Carles III de Borbon : Diferéncia entre lei versions

'''Carles III de Borbon''', nascut lo [[17 de febrièr]] de [[1490]] a Montpensier, mòrt lo [[6 de mai]] de 1527 a [[Roma]], foguèt comte de [[Monpansèir|Montpensier]], [[Auvèrnhe (Occitània)|de Clarmont e delfídaufin d'Auvèrnhe]] de 1501 a [[1527|1523]], pòrti aprèsduc de BorbóBorbon e d'Auvèrnhe, comte de ForèsForés, de Clermont-en-Beauvaisis e de la MarcaMarcha, vescomte de Carlat e de Murat, prince de Dombes e senhor de Beaujeu de [[1501|1505]] a [[1521|1521.]] Foguèt egalament conestable de França de [[1515]] a [[1521|1521.]] LoEs sedesignat designaegalament egalamentper lo '''conestable de Borbon''', e es lo darrièr dels grands feudalesfeudals franceses que se poguèt s'opausar al meteis rei de França.

Èra filh de Gilbert, comte de Montpensier, de Clarmont e delfídaufin d'Auvèrnhe, e de Clara de Gonzaga. Los comtes de Montpensier formavan la branca mendremenora de la familha dels ducs de Borbon; loLo pòrtiduc PerePèire II de Borbon e la siá femna Anna de França (Anne de Beaujeu), en avent pas mai qu'una sola filha de salut fragila, se liguèron al jove Carles qu'Anna n'assegurèt l'educacion. S'acabèt enper maridantmaridar lo [[1505]] la siá cosina SusanaSusanna de Borbon ([[1491|1491-]] [[1521]]), filha e herevaeiretièra de PerePèire II de BorbóBorbon, pòrtiduc de BorbóBorbon e d'Auvèrnhe, comte de Clermont-en-Beauvais, Gion, ForezForés e la MarcaMarcha e senhor de Beaujeu, prince sobiransobeiran del principat de Dombes, e d'Anna de França. Aquel matrimòni faguèt d'el lo senhor risi mai ric de l'epòca.

A la mòrt de Pere II, la siá veusa Anna, filha del rei [[Loís XI de França|Lluís XI de França]] e anciana regentregenta de França pendent la minoritat de lodel sieu fraire [[Carles VIII de França]], esperava que lo ducat e d'autras possessions del marit escaparián perpel biais d'aquel matrimònimaridatge a las pretensions de [[Loisa de Savoia|LoisaLoïsa de Savòia]], maire del nòu rei [[Francés Ièr de França|Francesc E de França]], que voliá metre la man sus las ricas tèrras dels Borbons.

Mas lo rei defendèt a la siá maire en las siás pretensions e menacèt allo pòrtiduc e ancian conestable, que lo 1523 li calguèt anarpartir de las siás tèrras incògnita escondudas, en trobant fin finalafinalament refugi amben cò de l'emperaire [[Carles Quint|Carles V]].

Los esposes aguèron ados mainatges:

* FrancescFrancés, comte de Clermont-en-BeavaisisBeauvaisis (reservat pels eretièrseiretièrs de l'ostal de BorbóBorbon) (1517 † 1518)

* DosDoas bessonesbessonas, nascutsnascudas e demòrtas mòrts loen 1518

=== Genealogia Simplificadasimplificada ===

Lo [[1507]], acompanhèt [[Loís XII de França|Lluís XII de França]] a [[Gènoa]], quand lo rei considerava una [[Guèrras d'Itàlia|quatrena expedicion a Itàlia.]] Aquela s'inicièt lo [[1509]] e Carles combatèt alslos [[Venècia|venecians]] a la batalha de Agnadello (Agnadel). Lo [[1512]], lo rei lo faguèt governador del Lengadòc e l'envièt a combatre a [[Ferrand II d'Aragon|FerranFerrand lo Catolic]] que menaçava [[Reiaume de Navarra|Navarra.]] Lo [[1515]], defendèt [[Borgonha]] contra MaximiliàMaximilian EIèr de Habsburg, dirigiguèt una armada a la batalha de Marignano (o Marignan). [[Francés Ièr de França|Francesc E de França]] conquistèt alavetz lo Milanés e lo nomenèt conestable e virreivicerei del [[Ducat de Milan|Milanés.]] Defendèt aquel virregnatviceregne contra los imperialesimperials, atenguètobtenguèt qualques succèsses, mas foguèt cridat a França en març de [[1516|1516.]] Foguèt remplaçat a MilàMilan pel mariscalmarecal de Lautrec.

Lo matrimòni orquestrat per Anne de França foguèt una de vana entrepresa, doncaspuèi que los dos esposes aguèron pas filhsde descendéncia viablesviable. Lo [[1521]] la siá femna SusanaSusanna moriguèt e [[Loisa de Savoia|Lluïsa de Savòia]], maire de FrancescFrancés EIèr, reivindiquèt los feus dels Borbons, en tant que felena del pòrtiduc Carles EIèr de BorbóBorbon. Lo procès que se seguiguèt durèt unes meses e se virèt en contra de Carles. Lo Parlament de París, influenciat per la corona, èra prèste de remetre los bens dels Borbons a LluïsaLoïsa de Savòia, malgrat la jurisprudéncia, lo contracte de matrimòni (SusanaSusanna l'aviá daissadafacha eretièreiretièra) e l'intervencion de Annd'Anna de França que viviá retirada a [[Chantela|Chantelle.]] Los afronts envèrs lo conestable se multipliquèron egalament, tan plan que la siá posicion se faguèt rapidament insostenibla. Lo conestable iniciètentamenèt de negociacions amb [[Carles Quint|Carles V]] e foguèt finfinalament finala empenchbutat a fugir (1523). Los sieus bens, lo darrièr grand fasètzfèu medieval, que cobrissián tot lo nòrd del Massís Central, foguèron confiscats per traïson e fina la finalaperfin incorporats al domeni reial lo 1531.

Umiliat e percaçat, atenguètaguèt s'anarde partir del país e foguèt nomenat tinenttenent general de l'Emperaire Carles V aen [[Guèrra italiana (1521-1526)|Itàlia]]; combatèt los franceses, e ganhèt la batalha de la Sesia ont moriguèt Pierre pòrtaduc de Terrail, senhor de Bayard. Ocupèt alavetz [[Provença]] e assetgèt [[Marselha]], mas una armada de socors l'obliguèt a levar lo sètge. DerrotètFoguèt vencut e faguètfach presoèrpresonièr ade FrancescFrancés EIèr en la batalha de Pavia lo 1525.

L'emperaire, en se volent pas sacrificar la patz a las ambicions de lodel sieu argaròt general, lo decebèt egalament. Lo conestable exigissiá en efièch, de mai en mai deotra la restitucion de los sieus bens e delsde los de la siá femna, una dispensa d'aumenatgeomenatge davant del rei de França, lo erecciól'ereccion de ProvenceProvença dinsen principat sobiransobeiran e un matrimònimaridatgei amb una de las sòrs de l'emperaire. Contrariat, Tornèttornèt a Itàlia benlèu amb l'esperança d'i aténheraver un principat. EmplàsticaPer depoder manténer l'armada imperiala qu'èra pas mai pagatpagada dempuèi fasiá de meses, malgrat la pignoraciól'embargament de la siá vaissèla e de las siássos jòiasjoièls, assetgèt Roma, mas moriguèt pendent l'assaut loen [[1527|1527.]] La vila foguèt presa e saquejada pendent près d'un an.

Daissèt pas de filhs, e los qu'aguèt moriguèron al cap de pauc de nàisser.

* Philippe Taulejada, ''Mystères à'' la Italienne, éditions Fortuna, 2011, 350 p., Romanroman d'aventuras inspiradas en bona part pel ConnétableEconestable.