Wikipèdia

Feminisme : Diferéncia entre lei versions

Navigar dins l'istoric
← Cambiament precedentDiferéncia seguenta →
Contengut suprimit Contengut apondut
VisualWikitext
Linha 38 :
=== L'emergéncia dau feminisme modèrne ===
 
Après lo periòde [[Napoleon Bonaparte|napoleonenc]], plusors còdis nacionaus adoptèron de clausas per legalizar la somission dei fremas ais òmes. De mai, durant lei premiers decennis dau sègle XIX, lo contèxte reaccionari encoratjèt pas la perseguida dei revendicacions feministas. De mai, lo periòde [[Victòria dau Reiaume Unit|victorian]] venguèt, dins lo mond anglosaxon, un periòde de glorificacion de la frema « domestica » centrada sus la maternitat e la respectabilitat. D'obratges coma aquelei de [[Sarah Stickney Ellis]] ([[1799]]-[[1872]]) illustran ansin lei nòrmas fixadas ai fremas de la societat [[Reialme Unit|britanica]]. Pasmens, a partir deis ans 1830, la pensada feminista comencèt de tornar aparéisser e de s'estructurar, çò que li donavadonèt una fòrça novèla.
 
==== Entre egalistarisme, dualisme e saint-simonisme ====
 
[[File:La-Femme-Libre-1-1832-b.jpg|thumb|right|Numerò 1 de la ''Femme Libre'', premier jornau femenista (aost de [[1832]]).]]
Au nivèu [[filosofia|filosofic]], la defensa dei fremas prenguèt doas direccions opausadas dins lo corrent dau sègle XIX. Per lo corrent dich egalitarista, lei violacions dei drechs dei fremas son de violacions de [[drechs de l'Òme]] e l'egalitat absoluda dèu èsser la nòrma. L'[[egalitat]] civica e politica foguèt lo combat principau de sei partisans coma [[John Stuart Mill]] ([[1806]]-[[1873]]) que son libre ''[[De l'assubjectiment dei fremas]]'' ([[1861]]) venguèt la referéncia dau movement. L'autra tendància, dicha dualista, èra en favor d'una societat amb un ròtle ben definit per cada [[sèxe]]. Lei fremas i èran principalament vistas coma de maires e lo movement revendicava donc un melhorament dei sistèmas de santat e de l'educacion domestica. [[Ernest Legouvé]] ([[1807]]-[[1903]]) n'èra la figura principala ambé son ''[[Istòria morala dei fremas]] ([[1849]]).▼
 
▲Au nivèu [[filosofia|filosofic]], la defensa dei fremas prenguèt doas direccions opausadas dins lo corrent dau sègle XIX. Per lo corrent dich egalitarista, lei violacions dei drechs dei fremas son de violacions de [[drechs de l'Òme]] e l'egalitat absoluda dèu èsser la nòrma. L'[[egalitat]] civica e politica foguèt lo combat principau de sei partisans coma [[John Stuart Mill]] ([[1806]]-[[1873]]) que son libre ''[[De l'assubjectiment dei fremas]]'' ([[1861]]) venguèt la referéncia daud'un movement que se concentrèt sus lo combat per l'egalitat politica. L'autra tendància, dicha dualista, èra enpus favorsociala. Favorabla a d'una societat amb un ròtle ben definit per cada [[sèxe]]. Lei fremas i, èranconsiderava principalament vistaslei fremas coma de maires e lo movement revendicava donc un melhorament dei sistèmas de santat e de ld'educacion domestica. [[Ernest Legouvé]] ([[1807]]-[[1903]]) n'èra la figura principala ambé son ''[[Istòria morala dei fremas]] ([[1849]]).
A partir deis ans 1820-1830, lei movements socialistas utopics eissits deis idèas de [[Claude-Henri de Rouvroy de Saint-Simon|Saint-Simon]] ([[1760]]-[[1825]]) comencèron de s'interessar a la question de la somission femenina. Critiquèron ansin l'instuticion dau [[maridatge]] – alora basa d'aquela somission – e se prononcièron en favor dau sufragi femenin, de l'egalitat politica, dau contraròtle dei naissenças e de l'educacion. Mesclant ansin de revendicacions portadas per leis egalitaristas e lei dualistas, aguèron una influéncia importanta dins l'estructuracion dei premiereis associacions femenistas. Fondèron tanben lei premiers jornaus femenistas (''La Femme Libre'' en [[1832]]).▼
 
▲A partir deis ans 1820-1830, lei movements [[comunisme|socialistas]] [[Utopia|utopics]] eissits deis idèas de [[Claude-Henri de Rouvroy de Saint-Simon|Saint-Simon]] ([[1760]]-[[1825]]) comencèron de s'interessar a la question de la somission femenina. Critiquèron ansin l'instuticion dau [[maridatge]] – alora basa d'aquela somission – e se prononcièron en favor dau sufragi femenin, de l'egalitat politica, dau contraròtle dei naissenças e de l'educacion. Mesclant ansin de revendicacions portadas per leis egalitaristas e lei dualistas, aguèron una influéncia importanta dins l'estructuracion dei premiereis associacions femenistas. Fondèron tanben lei premiers jornaus femenistas (''La Femme Libre'' en [[1832]]).
 
==== L'organizacion dei premiereis associacions ====
 
[[File:Barbara Bodichon.jpg|thumb|right|[[Barbara Bodichon]], fondatritz de la premiera organizacion femenista.]]
Se certanei fremas coma [[Florence Nightingale]] ([[1820]]-[[1910]]) se maufisavan dei movements feministas, d'autrei comencèron de s'organizar. Pasmens, deguèron faciar lei divergéncias entre lei diferentei tendàncias dau feministas, çò que compliquèt la formacion dei premiereis associacions. Ansin, la premiera associacion vertadiera foguèt creada per [[Barbara Bodichon]] ([[1827]]-[[1891]]) qu'organizèt regularament, dins leis ans 1850, de reünions ambé d'amigas feministas. Dichas ''[[Ladies of Langham Place]]'', defendián lo drech au trabalh, l'egalitat dei drechs e de reformas de l'educacion. Gràcias a son organizacion, poguèron collectar de miliers de signaturas en favor de seis idèas. Aquò aguèt rapidament de resultats car lo [[Parlament Britanic]] acceptèt certanei reformas coma una facilitacion dau divòrci e una proteccion melhora dau patrimòni dei fremas.▼
 
▲Se certanei fremas coma [[Florence Nightingale]] ([[1820]]-[[1910]]) se maufisavan dei movements feministas, d'autrei comencèron de s'organizar, principalament en [[Anglatèrra]]. Pasmens, problema qu'anava venir recurrent, deguèron faciar lei divergéncias entre lei diferentei tendàncias dau feministas,. çò queAquò compliquèt ansin la formacion dei premiereis associacions. Ansin,que lafoguèt premiera associacion vertadiera foguètfinalament creada per [[Barbara Bodichon]] ([[1827]]-[[1891]]) qu'organizèt regularament, dins leis ans 1850,. Sa basa foguèt de reünions ambé d'amigas feministas.femenisitas organizadas a Langham Place e lo grop foguèt Dichassubrenomat ''[[Ladies of Langham Place]]'',. defendiánDefendiá lo drech au trabalh, l'egalitat dei drechs e de reformas de l'educacion. Gràcias a son organizacion, poguèronpoguèt collectar de miliers de signaturas en favor de seis idèas. Aquò aguèt rapidament de resultats car lo [[Parlament Britanic]] acceptèt certanei reformas coma una facilitacion dau divòrci e una proteccion melhora dau patrimòni dei fremas.
 
==== La difusion dau feminisme en Euròpa ====
 
Aparegut inicialament en [[França]] e en [[Anglatèrra]], lo feminisme se difusèt a cha pauc dins lo rèsta d'[[Euròpa]] durant la premiera mitat dau sègle XIX (e mai en [[Iran|Pèrsia]]<ref>La [[teologia]]na e poetessa [[Fatemeh]] foguèt executat en [[1852]] en causa de son messatge femenista.</ref> e en [[Japon]]). En particular, lei movements crestians [[Alemanha|alemands]] comencèron de defendre un melhorament de la posicion de la frema dins la societat. En [[Soïssa]], de movements apareguèron tre [[1845]] a l'entorn d'un jornau editat per [[Josephine Zehnder-Stadlin]]. L'idèa arribèt tanben en [[Itàlia]] ([[Clara Maffei]], [[Cristina Trivulzio Belgiojoso]]) e en [[Polonha]] ([[Narcyza Żmichowska]]) dins lo corrent deis ans 1840. Dos decennis pus tard, agantèt [[Boèmia]] ([[Karolina Svetla]], [[Zdenka Braunerová]]), [[Àustria]] e [[Ongria]]. Pasmens, dinsen aquelei[[Euròpa regionsOrientala]], la prioritat donada ai luchas nacionalas empediguèt l'emergéncia d'un feminisme fòrt.
 
=== La premiera onda dau feminisme ===
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/wiki/Feminisme »