|
<!--Article redigit en lemosin-->
{{UNESCO}}
[[Fichièr:Lascaux 03.jpg|right|200px|thumb|[[Chavau]]sChavaus e [[Bovidae|bovid]]]]
[[Imatge:Lascaux2.jpg|right|200px|thumb|Chavau]]
[[Fichièr:Lascaux 01.jpg|right|200px|thumb|Scena d'un [[òme]] batut per un [[bisont]]]]
[[Fichièr:Lascaux-abside.jpg|right|200px|thumb|Gravadura d'un [[Cervidae|cèrvi]]]]
[[Fichièr:Lascaux-diverticule-félins.jpg|right|200px|thumb|Gravaduras dau {{Cita|Diverticul daus [[felin]]sfelins}}]]
[[Fichièr:Lascaux painting.jpg|right|200px|thumb|Las frescas de la bauma de Las Caus atestan que los [[Bovinae|bovins]] son presents dempuei longtemps a l'oest dau [[Massís Centrau]]]]
[[Fichièr:Lascaux plan.jpg|right|thumb|200px|Plan de la bauma]]
[[Fichièr:Franco-Cantabrian_region.gif|right|200px|thumb|Mapa de la region arqueologica francocantabrica (Paleolitic Superior)]]
[[Fichièr:Lampe a graisse - Lascaux.jpg|right|200px|thumb|'Na lampa (cremador) de graissa de Las Caus en [[gres]] [[ròse (color)|ròse]]. [[Solutrean]] o [[Magdalenian]] Ancianancian]]
La '''[[bauma]] de Las Caus''' embarra un daus ensembles picturaus pus importants de la [[Preïstòria]] [[Euròpa|europèa]]. Sas pinturas e gravaduras [[paleolitic]]aspaleoliticas s'associeren longtemps au [[Magdalenian]] ancian, mas las darrieras [[recèrca|recerchas]] mòstran que podrián datar dau [[Solutrean]] que lo precedís.
Se dubrís a [[Montinhac (Perigòrd)|Montinhac]], en [[Perigòrd]], en riba mança de [[Vesera]], dins un còu [[calcari]] au niveu de l'estança coniaciana ([[Cretacèu|Cretaceu]] Superior). Contràriament a de nombrosas autras [[bauma]]sbaumas de la [[val de Vesera|vau de Vesera]], Las Caus es relativament "secha". En fach, un jaç de marla impermeabla l'isola de tota infiltracion d'[[aiga]], empachant tota novela formacion de concrecion de calcita.
==Descuberta==
Fuguet descuberta lo 12 de setembre de 1940 per quatre adolescents a la recercha dau [[chen]] d'un d'entre ilhs desparegut dins un trauc estrech revelat per la chasuda d'un pin fulminat (per un [[esluci]]): Marcèl Ravidat, Jacme Marsal, Jòrdi Agniel e Simon Coencas avertigueren rapidament lor ancian professor, Leon La Val. Lo preïstorian [[Henri Breuil]], refugiat dins la region per fugir l'ocupacion [[Tresen Reich|nazi]], fuguet lo prumier especialista a visitar Las Caus, lo 21 de setembre de 1940, en companhiá de Jean Bouyssonnie e d'André Cheynier, seguits leu de [[Denis Peironin]] e de Henri Begouën. H. Breuil fuguet tanben lo prumier a l'autentificar, la descriure e l'estudiar. Entreprenguet los prumiers relevats dempuei la fin de 1940 e i passet plusors setmanas per estudiar las òbras qu'atribuís au [[Perigordian]].
Aprep menar de las recerchas en [[Espanha]], en [[Portugal]] e en [[Sud-Africa]], tornet en 1949 e entreprenguet daus registres emb Severin Blanc e Maurice Bourgon au pè de la scena dau potz ente esperava trobar 'na sepultura. I descubriguet de puntas de sageta de [[bana]] de [[rangier]] decoradas.
==Proteccion==
La bauma venguet {{Cita|monument istoric}} lo 27 de decembre de 1940, la mesma annada de sa descuberta. Dempuei octòbre de 1979, fai partida dau [[Patrimòni Mondial de l'Umanitat|Patrimòni Mondiau de l'Umanitat]] de l'[[UNESCO]] en associacion emb d'autres sites e baumas ornadas de Perigòrd sos lo nom de {{Cita|Sites preïstorics e baumas ornadas de la vau de Vesera}}.
===Esplecha toristica e problemas de conservacion===
Daus trabalhs importants d'excavacion modificant lo niveu e la natura daus sòus i fugueren fachs e un esclairatge electric, un [[eschalier]] per accedir aisadament a la Salasala daus Taurestaures e 'na pesuga pòrta de [[bronze]] a l'entrada i fugueren installats. La bauma fuguet duberta a las visitas toristicas lo 14 de julhet de 1948, mas 'quilhas se multipliqueren rapidament e meteren en perilh la conservacion de las pinturas parietalas.
== Descripcion de la bauma ==
La bauma de Las Caus es relativament petita: l'ensemble de las galariás excedís pas {{unitat|250|m}} de long per 'na desnivelacion d'aperaquí {{unitat|30|m}}. La partida decorada correspond a un malhum superior, lo malhum inferior essent de mau accedir amor de la preséncia de [[dioxid de carbòni]].
L'entrada actuala correspond a l'entrada preïstorica, e mai s'es estada equipada d'un sistema de sedaç.
Los noms de las salas e daus corredors son deguts en part a H. Breuil e fan sovent referéncia a l'[[arquitectura]] religiosa:
* la prumiera es la {{Cita|Salasala daus Taurestaures}} o {{Cita|Rotondarotonda}}, lonja de {{unitat|17|m}}, larja de {{unitat|6|m}} e nauta de {{unitat|7|m}};
* se prolonja per lo {{Cita|Diverticuldiverticul axiau}}, 'na galariá pus estrecha d'aperaquí la mesma longor;
* dempuei la Salasala daus Taurestaures, a drecha dau Diverticuldiverticul axiau, s'accedís au {{Cita|Passatgepassatge}}, 'na galariá de 'na quinzena de metres;
* dins lo prolonjament dau Passatgepassatge se dubrís la {{Cita|Naunau}}, un corredor pus elevat de 'na vintena de metres;
* la Naunau se contunha per 'na part non decorada, las parets s'i prestant pas, puei per lo {{Cita|Diverticuldiverticul daus Felinsfelins}} (o {{Cita|Cabinetcabinet daus Felinsfelins}}), un corredor estrech de 'na vintena de metres;
* l'{{Cita|[[Absida]]absida}} es 'na sala redonda que se dubrís vers l'oest a la joncion entre lo Passatgepassatge e la Naunau;
* lo {{Cita|[[Potz]]potz}} se dubrís au fons de l'Absidaabsida. Son accès supausa 'na davalada d'aperaquí 4 a {{unitat|5|m}} juscant'au començament dau malhum inferior.
== Las descubertas arqueologicas ==
| 