], guèrra novèla entre [[Tikal]] e [[Calakmul]]. La segonda capitèt de mantenir sa dominacion amb la conquista de [[Dos Pilas]] (→ [[657]]).
<br/>
'''650''' : mòrt dau rèi [[tibet]]an [[Songtsen Gampo]]. Durant son rèine, aviá transformat [[Tibet]] qu'èra vengut una poissança importanta en [[Asia Centrala]].
<br/>
'''651''' : après plusors desfachas en [[Anatolia]] Orientala, lei [[Empèri Bizantin|Bizantins]] obtenguèron una [[trèva]]. Aquò permetèt a l'armada imperiala de se reorganizar.
<br/>
'''652''' : [[segonda batalha de Dongola]] entre una armada araba e lei fòrças dei reiaumes nubians. S'acabèt per una victòria nubiana que bloquèt l'expansion [[islam|musulmana]] vèrs lo sud de la vau de [[Nil]] durant plusors sègles.
<br/>
'''653''' : crisi religiosa dins l'[[Empèri Bizantin]] a prepaus dau [[monotelisme]]. Condamnat per lo [[concili de Latran de 649]], èra estat adoptat per l'emperaire [[Constant II]] qu'arrestèt plusors figuras de l'[[ortodoxia]] crestiana.
<br/>
'''656-657''' : [[assassinat]] dau califa [[Uthman]] per de rebèls [[egipte|egipcians]]. Sa succession entraïnèt una guèrra civila dins lo Califat car son successor, [[Ali]], foguèt pas acceptat per certanei senhors [[islam|musulmans]]. Lei rebèls capitèron de se gropar a l'entorn de [[Muawiyah Ièr|Muawiyah]], governador de [[Damasc]].
<br/>
'''657''' : ocupacion de [[Tikal]] per [[Calakmul]]. Pasmens, lo sobeiran de la vila capitèt de s'enfugir.
== Sciéncias e tecnicas ==
| |||