Selze : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Crèa en tradusissent la pagina « Silex » |
Cap resum de modificació Balisa : editor de codi 2017 |
||
Linha 1 :
Lo '''silex''' es una [[ròca sedimentària]] [[Silici|siliçosa]]
== Jaces ==
Linha 5 :
Fòrça abondant, lo silex forma d'accidents siliçoses dins la [[greda]] o dins lo [[calcari]] jos forma de noduls, e de sòls [[Argila|argiloses]] (cf. ''argila de silex''), mai sovent eissits d'alteracions de la [[greda]]. Es lo cas per exemple [[Nauta Normandia]], en [[Champanha-Ardena|Champanha]] en [[Picardia (region)|Picardia]] o dins lo [[Pas de Calais (departament)|Pas de Calais]] amb los sediments quaternaris (cf. l'ancian ''diluvium'') del [[plan d'Helfaut]].
Se destria dins los jaces mai sovent doas partidas
== Formacion ==
La formacion del silex es un fenomèn complèxe. Es mai sovent admes qu'aquesta ròca se forma a partir d'[[aiga de mar]] o de lac saturat en [[silici]] idratada, l'[[opal]] que, per [[epigenèsi]], evolua quimicament en [[calcedonita]] microporosa, puèi en calcedonita compacta e en [[qüars]].
Aqueste fenomèn se pòt produire
* o en [[clima tropical]], a las epòcas ont los sòls roges patiguèron d'una alteracion fisica e quimica ([[meteorizacion]]) intensa;
* o per la decomposicion dels exosquelets siliçoses d'organismes marins coma de plancton<ref>Deflandre, G. (1935). ''Considérations biologiques sur les microorganismes d'origine planctonique conservés dans les silex de la craie.'' Bulletin biologique de la France et de la Belgique, 69, 213-244.</ref> (amb mas diatomèas) o una [[Porifera|espongas]];
Linha 16 :
La silici precipita alara sul lièch dels oceans, jos forma d'agglomerats formant noduls, ou colomant las cavitats daissadas dins la [[greda]] (o una autra forma de [[calcari]]) e se cristalliza en noduls.
Sembla qu'unes objèctes o organismes aja podut contribuir a desencadenar la cristallizacion d'unes silex. I a per exemple de fossils d'esponga o d'orsin al còr d'unes silex. De discontinuitats dins la fanga (degalhs organics, tunas tapissats de mucus, asclas o fendilhas, zonas de fèbla porositat) servisson sovent de gèrmes sus la paret ont la silici ven a cristallizar<ref>{{
Dins aqueste ipotèsi, lo nodul se formant - pendent una reaccion [[Catalisi|autocatalitica]] lenta - epigeniza los calcaris a l'entoen, es a dire que las moleculas de [[carbonat de calci]] son remplaçadas una a una per de moleculas de [[silici]], sens cambiar l'estructura originala de la ròca; tanben lo silex creis al prejudici del [[calcari]]. Lo fenomèn de formacion d'un nodul de silex s'acaba quand lo depaus de calcari l'aclapan e lo privan de l'apòrt en silici dissolgut dins l'aiga.
Los noduls de silex son envolopats d'una ganga mai o mens espessa nomenada « cortex » e compausada d'impuretats (depaus organics, etc.) rebutats cap a l'exterior pendnet la creissença del silex.<gallery mode="packed">
Feuerstein-bruch.jpg|Fragments
Flint formation.jpg|
Hache 224.1 Global Fond.jpg|
Lame Aurignac Lartet global N°II.jpg|
</gallery>
== Petrografia ==
Lo silex se presente o en forma de ronhons, o en lièchs continús, o en venas copant l'estratificacion. Sa densitat es variabla de 2,57 a 2,67 segon sa riquesa en aiga (opal). Sa color es variabla
Sos [[Fractura (mineralogia)|fractura]] es concoïdala, alara que sas ondulacions son marcadas, lisa, s'aquestas darrièras lo son pas o esquilhosa dins le cas d'una preséncia de pichonas « escatas » provocada par l'onde de percussion. Son ascle es luissent e son aspècte banat<ref>{{
== Utilizacion ==
[[Fichièr:St_Valery_sur_Somme_flintstone_and_brick.JPG|drecha|vinheta|Lo silex acompanha la brica per crear d'efièchs decoratius a [[Saint-Valery-sur-Somme]].]]
A causa de sa textura criptocristallina (a l'origina de sa facultat de se fraccionner segon de leis constantas e contrarotlablas, formant de caires trencantas: la fractura concoïdala), de sa duretat e de sa preséncia ubiquista, lo silex foguèt utilizat tot lo long de la [[preïstòria]] e de la [[protoïstòria]] per la fabricacion d'aisinas e d'[[Arma (guèrra)|armas]]<ref>Céline Bressy, {{opcit}}, p.19</ref>. De malhum comercials se realizan pendent la preïstòria per levar de partidas d'unes jaces locals avent des proprietats particularas. Lo jaç du [[Le Grand-Pressigny|Grand-Pressigny]] tanben donèt de longas lamas exportadas fins en [[Soïssa]] e en [[Belgica]] alara que la Bretanha dona de puntas de flèchas de silex finament obratjadas<ref name="Lehoerff">{{
[[Fichièr:Ferme_gonfreville_07_2005.jpg|drecha|vinheta|Anciana establa del
Lo silex tanben foguèt utilizat coma material de bastit dins los païses de sossòl gredoses desprovesits d'autras ròcas duras. E los aparelhatges combinant ronhons de silex e brica succediguèron als pòsts dins las construccions ruralas de [[Nauta Normandia|Normandia]] (país de Caux), dins una partida de [[Picardia (region)|Picardia]] e d'ila de França, e tanben dins lo Sud Èst de l'Anglatèrra.
Linha 46 :
== Nòtas e referéncias ==
{{
== Vejatz tanben ==
| |||