Sègle III apC : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
|||
Linha 50 :
'''260''' : [[batalha d'Edessa (260)|batalha d'Edessa]] entre Romans e Sassanidas. S'acabèt per una victòria dei Sassanidas de [[Shapur Ier|Shapur I{{èr}}]] que capturèron l'emperaire [[Valerian]] e de miliers de presoniers. Pasmens, mau capitèron d'esplechar aqueu succès car lei generaus romans dei províncias orientalas capitèron de defendre la frontiera ganhat un combat decisiu en [[261]]. En revènge, aquela disparicion sobda de l'autoritat suprèma entraïnèt lo partiment de l'Empèri Roman entre tres « empèris » dirigits per [[Postumus]] a l'oèst, [[Gallien]] au centre e [[Odenat]] a l'èst.
<br/>
'''268''' : assassinat de l'emperaire [[Gallien]]. Durant son rèine, foguèt incapable de sometre lei rebèls [[Postumus]] e [[Odenat]] mai capitèt de reorganizar l'armada romana, especialament la [[cavalariá]], per li donar mai de soplesa. Foguèt remplaçat per [[Claudi II lo Gotic]] (→ [[270]]).
<br/>
'''270''' : dins l'[[Empèri Roman]], mòrt de l'emperaire [[Claudi II lo Gotic]] tuat per una epidemia. Foguèt remplaçat per lo generau [[Aurelian (emperaire roman)|Aurelian]].
<br/>
'''271''' : importanta victòria de l'emperaire roman [[Aurelian (emperaire roman)|Aurelian]] còntra lei [[Gòts]] e lei [[Vandals]] que deguèron arrestar seis incursions e liurar de cavaliers per lei tropas auxiliaras romanas (→ [[248]]). En cambi, lei Vandals recebèron lo drech de s'installar dins certanei regions de l'Empèri.
<br/>
'''272''' : mòrt de [[Shapur Ier|Shapur I{{èr}}]] que foguèt remplaçat per son fiu [[Hormidz Ièr|Hormidz I{{èr}}]].
<br/>
'''275''' : assassinat de l'emperaire [[Aurelian (emperaire roman)|Aurelian]]. Après plusors rèines brèus, foguèt remplaçat per [[Probus]].
<br/>
'''276-279''' : temptativas d'invasions de [[Gàllia]] per lei [[Francs]] e leis [[Alamans]]. Pasmens, lei legions romanas capitèron de resistir.
<br/>
'''282''' : assassinat de l'emepraire roman [[Probus]] per un grop de soudats. Sa mòrt marquèt lo començament d'una guèrra civila marcada per de rèines brèus e de temptativas nombrosas d'usurpacion dau poder (→ [[284]]).
<br/>
'''284''' : dins l'[[Empèri Roman]], presa dau poder per [[Dioclecian]] (→ [[285]]).
<br/>
'''285-286''' : per estabilizar l'[[Empèri Roman]] e melhorar sa defensa, [[Dioclecian]] creèt un sistèma novèu amb dos emperaires e dos coemperaires ([[Tetrarquia]]). Aquò permetèt de restaurar la [[patz]] dins lei províncias e d'arrestar lei guèrras civilas de succession fins au començament dau sègle seguent. Prefigura la division definitiva de l'Empèri decidida pus tard per [[Constantin I lo Grand|Constantin]].
<br/>
'''297-298''' : [[patz de Nisibis]] entre Romans e Sassanidas.
| |||