Mèlsa : Diferéncia entre lei versions

[[Fichièr:Illu_spleen.jpg|vinheta|Posicion de la mèlsa (''spleen'' en anglaisanglés) en vista anteriora (vista de fàcia).]]

De color roge o porpre escur, la mèlsa mesura per l'èsser uman en mejana 12 cm × 8 cm × 4 cm per una massa mejana de 200 g, es l'organ limfoídlinfoïde mai voluminós.

* la ''fàcia laterala'', al vejaire del [[DiafragmeDiafragma (organ)|diafragmediafragma]], es donc la ''fàcia diafragmatica'';

La mèsla es cobèrta d'una ''capsula'' conjonctivaconjontiva fòrça sopla, rica en reticulina e en elastina, enviant de ''parets conjonctiusconjontius'' a l'interior del parenquime esplenic. Aquel es constituit de doas menas de teissuts:

* la ''popa roja''; compausada de sinusoídssinusoïdes venoses que contenon fòrça d'eritrocits

* la ''popa blanca'' correspondent a de folliculs limfoídslimfoïdes, intervenent dins l'immunitat. La mèsla es en efièch lo mai voluminós dels organs limfoídslimfoïdes periferics.

La vascularizacion arteriala de la mèlsa se fa subretot per l'artèria esplenica (artèria lienala). Aquela essent una de las 3 brancas del tronc celiac que naísnais de l'aòrta al nivèl de la 12a vertèbra toracica. Après un trajècte fòrça sinuós sul bòrd superior del pancreáspancreàs, penètra dins lo parenquime pel bast se divisent en doas brancas superiora e inferiora; aquò explica l'existéncia de la ''esplenectomia parciala''. Ensegida las brancas se divisondivisan en artèrias trabeculàrias que caminan dins las travadas conjonctivasconjontivas. Elas meteissas donan las artèrias centralas sortissent de la travada, que s'enròdan d'un manchon de popa blanca (subretot [[LimfocitLinfocit T|limfocitslinfocits T]]). L'artèria centrala contunha e sortís de la popa blanca per donar de blancas mai pichonas: las « artèrias penicilladas ». Aquelas s'acaban per de capillars amb de mènasmenas de taps qu'enròdan lor terminason: son los capillars de forrèl. Aqueles capillars terminals son obturats e i aurà de passatges entre las cellulas endotelialas terminalas, e lo sang sortís dels vaissèls e passar lo parenquime esplenic per rejónher los sinus venoses. I a donc una circulacion tencada e una circulacion dubèrta.

Los vaissèls limfaticslinfatics son situats près dels vaissèls sanguins. Sols de vaissèls limfaticslinfatics eferents existisson a la mèlsa. De canals limfaticslinfatics exteriors ligan la mèlsa a l'estomac (epiploòn gastroesplenic), al pancreáspancreàs (epiploón pancreáspancreàs-esplenic).

Los nèrvis seguisson los vaissèls e subretot las artèrias. Explicarián parcialament los punts del costat (per isquemia de la mèlsa) e las copaduras d'alen après de tusts dins l'ipocondre esquèrre. PendnetPendent un traumatisme de la mèlsa, se pòt observar a vegada una dolor projetadaprojectada dansdins l'espatla esquèrra deguda a l'aferéncia sensitiva comuna al nivèl de la mesolha espinosa.

Las mèlsas surnumeràrias, dichas accessòria, son frequénctasfrequéncias, trobadas dins mai de 10% de las escasenças dels escanèrs abdominals<ref>Romer T, Wiesner W, [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22764656?dopt=Abstract ''The accessory spleen: prevalence and imaging findings in 1,735 consecutive patients examined by multidetector computed tomography''], JBR-BTR, 2012;95:61-65</ref>. Pausan pas abitualament de problèma mas de cases de torsion, se manifestant per una dolor abdominala aguda, foguèron descrichs<ref>Impellizzeri P, Montalto AS, Borruto FA et al. </ref>.

* ròtle dins l'[[Sistèma immunitari|immunitat]], coma l'immunitat cellulara, fa tanben partit dels organs limfoídslimfoïdes secondarissegondaris.<br> Interven subretot dins lo contraròtle de las infeccions amb bacterias encapsuladas, coma los pneumocòcs e los meningocòcs;

* polispleniá<span></span>: preséncia de maidmai d'una mèlsas; fòrça mai frequenta sabent que las mèlsas subrenumeràrias son de talha fòrça pichona. Poirián pasmens se desvolopar en cas d'ablacion de la mèlsa.

* Traumatismes de la mèlsa. La mèlsa es un organ fragil e plan vascularizada. Alara los traumatismes de la mèlsa son plan frequents. Es possible una emorragia plan sevèra en cas de rompadurarompedura de la capsula esplenica<span></span>: aquò pòt menar a la formacion d'un emoperitòni amb tust emorragic segondari. Se la capsula demora intacta, l'emorragia serà mens abondanta e se formarà un ematòmematòma soscapsular. La rompadurarompedura de la mèlsa après un esfòrç violent es une complicacion rara mas classica de la mononucleòsi infecciosa.

* en cas de traumatisme, per prevenir una rompadurarompedura de la mèlsa;

* en cas d'ipersplenisme sevèresevèr;

Fòra de las eventualas complicacions operatòrias, las principalas complicacions de l'esplenectomia son infecciosas, a causa de l'asplenia inducha, amb un risc d'infeccions bacterianas plan sevèras. Los germesgèrmes en causas son los pneumocòcs, los meningocòcs e l{{'}}''Haemophilus influenzae''.

Los ancians dison qu'en automne caliá « far rire la mèlsa », manjant de racinas (pastenaga, rafe negre, pissalach, etc). Çò que permetavapermetiá de suportar melhor lo freg e èsser d'umor melhora. La mèlsa, segon la teoria de las umors, servissiá subretot a regular las umors. Quand se manjava pro de racinas, s'evitava las depressions ligadas a l'ivèrn<ref name="littre">Hippocrate (préf. Émile Littré), ''Œuvres complètes'', vol. 6, « de la Nature de l'homme ».</ref>.

Fichièr:Illu lymphatic system.jpg|Lo sistèma limfaticlinfatic