Sègle IV abC : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació
Linha 29 :
<br/>
'''383''' : aprofichant una [[guèrra civila]] entre diferentei faccions de [[Tebas (Grècia)|Tebas]], un [[còrs expedicionari]] [[Esparta|espartenc]] prenguèt lo contraròtle de la vila.
<br/>
'''380-366''' : campanha pèrsa per reconquistar [[Egipte]]. Avançant vèrs lo sud, lei fòrças d'[[Artaxercès II]] capitèron de reconquistar [[Menfis]] ([[-373|373 avC]]) mai deguèron se retirar en fàcia de la resisténcia acarnada deis Egipcians.
<br/>
'''379''' : revòuta de [[Tebas (Grècia)|Tebas]] còntra [[Esparta]]. La vila formèt un govèrn [[democracia|democratic]] e [[militarisme|militarista]] e reconstituïguèt la [[Liga de Beocia]]. S'alièt tanben amb [[Atenas]].
<br/>
'''378-362''' : començament d'una guèrra generala novèla en [[Grècia]]. Opausèt [[Esparta]] e seis aliats a una coalicion gropant [[Atenas]] e [[Tebas (Grècia)|Tebas]]. Leis Atenencs rompèron lo blocus espartenc a la [[batalha de Naxos|batalha navala de Naxos]]. De son caire, lei Tebans foguèron venceires a [[Batalha de Leuctra|Leuctra]] ([[-371|371 avC]]). Aquò entraïnèt de revòutas còntra [[Esparta]] en [[Peloponès]] onte lei Tebans fondèron la [[Liga Arcadiana]] e la fortalesa de [[Megalopolis]] per limitar l'influéncia espartenca a la mitat sud de la peninsula. En mai d'aquò, lei Tebans pilhèron lo territòri espartenc e liberèron [[Messenia]] ([[-369|369 avC]]), çò qu'èra una catastròfa economica per seis enemics. L'amplor d'aquela victòria inquietèt fòrça [[Atenas]] que cambièt de camp e s'alièt amb [[Esparta]] per mantenir l'equilibri entre ciutats. La batalha decisiu aguèt finalament luòc en [[-362|362 avC]] a [[batalha de Mantinèa|Mantinèa]]. Leis Espartencs foguèron tornarmai batuts mai lei Tebans perdiguèron lo generau [[Epaminondas]] e sei successors potenciaus.
<br/>
'''376-''' : crisi sociala novèla en [[Roma]] onte lei [[tribuns de la plèba]] de reformas politicas, socialas e economicas per partejar lo poder suprèm entre patricians e plebèus, luchar còntra la presa de contraròtle progressiva dei tèrras agricòlas de l'ager publicus per lo patriciat e demenir la pression dei dèutes de la plèba. Lo patriciat refusèt aquelei reformas e lei dos tribuns utilizèron son drech de vetò totei leis eleccions franc d'aquelei dei tribuns onte foguèron tornarmai elegits.
<br/>
'''366''' : revòuta generala dei satrapas dei províncias occidentalas de l'[[Empèri Aquemenida]]. Recebèron lo sostèn d'[[Egipte]], d'[[Atenas]] e d'[[Esparta]].
'''376''' : crisi sociala novèla en [[Roma]] onte lei [[tribuns de la plèba]] de reformas politicas, socialas e economicas per partejar lo poder suprèm entre patricians e plebèus, luchar còntra la presa de contraròtle progressiva dei tèrras agricòlas de l'ager publicus per lo patriciat e demenir la pression dei dèutes de la plèba. Lo patriciat refusèt aquelei reformas e lei dos tribuns utilizèron son drech de vetò totei leis eleccions franc d'aquelei dei tribuns onte foguèron tornarmai elegits.
 
[[Fichièr:Formacion de l'Empèri d'Alexandre lo Grand.png|thumb|right|Formacion de l'empèri d'[[Alexandre lo Grand|Alexandre]].]]
Linha 46 ⟶ 50:
* [[Artaxerxès II]], emperaire [[Empèri Aquemenida|aquemenida]].
* [[Conon]], amirau [[Atenas|atenenc]].
* [[Epaminondas]], generau [[Tebas (Grècia)|teban]].
* [[Evagoras]], rèi de [[Chipre]].
* [[Lisandre]], generau [[Esparta|espartenc]].
* [[Trasibul]], generau [[Atenas|atenenc]].