Version del 7 genièr de 2019 a 22.36 Modificar Erunberri (discussion \| contribucions) 10 088 modifications Cap resum de modificació ← Cambiament precedent		Version del 29 març de 2020 a 19.58 Modificar desfar Ricou31 (discussion \| contribucions) 15 763 modifications Cap resum de modificació Balisa : editor de codi 2017 Diferéncia seguenta →
Linha 1 : [[Fichièr:Decalogue_parchment_by_Jekuthiel_Sofer_1768.jpg\|vinheta\|Lo Decalòg en [[ebrieu]] su pargamin.]] Lo '''Decalòg''' (en [[ebrieu]] עֲשֶׂרֶת הַדִּבְּרוֹת : ''ʿAsereth ha-Diberoth'') — las '''~~Detz~~Dètz Paraulas''' pel [[judaïsme]], traduch amb '''~~Detz~~Dètz Comandaments''' pel [[cristianisme]] — es un cort ensemble escrich d'instruccions moralas e religiosas donadas, segon las tradicions [[Bíblia\|biblicas]], per [[Dieu]] a [[Moïses]] al [[mont Sinai]]. Dins la [[Torah]], es escrich que la transmission d'aquelas instruccions moralas jos la forma de las taulas grabadas ven « del det de Dieu ». La Bíblia parla de « ~~detz~~dètz paraulas » (Ex 34:28 ; Dt 4:13), çò que la version dels [[Septuaginta]] dona pel mot <span class="lang-grc" lang="grc">δεκάλογος</span> / {{Lang\|grc-Latn\|''dekálogos''}}, que lo tèrme de « Decalòg ». Dins lo judaïsme, l'enonciat del Decalòg correspond a una quinzena dels [[Mitsvà\|613 comandaments]] (mitzvà) prescrich per Moïses. Linha 64 : '''Lo segond enonciat '''en [[Deuteronòm]] 5:6-21<ref group="N">Dt 5:6-21 (segon la TOB) 6 « Es ièu lo SENHOR ton Dieu, que te faguèt sortir del país d'Egipte, de l'ostal de servitud. 7 Auràs pas d'autres dieus fàcia a ièu. 8 Feràs pas d'idòla, pas res qu'aja la forma de çò que se tròba al cèl çai naut, sus tèrra çai bas o dins las aigas jos la tèrra. 9 Te prosternràs pas davant aqueles dieus e lo serviràs pas, perque es ièu lo SENHOR ton Dieu, un Dieu gelós, percaçant la manca dels paires a çò dels filhs e sus tres e quatre generacions - se m'òdian - 10 mas provant sa fidelitat a de milièrs de generacions - se m'amant e gardan los mieus comandaments. 11 Prononçaràs pas a tòrt lo nom del SENHOR ton Dieu, perque lo SEHOR acquita pas aquel qui pronóncia son nom a tòrt. 12 Que se garde lo jorn del sabat lo tenent per sagrat coma lo SENHOR ton Dieu te l'ordonèt. 13 Trabalharàs sièis jorns, fasent tot ton obratge, 14 mas lo seten jorn, es lo sabat del SENHOR ton Dieu. </ref>, es gaireben identic. Una diferéncia plan coneguda concernís lo 4n comandament. Dins l'Exòde, es escrich « remebra't (''zakhor'') del jorn del Shabbat » e dins lo Deuteronòm « observa », o « garda » (''shamor'') lo jorn del Shabbat ». Se remarca que set comandements sus ~~detz~~dètz començan per la negacion « ''lo'' ». Sols los primièr (''Soi l'Eternal''), quatren (''Remembra't del Shabbat'') e cinquien (''Onora ton paire e ta maire'') son positius. === La version dels Samaritans === Los ~~detz~~dètz comandements de la Torah samaritana intègran en desen comandament lo respècte del [[mont Garizim]] coma centre del culte<ref name="10-commandements">{{En}} [http://www.the-samaritans.com/html_articles/tenth_command.htm « ''{{Lang\|en}}'' »], ''{{Lang\|en}}'', per Moses Gaster, ''{{Lang\|en}}'', 1923.</ref>. Las doas versions dels ~~detz~~dètz comandaments del [[Tanakh]] ebraïc (aquela del [[Libre de l'Exòde]] e aquela del Deuteronòm) foguèron uniformizadas<ref name="10-commandements">{{En}} [http://www.the-samaritans.com/html_articles/tenth_command.htm « ''{{Lang\|en}}'' »], ''{{Lang\|en}}'', per Moses Gaster, ''{{Lang\|en}}'', 1923.</ref>. Per gardar le nombre dels comandaments (~~detz~~dètz), lo 1èr comandament josieu (« Soi l'Eternal (Ado-nāï), ton Dieu, que te faguèt sortir del país d'Egipte, de l'ostal de servitud ») es considerat coma una simpla presentacion, lo primièr comandament samaritan essent donc lo segond comandament josieu: « Auràs pas d'autres dieus davant ma fàcia ». Pels Samaritans, « los savis josieu faguèron de la presentacion un comandament per manténer lo nombre d'aquelas a ~~detz~~dètz (lo nombre de comandaments es mencionat dins l'[[Libre de l'Exòde\|Exòde]], 34.28), après que corregigèron lor version ne tirant lo desen »<ref>{{En}} [http://www.mystae.com/reflections/messiah/documents/10commandment.html ''{{Lang\|en}}''] (pagina consultada lo 29 de decembre de 2006).</ref> relatiu al [[mont Garizim]]. == Per Flavi Josèp == A la fin del sègle I, dins las ''Antiquitats judaïcas'', [[Flavi Josèp]] resuma atal las ~~Detz~~Dètz Paraulas<ref>''Antiquitats judaïcas'', libre 3, cap 5</ref>: ''Totes entendon una votz venguda de naut, lor perven a totes, de biais que perdon pas una d'aquelas ~~detz~~dètz paraulas que Moïses daissèt escrichas sus las doas taulas. Aquelas paraulas, nos es pas mai permés de los dire explicitament, en totas letras, mas n'indicaram lo sens.'' ''La primièra paraula nos ensenha que Dieu es Un, que cal venerar pas que el sol. La segonda nos comanda de far pas cap d'imatge d'animal per l'adorar, la tresena d'invocar pas Dieu en van, la quatrena d'observar cada seten jorn nos abstenent de tot trabalh, la cinquena d'onorar nos parents, la seisena de nos gardar del murtre, la setena de cometre ges d'adultèri, l'ochena de raubar ges, la novena far pas de fals testimoniatges, la desena de cobejar pas res qu'apartenga a altrú.'' La formula « ''nos es pas mai permes de los dire explicitament'' » poiriá far referéncia a la supression del Decalòg dins la composicion del [[Shemà Israèl]], supression que sembla aver estat decidida per lutar contra l'actitud dels [[Pagan\|pagans]], dels [[Josieu assimilat\|josieus assimilats]] e dels [[Primièr crestian\|primièrs crestians]] que consistís a limitar la [[Torah\|lei de Moïses]] als ~~Detz~~Dètz Comandaments<ref>Simon Claude Mimouni, « ''les Chrétiens d'origine juive dans l'Antiquité'' », Albin Michel, 2004, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 92-97</ref>. == Las diferentas numerotacions == Linha 110 : == Interpretacion d'unes comandaments == Pel ''Catequisme de la Glèisa catolica'', lo Decalòg conten una expression privilegiada de la lei naturala. Forma una unitat organica ont cada ''paraula'' o ''comandament'' torna a tot l'ensemble. Trepassar un comandament, es enfrànher tota la Lei (cf Jaume 2. 10-11). Los ~~Detz~~Dètz Comandaments enóncian, dins lor contengut fondamental, d'obligacions grevas; pasmens, l'obesissença a aqueles precèptes implica tanben d'obligacions que la matèria es, d'esperela, leugièra. Lo don del Decalòg es acordat a l'interior de l'Alliança conclusa per Dieu amb son pòble. Nos es conegut per la revelacion divina e per la rason umana. Çò que Dieu comanda, lo fa possible per sa gràcia. Jèsus Crist atestèt la perennitat del Decalòg, per sa practica e per sa predicacion. === L'adultèri ===

Decalòg : Diferéncia entre lei versions