Artic : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
Cap resum de modificació |
||
Linha 1 :
[[File:Arctica surface.jpg|thumb|300px|right|Mapa topografica de l'Artida colorida artificialament]]
[[File:arctic.svg|thumb|300px|dreta|La linha roja indica l'isoterma de 10°C de mejana en julhet, de còps utilitzada per definir la frontièra de la region artica]]
L''''Artic''' (tanben nomenat '''Artida''') es la zona geografica de la [[Tèrra]] qu'enròda lo [[pòl Nòrd]], a l'extrèm opausat de l'[[Antartida]]. L'Artida inclutz l'[[ocean Artic]], [[Islàndia]], [[Groenlàndia]] (administrada per [[Danemarc]]) e
Etimologicament, artic ven del [[grèc]] ''αρκτικός'' (''arktikos''), "prèp de l'ors, artic, del nord" que el ven de ''άρκτος'' (''arktos''), que significa [[ors]]. Lo nom fa referéncia tant a la [[constellacion]] de la [[Granda Orsa]], que se situa dins la seccion septentrionala de l'[[esfèra celèsta|esfèra celestiala]], coma la [[Pichona Orsa]], qu'inclutz l'[[estela polara]], al [[Pòl celèst|pòl nòrd celestial]].
Linha 7 :
Òm pòt definir l'Artida coma la region de latitud superiora al [[cercle polar artic]] (66° 33′ N), qu'ese lo limit aproximatiu del [[solelh de mièjanuèit]] e de la [[nuèit polara]]. Alternativament, òm la pòt considerar coma la region ont la temperatura mejana del mes mai calorós (julhet) passa pas los 10 °C o coma l'aira mai al nòrd delimitada per la linha de creissement dels arbres. La superfícia inclusa dins las doas darrièras definicions es fòrça semblanta. Socialament e poliíticament, la region artica inclutz los territòris septentrionals dels uèit estats artics malgrat que las [[sciéncias naturalas]] consideran la major part d'aquestes territòris coma [[subartic]]s.
L'Artida constituís un [[
Degut a l'[[escalfament global]], las [[isoterma|isotermas]] an avançat en direccion del nòrd a un ritme superior a 50 km per decada durant los darriès 30 ans, de manièra que si definissem l'artic a partir de la temperatura o de la linha d'arbres son extension se demesís, l'efècte mai vesedor essent, la reduccion de la banquisa. Existís una granda diferéncia entre los diferents modèls de prediccion subre la desaparicion de la mar de glaça artica. La mitat d'entre els ne preveson la totala o gaireben totala desaparicion en setembre de 2100. Las prediccions varian entre setembre de 2040 per las mens optimistas, fins aprèp 2100 las autras.<ref name="Serreze, Mc; Holland, Mm; Stroeve, J 2007 1533–6">{{ref-publicació|doi=10.1126/science.1139426|any=2007|mes=Mar|autor=Serreze, Mc; Holland, Mm; Stroeve, J|article=Perspectives on the Arctic's shrinking sea-ice cover|volum=315|exemplar=5818|pàgines=1533–6|pmid=17363664|publicació=Science (New York, N.Y.)}}</ref>
| |||