Tawantinsuyu : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
mCap resum de modificació |
|||
Linha 5 :
L''''Empèri Inca''' ò '''Tawantinsuyu''' es un [[estat]] [[America Precolombiana|precolombian]] que sa [[capitala]] èra la vila de [[Cusco]]. Probablament apareguda a la fin dau sègle XII ò au començament dau sègle XIII, durant lo periòde d'instabilitat entraïnat per la disparicion dei [[civilizacion]]s de [[Civilizacion de Tiwanaku|Tiwanaku]] e de [[Civilizacion de Wari|Wari]], la dinastia inca venguèt la premiera poissança de la region a partir deis ans 1440-1460. Dirigida per un sobeiran, dich [[Sapa Inca]], qu'èra considerat coma l'eiretier dau dieu solar [[Inti]], comencèt una politica d'expansion militara que menèt a la formacion d'un empèri anant de [[Quito]] au nòrd ai territòris araucans au [[sud]]. En despiech d'un nivèu tecnologic feble (abséncia d'[[escritura]]), aquel estat capitèt de se dotar d'una administracion eficaça gràcias a son mestritge dei [[matematicas]], d'un ret rotier permetent de comunicacions rapidas e d'una armada nombrosa capabla de mobilizar rapidament una partida de la populacion inca. De mai, lo govèrn capitèt d'establir un ensems d'ajudas per organizar la construccion d'[[infrastructura]]s ò de resèrvas alimentàrias per defugir una [[famina]].
A son apogèu, dins lo corrent deis ans 1520, l'Empèri Inca èra poblat per 4 a 37 milions d'abitants. Pasmens, maugrat sa poissança, s'afondrèt rapidament dins lo corrent dau decenni 1530. Premier, foguèt afeblit per una guèrra civila [[sang|saunosa]] ([[1527]]-[[1532]]) e per l'introduccion dei [[malautiá]]s [[Euròpa|europèas]] en [[America del Sud|America dau Sud]]. Puei, foguèt dirèctament atacat per un grop de ''[[conquistador]]s'' menats per [[Francisco Pizarro]]. Mau preparat e susprés per aquela invasion, perdiguèt son cap e la màger part de son territòri, compres sa [[capitala]], en [[1532]]-[[1533]]. Dins aquò, un subrevivent de la dinastia imperiala capitèt de tornar gropar una partida de son pòble per contuniar lo combat. En [[1537]], se retirèt dins lei [[montanha]]s andinas onte fondèt lo [[reiaume de Vilcacamba]] que demorèt [[independéncia|independent]] fins a [[1572]].
== Istòria ==
| |||