Taròt francés : Diferéncia entre lei versions

Lo '''taròt''' o '''taròt francés''' es un jòc de cartas se practicant mai sovent amb quatre jogaires, mas existíexistís de variantas per tres e cinc jogaires.

Los [[Carta de jòc|jòcs de cartas]] apareguèron en [[Euròpa]] a la fin del sègle XIV; seriáserián estat introduchs d'[[Itàlia]] o de [[Catalonha (comunautat autonòma)|Catalonha]].

Las ''carte da trionfi'' o ''naipe a trionfi'' son mencionadas pel primièr còp a la mitat del sègle XV en [[Itàlia]] del Nòrd. Lo mot italian ''tarocchi'' e lo mot francés ''taròttarot'' son mencionats pel primièr còp al començament del sègle XVI.

Es al començament del sègle XVI que lo jòc de taròt arriba en [[França]]. Citat en 1534 per [[François Rabelais|Rabelais]] dins ''Gargantua''<ref>Daniel Daynes, ''Le Tarot, ses règles et toutes ses variantes'', Bornemann, avril 2000, page 64, {{ISBN|9782851826220}}</ref> e al vam fins a 1650, epòca on es jogat a tres seguent la règla de 1655, sembla qu'al sège XVIII en [[FrançaProvença]] sonque es jogat sonque en Provença. RetornRetornat al vam a la fin dels sègles XVIII e XIX foguèt largament adoptat al sègle XX vèrs [[1950]] puèi serà establit la Federacion francesa de taròt en [[1973]] que consacrèt coma oficiala la règla modèrna de quatre jogaires, e esse jugarjuga gaireben sempre amb las cartas modernizadas d'ensenhas francesas.

Las cartas de [[taròt]] son una version modernizada al sègle XIX de las cartas del taròt dich «&amp;nbsp;de Marselha&amp;nbsp;».

# Cinquanta e sièis cartas destriadas en quatorze cartas de las quatre ensenhas francesas tradicionalas: pica, còr, carrèl e flor. Dins cada ensenha las caras son rei, dama, cavalièr e vailet.

# Vint e una cartas portantson numeralas: son los atots, qu'an la prioritat sus las ensenhas. Lo numèro indica la fòrça de cada atot, del mai fòrt (lo 21) al mai fèble (l'1, nomena « petit »).

# demiralos delsautres parelhs de cartas (los 19 autres atots e las cartes bassas) comptan caduna per 1 punt.

Lo format de las cartas es mai long qu'aqueste dels [[Taròt (carta)|jòcs de cartas]] del tipe bridge o poker. En efièch, lo nombre de cartas distribuidas essent pro grand (18 cartas per jòc de 4, 15 de 5 e 24 de 3), seriá malaisit de las téner en man amb lo format ordinari. Es tanben lo format de las variantas del [[Taròt de Marselha]], que derivan aquestas cartas.

Las dimensions classicas d'una carta de taroòttaròt son de 60&nbsp;×&nbsp;112&nbsp;mm.

Se un jogaire li ven pas qu'un sol atot dins sa man e qu'aqueste atot es l'1 (petit), desvela obligatòriament sa man e la dona es anuljadaanullada e se realiza una novèla distribucion. Se dich que lo petit es « sec ». Lo petit sec, acompanhat de l'excusa, n'anulla pas la dona. Aqueste cas pòt se produire après l'escart.

L'enquant se debana en un torn, un còp las cartas distribuidas. Cadun son torn,. seSe lo jogaire estima que pòt pas prene ditz « passi », e se pensa poder ganhar, va causir una escomena entre aquestas quatre possibilitats:

Eventualament, s'anóncia lo chelem après aver fa son escart; aquesta anóncia donarà una prima de 400 punts (sse anonciat, e 200 dins lo cas contrari).

Los punts del contracte pel prenaire dependon del nombre de bots que ten dins sas plegaplegas a la fin de la dona.

=== Las anónciaanóncias ===

Aquestas primas gardan la mèsma valor quin que siá lo contracte. La prima torna al camp venceire de la dona. La manada deu èsser presentada en un còp, amb los atots classificats. L'excusa donsdins la manada indica que lo jogaire possedís pas d'autres atots.

Quand un jogaire a pas d'atot dins sa man, pòt anonciar una « misèria d'atot » abans de pausar la primièra carta. Del mèsme biais, qundquand un jogaire ten pas de figura dins sa man, pòt anonciar una « misèria de cara ». L'annciaanoncia se fa segon de cartas en man e pren pas en compte d'aqurstasaquestas presentas o non dindins lo talon.

La primièra carta de la primièra plega, es jogada pel jogaire plaçat a drecha del donaire. Puèi cada jogaire jòga a son torn virant dins lo sens invèrse de las agulhas del relòtge. Lo jogaire avent realizat la primièra olegaplega comença la segonda, e seguíseguís del mèsme.

* se lo jogaire a pas de carta de la color demandada, se cal ''copar'' (jogar d'atot). Se un autre jogaire a ja copat, se cal ''subrecopar'' (copar amb un atot superior) quand dese pòt. Senon, se ''pissa'' (''soscopar'') en jogant un autre atot.

* ''a l'atot'', se cal pujar sul mai fòrt atot ja pausat (quitament s'aparten a un partenari) quand se pòt. Senon, se ''pissa'' (''soscopar'') en jogant quique que siá autre atot.

* ''se desfalsa'' (jogar una carta de sonsa causida, de valor mendre) se lo jogaire possedís ni carta de la color demandada, ni atot.

* quinas que sián las constrenchas çai dessús, es possible de jogar l'excusa liurament, e per remplaça quina que siá autra carta, levat a la darrièra plaga de la dona. Permet pas de realizar una levadaplega (levat en cas de chelem), mas demora la proprietat del camp que d'en primièr la ten. Aquesta que la jòga torna prene l'excusa e la plaça de lo pilot de sos ganhs. Ne pren, d'aqueste pilot, una carta sens valor (bassa carta de color o atot) que dona al camp qu'emportèt la plega per remplaçar l'excusa. Se l'excusa seriá jogada a la darrièra plega de la dona, aquesta cambia obligatòriament de camp.

* en cas de chelem, lo prenaire se ten l’excusa la deu la jogar en darrièr: li torna la plega.

A la fin de la partida, se compta los punts contenguts dins las levadasplegas del Preneire d'un costat part, e dins aquestas de la Defensa d'autre part. Per ganhar son contracte, lo camp du Preneire deu realizar un nombre de punts minim indicat a la rubrica Contracte. Lo contracte es ganhat se lo nombre de punts es exactament realizat o superior, los punts supplementaris son de punts de ganhs; se lelo nombre de punts es inferior, lo contracte es casut e lelo nombre de pointspunts mancants correspond a de punts de pèrda.

Tot contracte valent arbitràriament 25 punts, s'apond 25 punts al nombre de punts de ganh o de pèrda. Se multiplica aquesta marca segon l'enquent (veire aquesta rubrica). S'apon lalas primas de la menada, del pichon al bot e de chelem s'escacai.

Cada defendeire marcarà aquestes punts, los levant se l'atacant a realizat son contracte, los apondents se l'atacuantatacant casèt. L'atacant marcarà en positiu los punts donats per la defensa, en negatiu los punts ganhats per la defensa. Lo total de totes las marcas d'una dona deu èsser egal a 0.

Quand un dels jogaires decidís de prene, deu, abans d'aver desvelat lo talon, cridar un rei. Aqueste que ten lo rei ven alara son partenari perpel la partidatorn e demora amagat, tant del preneire que dels defendeires, fins al moment que pausarà la carta dins una plega.

Quand lo preneire possedís quatre reis, pòt cridarrcridar una dama (veire un cavalièr se ten quatre reis e quatre damas o un vailet se ten quatre grands mariadatges). Pòt tanben se gridar se mèsme cridant un rei fasent partit de son jòc. Se la carta cridada es dins lo talon o se lo preneirerpreneire se cridèt se mèsme, alara lo preneire jòga sol contra los quatre autres jogaires (defendeires). Senon lo tenent de la carta cridada ven son partenari (associat) e lo jòc se fa dos (lo preneire e l’associat) contra tres.

Los punts sont atribuits, en mai o en mens segon que se capite o se casa, entre los dos atacants en proporcion de dos terces pel preneire, un tèrç pel partenari. Los punts son multiplicats per quatre per l'atacant se joguèt sol contre quatre. Lo total de las cinc marcas (del preneire, del partenari e de cadun dels tres defendeires) es donc egal a 0.