Taure : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Redireccion vèrs Bos taurus |
Crèa en tradusissent la pagina « Taureau » Balisas : Redireccion suprimida Traduccion del contengut Traduction de contenu 2 |
||
Linha 1 :
{{Article général|Bos taurus}}
[[Fichièr:English_Longhorn_bull,_Quenby.jpg|alt=Un bovin massif à grandes cornes|vinheta|Un taure de raça ''{{Lang|en|[[Longhorn (race bovine)|Longhorn]]}}''.]]
'''Taure''' es lo nom vernacular donat al mascle de l'espècia ''[[Bos taurus]]'', un [[Mammalia|mamifèr]] [[Domesticacion|domestic]] [[Ruminantia|romiaire]], mai sovent portaire de [[Bana|banas]], apartenent a la familha dels [[Bovidae|Bovids]]. Sa femèla es la [[vaca]]. Es utilizat subretot per la reproduccion dins l'[[Noirigatge|elevatge]] lachièr, sempre mai per inseminacion artificiala, per la produccion de carn bovina e per d’espòrts coma las corregudas de taures o lo rodèo. Es un animal fòrça present dins la cultura, coma dins l'art de la [[tauromaquia]].
== Etimologia e nomenclatura ==
Lo [[Nom (gramatica)|substantifu]] [[Genre gramatical|masculin]] ven del [[latin]] ''taurus''<ref name="TLFI">{{CNRTL|taureau|A, 1, ''ZOOL.''|élision=non}} [consulté le {{Nobr|30 septembre}} 2017].</ref>,<ref name="Larousse">Entrée {{Ligam web}} ({{Nobr|sens 1}}) des ''[[Le Petit Larousse|Dictionnaires de français]]'' [en ligne], sur le site des [[éditions Larousse]] [consulté le {{Nobr|30 septembre}} 2017].</ref> manlevat del [[Grèc ancian|grèc]] ταῦρος designant tanben una nau liciana avent un taure coma proa)<ref name="TLFI" />.
Lo mascle castrat es lo buòu, lo jove mascle es un [[taurèl]] . Sa femèla es la vaca e lor pichon es lo (la) [[Vedèl|vedèl(a)]].
== Fisiologia, comportament e ecologia ==
{{article général|Bos taurus|position=section}}Las caracteristicas generalas dels taures son las mèsmas qu’aquestas de las vacas e dels zebús, totes de la mèsma [[Espècia (biologia)|espècia]] : ''[[Bos taurus]]''.
== Elevatge ==
Los taurèls, non castrats, son elevats de biais intensiu per produire rapidament de [[carn]] bovina e son tuats vèrs 15 a 18 meses.
Los taures reproductors son seleccionats segon los besonhs de l'elevatge bovin e los critèris demandats per la raça especializada ; la [[reproduccion]] se realiza sempre per inseminacion artificiala de las vacas.
Los taures de combat son seleccionats per lor combativitat. Se caracterizan per d’instintes atavics de defensa, dins sos atributs fisics tan de banas grandas dirigidas en avant e un aparelh locomotor poderós.
== Lo taure dins la cultura ==
=== Istòria ===
{{Article détaillé|Histoire de Bos taurus}}
=== Gastronomia ===
[[Fichièr:Gardiane_de_Taureau.JPG|alt=Plat de viande en sauce avec du riz et des olives noires|vinheta|Gardiana de taure, una especialitat gastronomica [[Camarga|camarguenca]].]]
La [[carn]] de taure pòt èsser consomida. De mendre tendror e mai muscada que la [[carn de buòu]], la carn de taure es tanben de color mai sorna.
La vianda de taure es presenta dins la gastronomia [[Provença|provençala]], per exemple dins la [[gardiana]], una variante de la [[dòba]] preparada amb de carn de taure.
=== Espòrt ===
Lo taure es un dels animals utilizats per exemple dins las [[Corsa camarguenca|corsa camarguencas]] o lo rodèo. De raças son elevadas sonque per aqueste usatge coma lo [[taure de lidia]].
[[Fichièr:San_marcos_bullfight_01.jpg|alt=Un taureau noir face au torrero agitant sa cape|vinheta|Un taure de combat en plena corrida.]]
== Simbolica ==
* Lo taure es pas necessàriament agressiu, mas a causa de sa fòrça e de son pes, demora sempre dangierós. Aquò ne fa un simbòl de poténcia e de fòrça dempuèi l'[[antiquitat]].
* Fa referéncia al mercat borsièr en creis. Es opausat tradicionalament a l'ors en referéncia a lor mòde d'ataca respectiu; lo taure atacant de bas en naut fàcia a l'ors assalhant de pé que, al contrari ataca, de naut cap en bas.
* Per analogia, un dels 12 signes astrologic es lo taure e una [[constellacion]] del [[Signes del zodiac|zodiac]] tanben nomenat [[Taure (constellacion)|Taure]].
* En Egipte antica, èra un dels dotze animals sagrats associat a las dotze oras del jorn e de la nuèch.
== Nòtas e referéncias ==
{{Referéncias}}
== Vejatz tanben ==
=== Bibliografia ===
* J. R. Conrad, ''Le culte du taureau. De la préhistoire aux corridas espagnoles'' (coll. « Bibliothèque historique »), Payot, 2{{E}} éd., 1978, 228 p.
=== Articles connèxes ===
* [[Apis]]
* [[Taurina]]
[[Categoria:Portal:Zoologia/Articles ligats]]
| |||