|
[[File:Encastreaux.jpg|thumb|Antòni Raimond Josèp de Bruni d'Entrecastèus]]
'''Antòni Raimond Josèp de Bruni, cavalièr d'Entrecastèus''' ([[Ais]], [[1737]] – [[1793]]), foguèt un marin [[Provença|provençal]] qu'explorèt la còsta d'[[Austràlia]] del temps que cercava l'expedicion desapareguda de [[Joan Francés de La Peirosa]].
Son nom apareis escrich de mai d'un biais. En francés, coma ''d'Entrecasteaux'' o ''Entrecasteaux'' del nom francizat del castèl qu'i nasquèt. Son pichon nom es Antòni, mas de còps l'apelanapèlan Josèp. Lo nom de familha es Bruni, de còps grafiat Bruny.
== Primièrs ans ==
D'Entrecastèus nasquèt en 1737, dins lo castèl d'Entrecastèus, dins lo [[departament francés]] de [[Var (departament)|Var]]. Dintrèt dins la marina en [[1752]], e se distinguètdistinguiguèt dins la batalha de [[Menòrca]], en [[1757]], contra los anglés. Après d'un afar familial volguèt daissar la marina, mas foguèt nomenat comandant de la flota en [[Índia]], e governador de l'[[illa de França]] (uèi [[Maurici]]), 1787-1789. En 1791 es nomenat contralmiralhcontraamiral.
== Viatge d'exploracion ==
[[File:Recherche and Espérance-François Roux mg 0574.jpg|thumb|Las [[fregata (naviri)|fregatas]] ''Recherche'' e ''Espérance '']]
Las darrièras nòvas de l'expedicion de La Peirosa èran del [[25 de febrièr]] de [[1788]]. Lo [[14 de julh]] de [[1789]] aguèt luòc l'assaut a la [[Bastilha]] de [[París]]. En plena eufòriaeuforia revolucionària l'Assemblada Nacionala carguèt Claret de Fleurieu, que ja aviá organizat lo viatge de La Perosa, que n'organize un autre per sa recercarecèrca.
D'Entrecastèus foguèt lo comandament d'una expedicion per inspectar las còstas de Nòva Olanda (Austràlia) e seguir la rota prevista per La Peirosa. Los vaissèls son doas [[gabarra]]s armadas en [[fregata (naviri)|fregatas]]: ''La Recherche'' («la recerca»), amb Hesmivy d'Auribeau coma luòctenent, e ''l'Esperance'' («l'esperança») amb Huon de Kermadec coma capitani e Denis de Trobiand coma luòctenent. La rèsta de l'equipatge compren lo cavalièr de Rossel, encargat de las observacions astronomicas e qu'acabarà d'escriure lo raconte del viatge; l'idrograf Beautemps-Beaupré, que faguèt las mapas d'Austràlia, e lo naturalista Oto de La Bilhardièra.
L'expedicion partiguèt de [[BrestBrèst]], lo [[29 de setembre]] de [[1791]], e en arribant a [[Ciutat del Cap]] recebèt una informacion que s'èran vist d'indigènas a las [[illas de l'AmirautatAmiraltat]] amb d'unifòrmes franceses. Entrecastèus arribèt en [[Tasmania]] lo [[20 d'abril]] de [[1792]]. Fins al 28 de març, van explorar e cartografiar l'illa que ja èra estada descobertadescobèrta per l'anglés Tobias Furneaux, en 1773. D'Entrecastèus descobrguètdescobriguèt que la còsta sud-èst èra devesida en una segodnasegonda illa, que nomenèt illa de Bruni, separada pel canal d'Entrecastèus. Las mapas que ne faguèt Beautemps-Beaupré decidiguèron mai tard los angleses a colonizar la còsta sud-èst de l'illa fondant l'actuala capitala [[Hobart]]. La Bilhardièra descobriguèt de nòvas espècias d'[[eucaliptus]] que s'adaptaràn ben a Euròpa.
En Sortissent de Tasmania, los vents los portèron fins a la [[Nòva Caledònia]], descobertadescobèrta per [[James Cook]], ont explorèron tota la còsta oèst qu'aviá pas vist Cook. Los escuèlhs los empachèron de desbarcar e contunhèron per las [[illas Salamon]] e la [[Nòva Irlanda]] fins a arribar a las illas de l'AmirautatAmiraltat. Durant tres jorns explorèron las illas mas trobèron pas cap unifòrme francès. Decidiguèron d'anar fins a la colòniacolonia olandesa de l'illa [[Ambon]] per cargar de viures.
Tornèron a Tasmania en seguissent la còsta oèst d'Austràlia ont descobriguèron l'archipèla Recherche e los scientifics trobèron de nòvas espècias dins la flora e la fauna. Arribèron en TasmàniaTasmania lo [[21 de genièr]] de [[1793]], lo meteis jorn que a París lo rei [[Loís XVI de França|Loís XVI]] èra decapitat.
En camin per [[Tonga]], trobèron las illas [[Kermadec]] que nomenèron amb lo nom del capitani de l'''Esperance'', que moririá dos meses pus tard. A las [[illas de Santa Cruz]] trobèron una illa nòva que nomenèron illa de la Recherche. És justament [[Vanikoro]] onont havias’èra naufragat La Perosa. SegueixenSeguisson buscant per les [[illas Salamon]] i les [[Louisiade]] fins que abandonen la recercarecèrca.
=== Epilòg del viatge ===
ElLo 20 de julioljulhet de 1793 mortmòrt d'Entrecastèus d'escorbut i disenteriadissentariá. Auribeau es fapren càrrecen delcarga lo comandament ie Rossel éses ello nounovèl capitàcap de l'''Espérance''. QuanQuand l'expedicióexpedicion haviaèra a partir de BrestBrèst, en plena revoluciórevolucion francesa, lal’equipatge tripulacióèra estava divididadevesit entre monàrquicsmonarquics ie republicans. A la mortmòrt dels dos capitanscapitanis, la situaciósituacion s'agreuja. Al arribar a les colòniescolonias neerlandesesneerlandesas rebenrecebon la notícia de la proclamacióproclamacion de la repúblicarepublica. Auribeau novòl volpas tornar aen França, demanademanda la proteccióproteccion dels holandesosolandeses ie elslos revolucionaris l'acusenacusan de traïciótraïson. ElLo 23 d'agost mortse morís Auribeau ie lal’equipatge tripulacióse’n vatòrna tornant aen França en diferents vaixellsvaissèls francesosfranceses o holandesosolandeses. Rossel éses apressatapreissat pels anglesosangleses que copiencòpian elslas mapesmapas d'Austràlia.
La BillardièreBilhardièra publica, elen 1799, la ''Relation du voyage à la recherche de La Pérouse'', amb un especial interès en elspels resultats dels naturalistesnaturalistas. El 1807, Beautemps-Beaupré publica l'''Atlas du Voyage de Bruny-Dentrecasteaux'', ie Rossel, alliberatliberat pels anglesosangleses, publica ello relat oficial del viatge, elen 1808.
=== Rota del viatge ===
* [[BrestBrèst]], [[França]], el 29 de setembre de 1791.
* [[Ciutat del Cap]], 17 de genièr de 1792.
* TerraTèrra de Van Diemen ([[Tasmania]]), 20 d'abril a 28 de març.
* illaIlla desdels Pins i [[Nòva Caledònia]], 17 de junh.
* [[illasIllas Salamon]]
* [[Nòva Irlanda]] e [[illesIllas de l'AlmirautatAlmiraltat]], a l'[[archipèlaArchipèla de Bismack]], 26 de julh.
* [[Ambon]], 6 de setembre a 13 d'octobre
* TasmàniaTasmania, 21 de genièr a 27 de febrièr de 1793.
* [[Nòva Zelanda]], illas [[Kermadec]], [[Tongatapu]]
* Nòva Caledònia, 21 d'abril a 9 de mai. Mort Huon de Kermadec.
|}
== TopònimesToponims del viatge ==
Los topònimstoponims utilizats en memòria del viatge d'exploracion d'Entrecastèus, e quequ’existisson encara e son utilizats uèi, son:
* Illa de Bruny, al sud-èst de [[Tasmania]]. En 1918 cambièron Bruni per Bruny.
* Canal d'Entrecastèus, entre las illas de Bruny i Tasmània.
[[Categoria:Marin provençau]]
[[Categoria:ExploradorsExplorator francés]]
[[Categoria:Ais de Provença]]
| 