Senat espanhòl : Diferéncia entre lei versions

L'Estat dels Nòbles del Reialme aviá una composicion mixta, amb de membres de naissença nauta coma los filhs del rei e los Grands d'Espanha e de membres de nominacion reala, limitat a d'individusindividús de classa, que demorava una cambra  que l'esséncia naturala èra la representacion dels nòbles e de l'ierarquia eclesiastica a las Corts del Regim Ancian.

Pendent la [[Segonda Republica Espanhòla]] foguèt suprimit lo Senat, decision adoptada pendent la session de [[27 d'octobre]] de [[1931]] per 150 vòtes contra 100. Après la pèrda del vòte, Angel Ossorio e Gallardo acusèt als deputats conservators e agraris, que s'èra retirat del [[Parlament]], de li aver pas apiejat per empachar lo triomftrionf de l'unicameralismounicameralisme que preconizabanpreconizavan los [[Partit Socialista Obrièr Espanhòl|socialistas]].<ref>Sergio Fernández Riquelme, «[http://www.seminariomartinezmarina.com/ojs/index.php/historiaconstitucional/article/viewFile/228/201 Ángel Ossorio y Gallardo ante la 'solución corporativa' (1913–1931).]</ref>

La [[Constitucion espanhòla de 1978|Constitucion espanhòla]] establís que lo Senat se compausa d'un nombre variable de senadorssenators, causits per un sistèma mixte:

* Los senators d'eleccion dirècta son elegits al sufragi universal, liure, egal, dirècte e secrètsecret dins caduna de las 60 circonscripcions electoralas.<ref>Constitución española. </ref> Van quatre senators per cada província peninsulara; tres a caduna de las islas màgers, es a dire [[Grand Canària]], [[Malhòrca]] e [[Tenerife|Tenerife;]] un per caduna de las islas o grop d'islas seguentas: [[Eivissa]]-[[Formentera]], [[Menòrca]], [[Fuerteventura]], [[La Gomera]], [[El Hierro]], [[Lanzarote]] e [[La Palma]]; e dos senators per caduna de las vilas autonòmas de [[Ceuta]] e [[Melilla]].<ref>Constitución española. </ref><ref>Constitución española. </ref> Lo sistèma electoral es l'escrutinh majoritari plurinominal parcial. Cada votant pòt donar fins a tres vòtes dins las circonscripcions provincialas; dos dins las islas màgers, Ceuta e Melilla; e un dins las autras islas. E mai se en los bulletin de vòte los candidats apareisson gropats per de partits politics, las candidaturas son individualas, de biais que lo votant pòt votar per de candidats de partits diferents.

* Los senators designats per las comunautats autonòmas son causits per l'assemblada legislativa de caduna a rason d'un primèrprimièr senator e autre mai per cada milion d'abitants del territòri.<ref>Constitución española. </ref> L'eleccion dels senators d'aquel darrièr grop se realiza en conformitat a un critèri de representacion majoritària atenuat, que prima los partits e de coalicions mai votats.

Lo mandat dels senators s'acaba quatre ans après son eleccion o lo jorn de la dissolucion de la cambra, que pòt se realizar amb o de biais separat de la dissolucion del Congrès dels Deputats; lo drech de dissolucion lo ten lo [[rei d'Espanha]], que lo exercís a la demanda del [[President del Govèrn d'Espanha|President de Govèrn]] e jos la responsabilitat exclusiva d'aquel, amb deliberacion prealabla del Conselh de Ministres. Se dissòlv tanben la camèra de forma automatica dins lo cas de legislatura falhida, dos meses après una session d'investidurainvestitura falhida al Congrès dels Deputats, dins aquel cas lo Rei dissòlv la cambra amb lo cosignatura del President del Congrès e jos la responsabilitat d'aquel.

En mai, lo mandat dels senators causits per las comunitats autonòmas pòt èsser ligat pels respectius estatuts d'autonomia dins la condicion de deputat autonomic o resultar renovelat pel rèste de son periòde natural après la dissolucion del Senat, çò que se verifica mejans l'expedicion d'una nòva lètraletra de credéncia pel quitquite senadorsenator.

Lo regim d'eleccion dels senadorssenators fa del Senat una cambra de representacion territoriala.<ref name="CE69.1">Constitución española. </ref> Es al debat actual l'idèa de reformar la Constitucion per tornar afirmar aquel caractèr; de possiblas solucions serián l'eliminacion de las circonscripcions provincialas, l'atribucion als organs de las comunautats autonòmas de l'eleccion de la totalitat dels senadorssenators o l'union de la condicion de senator a aquela de membra del Govèrn autonomic respectiu.

* Lo '''president''', que ten la representacion de la cambra e qu'es causit pel plen per tota de la legislatura. Presidís totes los autres organs colegialscollegials del Senat.

* Los '''grops parlamentaris''', compausats per un minim de dètz senadorssenators e destinats a coordonar l'activitat parlamentària de sos membras. Cada partit o coalicion pòdon crear pas qu'un unic grop, qu'en tot cas serà representat per un pòrtavotz e adoptarà una denominacion ''que siá confòrma a çò que sus membras contrubiguèroncontribuiguèron a formar dins las eleccions''.<ref>Art. 27 del Reglamento del Senado</ref>

* Exercís en concurrenciaconcurréncia amb lo Congrès dels Deputats la representacion del pòble espanhòl, lo poder legislatiu, la foncion budgetària e lo contraròtle de l'accion del govèrn.

* Exercís amb caractèr subordinat lo poder legislatiu, podent prene en consideracion las proposicions de lei e las remetre al Congrès dels Deputats o amendar o donar son vetò als projèctes e proposicions venent d'aquel, que pòt totjorn refusar los amendament o vetòs per majoritat absoluda après son rentornretorn pel Senat o per majoritat simpla dos meses après lo dich retorn.

* Exercís amb exclusividadexclusivitat las foncions de proposicion al rei de la nominacion de quatre magistrats al Tribunal Constitucional e de la proposicion al rei de la nominacion de sièis membre al Conselh General del Poder Judiciari, ae tanben lo poder d'autorizar lo govèrn a intervenir dins las comunautats autonòmas.

Lo Senat contròtlacontraròtla l'accion del govèrn mejans d'interpellacions e de questions, que quin que siá los sieus membres pòt sometre al govèrn e que pòdon iniciar una mocion que la cambra manifesta per donar sa posicion.

Dins quin cas que siá sa foncion de contraròtle politic es subordinadasubordonada al Congrès dels Deputats, lo sol a qui lo govèrn respond a de sa gestion.

Lo Senat gerís de projèctes de lei, es a dire, d'iniciativas remesas pel govèrn dins lo Congrès dels Deputats e ja aprovadas per aqueste, e de proposicions de lei, e mai, d'iniciativas remesas pel Congrès de Deputats o iniciadas pel quita Senat. Dins totes los cases pòt introduire d'amendaments dins los respectius tèxtes o opausar son vetóveto, dins aquel darrièr cas lo tèxte deurà tornar al Congrès dels Deputats.

La Constitucion reconeis al Senat un ròtle preeminent dins la consideracion del besonh que l'Estat armonize de disposicions generalas de las comunautats autonòmas e amb l'autorizacion dels acòrdisacòrds de cooperacion entre de comunautats autonòmas, mas dins lo cas de desacòrdi lo Congrès dels Deputats a lo darrièr mot, podent impausar son critèri pel vòte a la majoritat absoluta de sos membras.

Sonque dins un cas lo Senat a un poder plen e exclusiu, sens possibilitat d'intervencion del Congrès dels Deputats: quand una comunautat autonòma respectèt pas las obligacions que la Constitucion o d'autras leis li impausen o agiguèt de biais grèvament contrari a l'interès general d'Espanha, lo Govèrn pòt requerir a son president qu'arrestearrèste en tala actitud e se la quita demanda foguèt pas entenduda, pòt sollicitar l'autorizacion del Senat per impausar las mesuras de cal per assegurar lo compliment de las mencionadas obligacions o protegir l'interès general d'Espanha.

| [[Esquèrra Republicana de Catalonha|EsquerraEsquèrra Republicana de Catalonha]] (ERC)

Lo budget annal del Senat en 2015, èra de 51 milions d'èuros, que 41  % son de despensas de personal, 41  % de despensas e de servicis e corrents e fin finala un 14  % son de transferiment corrents (la basa son d'institucions e de fondacions sens tòca lucrativa).<ref>[http://www.senado.es/web/relacionesciudadanos/transparencia/informacioneconomicacontractual/presupuestosenado/index.html Prespuesto de Senado]</ref>