|
== Carriera militara ==
La carriera militara de Joana d'Arc foguèt relativament brèva que durèt de 1429 a 1430. Pasmens, maugrat sa revirada finala e sa captura, ocupèt una plaça importanta dins lo redreiçament francés dei darriereis annadasans de la guèrra gràcias au succès decisiu de sa campanha per liberar Orleans, replegararrestar la contra-ofensiva anglesa susdins lola vau de Léger e permetre lo sacre de Carles VII a Reims.
=== « L'Apèu » ===
Vèrs [[1425]], dins lo contèxte de la revirada francesa de la patz de Troyes, Joana acomencètcomencèt d'ausir leide votz d'àngels e de sants li donant l'òrdre d'anar en França per replegarexpulsar leis Anglés e sacrar lo daufin Carles VII a Reims. Espaurida e persuadida que son sèxe e son temps rendián aquela mission impossibla, assaièt de resistir a aquel apèu. Pasmens, lei votz venguèron mai importantas après lo començament dau sètge d'Orleans e Joana finiguèt per fisar son secrèt a son cosin que la conduguèt pròche de Robert de Baudricourt, capitani de Vaucouleurs. Après un premier refús, acceptèt de li donar una [[espasa]] e una escòrta per anar a la fortalesa reiala de [[Chinon]].
=== Presentacion au rèi Carles VII ===
Abilhada de vèstits d'òme sus lo conseu de sei votz, Joana e son escòrta agantètagantèron Chinon lo 23 de febrier de [[1429]]. Lo rèi acceptèt de la recebre en causa d'una profecia annonciant la pèrda dau reiaume en causa de l'accion d'una frema, probablament Elisabeta de Bavièra, e son sauvament per una verge. Escondut entre lei membres de sa Cort, Carles VII foguèt subranpasmens reconegut per Joana que capitèt de lo convéncer de sa legitimitat après una entretenança secrèta.
Puei, Joana deguèt faciar una comission de [[Teologia|teologians]] pendent tres setmanas que[[setmana]]s. confirmèronConfiermèron l'autencitat de sa fe e un grop de matronas verifiquèt de son caire sa virginitat per demostrar son abséncia de relacions amb un [[demòni]]. Foguèt donc autorizat d'anar a [[Tors]]. I recebiguèt una [[espasa]] e una [[armadura]] e Carles VII la mandèt vèrs Orleans amb un carregconvòi d'avitalhament.
=== La liberacion d'Orleans e la campanha sus Léger ===
[[Fichièr:Lenepveu, Jeanne d'Arc au siège d'Orléans.jpg|thumb|right|Pintura de Lenepveu (fin dau sègle XIX) representant Joana d'Arc au sètge d'Orleans.]]
{{veire|Sètge d'Orleans}}
Sota la direccion de Joana d'Arc, lei tropas reialas formant lo convòi d'avitalhament arribèron dins la region d'Orleans en abriu de 1429. Lo 29, capitèron d'intrar dins la ciutat onte foguèron aculhidas per Jan d'Orleans, futur còmte de Dunois, e una fòga estrambordada. Joana ganhèt pauc a pauc la fisança dei capitanis comandant la garnison e motivèt lei soudats francés constrenhent leis Anglés a la retirada après una tièra d'assauts replegats lei 7 e 8 de mai. Après aqueu succès defensiu, foguèt cargada de la presa dei plaças tengudas per leis Anglés a l'entorn d'Orleans amb una armada dirigida per lo duc d'Alençon.
{{veire|Batalha de Patay}}
Dins lo corrent dau mes de junh, lei Francés capitèron de conquistar Jargeau lo 12 onte foguèt capturat lo duc de Suffolk, lo pònt de Meung lo 15 e Beaugency lo 17. Puei, lo 18, l'armada de secors anglesa de John Fastolf ({{formatnum:5000}} combatents) foguèt anientada per solament {{formatnum:2000}} òmes a [[Batalha de Patay|Patay]]. Aquela campanha sus Léger marquèt ansin lo començament dau redreiçament francés. Leis Anglés i perdiguèron de milièrs de soudats, especialament au sen de son còrs d'elèit d'arquiers, e sa reputacion d'invencibilitat. Enfin, foguèron pas capables de mandar de renfòrç per empachar l'avançada de Carles VII vèrs Reims.
=== La campanha vèrs Reims e lo sacre dau rèi ===
Gràcias au succès de la campanha de la Léger e au sostèn entosiasta d'aquelei qu'èran convencuts per l'aspèct miraculós de son aventura, Joana capitèt de constrénher lo Conseu reiau d'acceptar l'organizacion d'una expedicion vèrs Reims per sacrar oficialament lo rèi Carles VII. Gràcias a la diplomàcia[[diplomacia]] reiala, que capitèt de neutralizar lei fòrças de Borgonha<ref>L'aliança entre Anglatèrra e Borgonha èra estat fragilizada per una tièra d'escaramochas e será finalament rompuda en [[1436]].</ref>, l'armada francesa partiguèt de Gien lo 29 de junh de 1429 e rescontrèt gaire d'oposicion. Troyes capitulèt lo 10 de julhèt, Chalons lo 14 e Reims lo 16. Lo 17, se debanèt lo sacre de Carles VII que demostrèt sa legitimitat e obtenguèt rapidament lo raliment de divèrsei províncias.
=== Lo sètge de París e sa captura ===
[[Fichièr:Capture de Jeanne.JPG|thumb|right|Representacion de la captura de Joana d'Arc.]]
Après lo succès de Reims, Joana d'Arc e Carles VII ses'opausèron devesiguèron a prepaus desus la politica d'adoptar. La premiera desirava contuniar l'ofensiva militara còntra leis Anglés, especialament dins la region de París. Pasmens, lo segond preferiguèt d'en premier negociar la patz ambé Felipe de Borgonha per rompre l'aliança entre lei Borgonhés e leis Anglés. En consequéncia, Joana d'Arc veguèt sei mejans militars demenir après la dispersion de l'armada reiala lei 21 e 22 de setembre de 1429. Son ataca còntra París foguèt donc replegadarebutada e Joana i foguèt bleçada per una sagita[[sageta]]. Puei, son expedicion còntra La Charité-sur-Loire s'acabèt tanben per una revirada en decembre de 1429 maugrat la conquista de Saint-Pierre-le-Moûtier. Aquelei desfachas afebliguèron un pauc son prestigi mai empachètempachèron pas lo rèi de li donar sei letras de noblesas lo 24 de decembre.
En abriu de 1430, obtenguèt lo drech de participar ais operacions mandadas còntra Melun, Lagny e Senlis. Pasmens, poguèt pas evitar la capitulacion de Soissons. Assaièt donc sauvar Compiègne onte capitèt d'intrar ambé de renfòrç lo 23 de mai. Pendent la serada, decidiguèt de menar un assaut còntra lei Borgonhés que deguèron recular. Dins aquò, l'arribada de tropas anglesas inversèt l'eissida de la batalha. La panica entraïnèt la retirada dei Francés e Joana foguèt capturada per un arquier picard au servici d'un chivalier borgonhés que la donèt tanlèu a Jan de Luxemborg. Aqueu darrier la vendiguèt ais Anglés.
== Procès e execucion ==
| 