Wikipèdia

Sègle IV apC : Diferéncia entre lei versions

Navigar dins l'istoric
← Cambiament precedentDiferéncia seguenta →
Contengut suprimit Contengut apondut
VisualWikitext
BoulaurBot (discussion | contribucions)
207 088 modifications
m Wikipedia python library
Cap resum de modificació
Linha 1 :
{{Infobox
|tematica=
|carta=
}}
<center>{{Millenni I abC}} | '''{{Millenni I}}''' | {{Millenni II}}</center>
 
<center>
[[Sègle III abCapC|../..]] |
{{Sègle II apC}} |
{{Sègle III apC}} |
'''Sègle IV apC''' |
{{Sègle V apC}} |
{{Sègle VI}} |
[[Sègle IX|../..]]
</center>
 
== Istòria ==
<center>
{| border="0" cellspacing="5"
|-----
| [[301]] || [[302]] || [[303]] || [[304]] || [[305]]
| [[306]] || [[307]] || [[308]] || [[309]] || [[310]]
|-----
| [[311]] || [[312]] || [[313]] || [[314]] || [[315]]
| [[316]] || [[317]] || [[318]] || [[319]] || [[320]]
|-----
| [[321]] || [[322]] || [[323]] || [[324]] || [[325]]
| [[326]] || [[327]] || [[328]] || [[329]] || [[330]]
|-----
| [[331]] || [[332]] || [[333]] || [[334]] || [[335]]
| [[336]] || [[337]] || [[338]] || [[339]] || [[340]]
|-----
| [[341]] || [[342]] || [[343]] || [[344]] || [[345]]
| [[346]] || [[347]] || [[348]] || [[349]] || [[350]]
|-----
| [[351]] || [[352]] || [[353]] || [[354]] || [[355]]
| [[356]] || [[357]] || [[358]] || [[359]] || [[360]]
|-----
| [[361]] || [[362]] || [[363]] || [[364]] || [[365]]
| [[366]] || [[367]] || [[368]] || [[369]] || [[370]]
|-----
| [[371]] || [[372]] || [[373]] || [[374]] || [[375]]
| [[376]] || [[377]] || [[378]] || [[379]] || [[380]]
|-----
| [[381]] || [[382]] || [[383]] || [[384]] || [[385]]
| [[386]] || [[387]] || [[388]] || [[389]] || [[390]]
|-----
| [[391]] || [[392]] || [[393]] || [[394]] || [[395]]
| [[396]] || [[397]] || [[398]] || [[399]] || [[400]]
|}
</center>
 
Vejatz tanben : [[Lista dels sègles]], [[Chifras romanas]]
----
Lo '''sègle IV''' comença lo {{1èr de genièr}} de [[301]] e s'acaba lo [[31 de decembre]] de [[400]].
 
== Eveniments ==
=== [[America]] ===
* Periòde classic de la civilizacion [[Pòble maya|maya]] (300-900) al [[Chiapàs]] e al [[Yucatán]]. Una civilizacion mai o mens unifòrma s'espandís sus tot lo territòri maya, caracterizada per de fòrtas influéncias mexicanas. Los centres ceremonials màgers coma [[Palenca]], [[Tikal]] e [[Copán]] son bastits a aquela epòca.
 
=== [[Africa negra]] ===
* Los nomadas [[Hottentots]] (Koï-Koïn) s’installan en Africa Australa.
* Fondacion de l'[[Empèri de Ghana]] pels berbèrs [[Soninké]].
 
=== [[Índia]] e Asia del Sud-Èst ===
* La dinastia [[Rastrakuta]] domina l’oèst de [[Dekkan]] (sègle IV-sègle X).
 
=== [[Orient Extrèm]] ===
* Fondacion de la principautat de [[Periòde Yamato|Yamato]] en [[Japon]].
 
=== [[Orient Pròche]] ===
* Declin dels reialmes de l’[[Aràbia]] urosa. Lo comèrci terrèstre de las caravanas es remplaçat pel comèrci maritim al profièch del [[reialme d'Aksom]].
 
=== [[Euròpa]] ===
* L'Empèri Roman contunha de dominar tot lo [[Bacin Mediterranèu]]. Partiment (vengut definitiu apuèi) en 395 entre Empèri d'Occident e Empèri d'Orient.
 
== Personatges significatius ==
 
=== Caps politics ===
 
* [[Constantin Ièr (emperaire roman)|Constantin I{{èr}}]] ([[280]] - [[337]]), emperaire romain ([[306]]-[[337]]),
 
=== Religioses ===
 
* [[Eusèbi de Cesarèa]] (ca [[275]] – [[339]])
* [[Pacôme de Tabennesis]] (ca [[292]]-ca [[348]]), fondator del [[cenobitisme]] e redactor de la primièra [[règla monastica]]
* [[Atanasi d'Alexàndria]] (ca [[298]]-[[373]]), doctor de las Glèisas ortodòxas e de la [[Glèisa Catolica]]
* [[Sant Martin de Tors]] (316 ou 317, [[397]]), [[Paire de la Glèisa]]
 
=== Poèta ===
 
* [[Prudenci (Aurelius Prudentius Clemens)]] ([[348]] - entre [[405]] e [[410]]), poèta latin, fondator de la [[literatura allegorica]].
 
'''Sègle IV''' : en [[Mesoamerica]], periòde de dominacion de la vila de [[Teotihuacan]] marcat per una creissença demografica fòrta de la vila e una influéncia majora dins la region (→ [[378]]).
== Invencions, descobertas, introduccions ==
<br/>
* [[Marcus Gavius Apicius|Apicius]] o ''De re coquinaria'' (« De la cosina »), es un dels primièrs manuals d'art culinari de l'istòria de l'umanitat.
'''Sègle IV''' : dins la partida occidentala de [[Sahèl]], formacion dau [[reiaume de Ghana]] gràcias ai ressorsas eissidas de l'esplecha de jaciments d'[[aur]] e dau [[comèrci transsaharian]]. Es probablement lo premier [[estat]] vertadier de la region.
* Aparicion de l'[[ideograma]] en [[Japon]], lo [[Kanji]].
<br/>
* Invencion de la [[porcelana]] en China.
'''325''' : [[premier concili de Nicèa]] qu'entraïnèt la confierman de la condamnacion dei tèsis d'[[Arius]] e l'adopcion de 20 canons
<br/>
'''378''' : dins de circonstàncias mau conegudas, conquista de la [[ciutat-estat]] [[civilizacion maia|maia]] de [[Tikal]] per [[Teotihuacan]]. Amb lo sostèn d'autrei pòbles maias, lei venceires i installèron una dinastia novèla que destruguèt ò transformèt plusors monuments bastits per sei predecessors.
 
== Economia e societatDecès ==
 
* [[Atanasi d'Alexàndria]], [[teologia]]n [[cristianisme|crestian]].
* Definicion de règlas economicas novèlas dins lo [[judaïsme]] (vejatz [[interès (finança)|Interès de l'argent e religions monoteïstas]]).
* [[Constantin Ièr (emperaire roman)|Constantin I{{èr}}]], emperaire [[Empèri Roman|roman]].
* [[Eusèbi de Cesarèa]], [[teologia]]n [[cristianisme|crestian]].
* [[Pacòmi de Tabennesis]], [[teologia]]n [[cristianisme|crestian]].
* [[Prudenci (Aurelius Prudentius Clemens)|Prudenci]], [[Poesia|poèta]] [[Empèri Roman|roman]].
* [[Sant Martin de Tors]], [[teologia]]n [[cristianisme|crestian]].
 
== ArtLiames e culturaintèrnes ==
 
== Bibliografia ==
Religion :
* Al [[Ièr concili de Nicèa|concili de Nicèa]], lo [[cristianisme]] se separa del [[judaïsme]].
 
== Nòtas e referéncias ==
<references />
 
[[Categoria:Sègle IV|*]]
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/wiki/Sègle_IV_apC »