Babilònia (reialme) : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Magioladitis (discussion | contribucions)
m →‎Nòtas e referéncias : Removed deleted template / all info is now in Wikidata, removed: {{Ligam AdQ|hr}} using AWB (10903)
Erunberri (discussion | contribucions)
Cap resum de modificació
Linha 15 :
== Istòria ==
 
=== La dinastia amoritaamorrita ===
[[Fichièr:Hammurabi Babilonia CA.svg|right|thumb|350px|Babilònia (Hammurabi), de 1792 a 1750 avans l'èra crestiana]]
 
La dinastia amoritaamorrita de Babilònia foguèt fondada per lo rèi [[Sumu-Abum]] vèrs [[-1894|1894 aC]]. Pendent lo rèine de son successor, [[Sumu-la-El]] (vèrs [[-1880|1880]]-[[-1845|1845 aC]]), la region de Babilònia sembla fòrça agitada. Per exemple, lei dinastias de [[Kish]] o de [[Sippar]] conoguèron unei rèis ambé de rèines corts<ref name="Kupper 53">Jean-Robert Kupper, ''Les nomades en Mésopotamie au temps des rois de Mari'', Librairie Droz (1982), p. 53.</ref> <ref>Jean-Robert Kupper, ''Les nomades en Mésopotamie au temps des rois de Mari'', Librairie Droz (1982), p. 202.</ref>. Sumu-la-El aprofichèt donc la situacion per conquistar [[Kazallu]], [[Halambu]], Kish, [[Kuta]], [[Anzaqar]] e [[Barzi]]<ref name="Grands empires 112">''Les grands empires'', De Boeck Université (1989), p. 112.</ref>. Durant lo rèine dau cinquen rèi de la dinastia, [[Sin-Muballit]] ([[-1813|1813]]-[[-1793|1793]] aC), Babilònia venguèt un reiaume podent rivalizar ambé leis autrei poissanças de [[Mesopotamia]] coma [[Isin]], [[Eshnunna]], [[Mari]] e subretot [[Larsa]]. D'efèct, Larsa capitèt la conquista d'Isin en [[-1793|1793 aC]] maugrat doas intervencions de Sin-Muballit en 1809 e 1794 aC.
 
L'apogèu de la dinastia foguèt lo rèine d'[[Hammurabi]] ([[-1793|1793]]-[[-1750|1750 aC]]), successor de Sin-Muballit. En [[1773 aC]] après la mòrt de [[Shamsi-Addu]] de [[Mari]], un periòde de guèrras violentas comencèt. Eshnunna sostenguèt la [[Revòuta dei Benjaminitas de 1773 aC|revòuta dei nomadas benjaminitas]] contra Mari. Lo conflicte durèt quatre ans e s'acabèt amb una patz precària fins a [[-1766|1766 aC]]. D'efèct, aquel an, l'[[Elam]] ataquèt [[Eshnunna]]. Babilònia e Mari, teoricament vassaus de l'Elam, l'ajudèron de prendre la vila. Pasmens, en [[-1765|1765 aC]], leis aliats ancians se bateguèron entre elei. L'armada elamita foguèt vencuda a [[Batalha d'Hiritum|Hiritum]] per Alèp, Babilònia e Mari e se repleguèt fin finala en [[-1763|1763 aC]]. Larsa qu'assaièt d'aprofichar la guèrra au nòrd per atacar lo sud dau reiaume de Babilònia foguèt rapidament conquistat entre 1764 e 1763 aC totjorn ambé l'ajuda de Mari. Puei, après la conquista d'Eshnunna, devastada per lei guèrras de 1766 e 1765-1763, en 1762, una guèrra novèla aguèt luòc contra Mari, l'aliat ancian, per de rasons mau compresas. Ansin, Mari foguèt conquistada vèrs [[-1760|1760]] e son palais incendiat en [[-1759|1759]] per la garnison d'Hammurabi.
Linha 69 :
* ? /[[-1895]] : [[Dadu-Banaya]]
 
=== Premiera dinastia o Dinasita amoritaamorrita (vèrs [[-1985|1895]]-[[-1881|1881]]) ===
 
* [[-1895]]/[[-1881]] : [[Sumu-Abum]]