Sègle I apC : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
|||
Linha 18 :
'''4''' : conclusion de divèrseis acòrdis de patz entre l'[[Empèri Roman]] e divèrsei tribüs germanicas. Regardant sa succession, [[August]] adoptèt lo [[generau]] [[Tibèri]] coma eiretier.
<br/>
'''4''' : assassinat dau rèi [[Fraates V]] e de sa maire. Foguèt remplaçat per [[
<br/>
'''4''' : invasion [[Republica Populara de China|chinesa]] dau reiaume de [[Silla]]. Foguèt arrestada a l'entorn de la [[capitala]].
<br/>
'''8''' : dins l'[[Empèri Part]], assassinat dau rèi [[
<br/>
[[Fichièr:China - Començament dau sègle I.png|thumb|right|Extension de [[Republica Populara de China|China]] avans lo còp d'Estat dau regent [[Wang Mang]] .]]
Linha 31 :
'''11''' : vengudas deis [[aiga]]s grèvas dau [[Fluvi Jaune]] amb un desplaçament dau fluvi de plusors centenaus de quilomètres vèrs lo [[sud]]. Aquò entraïnèt la destruccion de zònas agricòlas, la mòrt de plusors centenaus de miliers d'abitants e afebliguèt lo poder de [[Wang Mang]] (→ [[17]] e [[70]]).
<br/>
'''12''' : reversament dau rèi part [[
<br/>
'''14''' : [[mòrt]] de l'emperaire [[August]] que foguèt remplaçat per [[Tibèri]].
Linha 51 :
[[Fichièr:Han Guangwu Di.jpg|thumb|right|Representacion de l'emperaire [[Han Guang Wudi]] (realizada au sègle VIII).]]
{{veire|Dinastia Han}}
'''24-37''' : en [[Republica Populara de China|China]], guèrra civila entre divèrsei clans qu'assaièron de venir independents ò d'obtenir lo poder imperiau. Lo venceire ne'n foguèt [[Wudi de Han|Han Guang Wudi]] que capitèt de tornar unificar lo país e de restaurar la [[dinastia Han]] (→ [[42]]).
<br/>
'''v. 30''' : execucion dau cap [[religion|religiós]] [[Jèsus de Nazaret]]. Pasmens, sei partisans subrevisquèron a sa [[mòrt]] e capitèron d'estructurar sa sècta que prenguèt mai e mai d'importància per venir lo [[cristianisme]].
Linha 60 :
'''33''' : crisi economica grèva au sen de l'[[Empèri Roman]]. [[Tibèri]] deguèt ordonar un important plan de despensas publicas e o completar amb una partida de sa fortuna personala per restablir pauc a pauc la situacion (→ [[36]]).
<br/>
'''34-35''' : crisi entre [[Empèri Roman|Romans]] e [[Empèri Part|Parts]] per lo contraròtle d'[[Armenia]]. [[Tibèri]] liberèt un pretendent au tròne e suscitèt de revòutas dins lo territòri dau rèi [[Artaban
<br/>
'''36''' : crisi economica novèla en [[Itàlia]] après un [[incendi]] que destruguèt una partida de [[Roma]]. [[Tibèri]] tornèt capitar de redreiçar la situacion amb l'organizacion d'una ajuda alimentària e de despensas publicas novèlas (→ [[42]]).
Linha 66 :
'''37''' : mòrt de l'emperaire roman [[Tibèri]] que laissèt un tesaur de 2,7 miliards de [[sestèrci]]s. Foguèt remplaçat per [[Caligula]] que despensèt aquela sòma en mens de 6 mes e instaurèt un regim [[despotisme|despotic]].
<br/>
'''38-41''' : agravament dei trèbols intèrnes au sen de l'[[Empèri Part]] que conoguèt un periòde caòs important amb de revòutas sostengudas per lei [[Empèri Roman|Romans]]. La situacion s'amaisèt après la [[mòrt]] d'[[Artaban
<br/>
'''39''' : en [[Vietnam]], revòuta dei sòrres Trung còntra la preséncia chinesa. Necessitèt la mobilizacion de mejans militars importants per tornar establir lo poder imperiau sus lo país. Per empedir una insureccion novèla, lo govèrn decidiguèt de sinizar leis elèits locaus.
Linha 84 :
'''47-48''' : aprofichant la [[mòrt]] dau cap dei [[Xiongnu]], lei Chinés capitèron d'entraïnèron una guèrra civila entre lei pretendents a la succession. Ges de clan s'impausèt. Lei pus pròches de la [[frontiera]] decidiguèron de s'aliar amb [[China]] e lei pus alunchats demomèron [[independéncia|independents]]. Aquò permetèt donc ai Chinés de renfòrçar la proteccion de sei limits septentrionaus.
<br/>
'''47''' : en [[Iran|Pèrsia]], assassinat de [[
<br/>
'''48''' : recensament generau de l'[[Empèri Roman]] que trobèt {{formatnum:5984072}} ciutadans.
Linha 90 :
'''49''' : en causa dau [[proselitisme]] [[cristianisme|crestian]], expulsion dei [[judaïsme|judieus]] de [[Roma]].
<br/>
'''49''' : revirada d'una temptativa de còp d'Estat, sostenguda per lei Romans, còntra [[
<br/>
'''50''' : en [[Britània]], victòria romana de [[batalha de Caer Caradoc|Caer Caradoc]] que permetèt a [[Roma]] de pacificar la màger part dau sud de l'illa.
<br/>
'''51''' : perseguida de l'instabilitat a la tèsta de l'[[Empèri Part]] amb lei mòrts de [[
<br/>
'''52''' : acabament de dos aqüaductes ([[Aqua Claudia]] e [[Anio Novus]]) destinats a melhorar l'avitalhament de [[Roma]].
Linha 153 :
'''89''' : [[Batalha d'Ikh Bayan|importanta victòria]] d'una armada menada per lo regent [[Dou Xian]] que capitèt de destrurre lo darrier [[estat]] [[xiongnu]] menaçant [[Republica Populara de China|China]]. Dos ans pus tard, lo regent completèt son succès amb una segonda victòria còntra de tribüs assaiant de formar una confederacion.
<br/>
'''90''' : tensions grèvas entre l'Empèri de China e l'[[Empèri
<br/>
'''92''' : en [[Republica Populara de China|China]], còp d'Estat organizat per l'emperaire [[Han Hedi]] per restaurar son autoritat. Ordonèt lo [[suicidi]] de la màger part dei regents e assaièt de luchar còntra la [[corrupcion]] au sen de l'[[administracion]]. Pasmens, mancava d'autoritat per impausar sa volontat.
Linha 221 :
* [[Tibèri]], emperaire [[Empèri Roman|roman]].
* [[Titus (emperaire roman)|Titus]], emperaire [[Empèri Roman|roman]].
* [[Vardanes Ièr|
* [[Vespasian]], emepraire [[Empèri Roman|roman]].
* [[Vitellius]], emperaire [[Empèri Roman|roman]].
* [[Vologés Ièr|
* [[Vonones II]], rèi [[Empèri Part|part]].
* [[Wang Meng]], emperaire [[Republica Populara de China|chinés]].
| |||