|
==Estandardizacion==
L''''occitan larg''', nommat tanben '''occitan estandard''' o '''occitan referencial''' (reg. '''-au''') es la varietat estandard de la lenga la [[occitan]]a. Se desvolopa dins l'encastre de la [[nòrma classica]] dempuèi los ans 1970 e sa fixacion es pro avançada uèi. Se basa sus la convergéncia de totes los dialèctes de l'occitan, reconeis la plaça centrala del dialècte lengadocian mas prevei tanben d'adaptacions regionalas (segon los grands dialèctes) que rèstan convergentas entre elas: aqueles "estandards regionals" son en via de fixacion pus o mens avançada segon las regions.
Las diferentas grafias se son concebudas d'en primièr per notar de parlars o de dialèctes, sens fixar una varietat estandard de l'occitan. Pasmens la nòrma mistralenca a engenerat dempuèi la fin del sègle XIX l'aparicion de tres koinès literàrias regionalas: una en [[provençal]] general, una en [[niçard]] e una en [[gascon]] [[bearnés]]. E mai se pòt dire que la koinè provençala mistralenca prefigura una lenga estandard.
Per pus de detalhs, vejatz: [[occitan larg]].
La '''[[nòrma classica]]''', a partir del sègle XX, a perseguit lo desvolopament d'aquelas tres koinès mas a favorizat tanben de koinès regionalas suplementàrias en [[lemosin]] e en [[lengadocian]]. Dempuèi l'oficializacion de l'occitan dins la [[Val d'Aran]] en [[1990]], tanben la nòrma classica favoriza una varietat pro codificada de [[gascon]] [[aranés]].
A costat d'aquelas experiéncias de koinès, del costat de la '''[[nòrma classica]]''', la volontat conscienta de fixar una varietat estandard en occitan es apareguda dins los ans [[1970]] amb las recèrcas dels lingüistas [[Pèire Bèc]], [[Robèrt Lafont]], [[Rogièr Teulat]], [[Jacme Taupiac]], seguits dempuèi los ans [[1980]] per [[Patric Sauzet]]. La varietat estandard se sona segon los autors '''occitan referencial''', '''occitan estandard''' o pus recentament '''occitan larg''' (P. Sauzet). La màger part dels especialistas son consents per que l'occitan larg se compause:
* D'una varietat generala de l'''occitan larg'' que se basa sul dialècte [[lengadocian]] (dialècte intermediari entre los autres, mas non superior als autres)
* D'adaptacions regionalas de l'''occitan larg'', tenent qualques traches dialectals tipics, mas en tot gardar una granda convergéncia e una concepcion unitària: aqueles estandards regionals son lo [[provençal general]], lo [[niçard]], lo [[vivaroalpenc]], l'[[auvernhat]], lo [[lemosin]] e lo [[gascon]]. Es una manièra de federar dins l'occitan larg las diferentas koinès regionalas que se son desvolopadas dempuèi los sègles XIX e XX<ref>Una sintèsi de la question de l'estandardizacion es dins: [[Domergue Sumien|SUMIEN Domergue]] (2006) ''La standardisation pluricentrique de l'occitan: nouvel enjeu sociolinguistique, développement du lexique et de la morphologie'', coll. Publications de l'Association Internationale d'Études Occitanes, Turnhout: Brepols</ref>.
==Comparason==
| 