Chile : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Linha 133 :
==== La dictatura de Pinochet ====
Après lo còp d'estat de [[Augusto Pinochet|Pinochet]], lei [[partit politic|partits]] de senèstra e lei [[sindicat]]s foguèron decimats per la repression, lo Parlament foguèt dissòut e tota activitat politica foguèt enebida. En [[1974]], [[Augusto Pinochet]] venguèt « cap suprèm de la Nacion » e lo demorèt fins a [[1989]]. Mantenguèt un aparelh d'estat fòrça repressiu (assassinats e disparicions d'opausants...) e remplacèt lo dirigisme economic dau periòde precedent per un [[neoliberalisme]] inspirat per l'[[Escòla de Chicago]] (fin dau [[proteccionisme]], privatizacions, investiments estrangiers, supression de plusors drechs sociaus...). Aquò entraïnèt una baissa dei salaris e una aumentacion dau [[caumatge]].
En [[1980]], una [[constitucion]] legitimèt lo poder militar amb un referendum. Lo tèxte preveguèt l'organizacion d'eleccions après un periòde de transicion d'uech ans. En [[1982]]-[[1984]], de dificultats economicas causèron de manifestacions violentas durament reprimidas per l'armada. La situacion s'amaisèt lentament a partir de [[1985]] gràcias a una represa de l'economia. En [[1988]], [[Augusto Pinochet|Pinochet]] prepausèt son mantement a la presidéncia fins a [[1997]] mai un referendum demandèt la partença dei militars. Ansin, en [[1989]], lei militars laissèron lo poder ai civius après l'adopcion d'una [[constitucion]] que li permetèron de mantenir son influéncia. En particular, [[Augusto Pinochet|Pinochet]] demorèt cap dei fòrças armadas fins a [[1997]].
==== La democratizacion ====
En decembre de [[1989]], una aliança gropant democratas crestians, radicaus e socialistas ganhèt leis eleccions gràcias a [[Patricio Aylwin]] ([[1990]]-[[1994]]). Solida, aquela coalicion ganhèt leis eleccions seguentas ambé [[Eduardo Frei Ruiz-Tagle]] ([[1994]]-[[2000]]), [[Ricardo Lagos]] ([[2000]]-[[2006]]) e [[Michelle Bachelet]] ([[2006]]-[[2010]]). Aquelei govèrns mantenguèron l'orientacion liberala de l'economia chilena e assaièron sensa succès de jutjar lo [[generau]] [[Augusto Pinochet|Pinochet]] ([[mòrt]] en [[2006]]) e plusors responsables de la dictatura. Pasmens, capitèron de restaurar d'institucions democraticas vertadieras.
En [[2010]], lo candidat de drecha, [[Sebastián Piñera]], ganhèt per lo premier còp la presidéncia dempuei la fin de la [[dictatura]]. Sostenguèt lei privatizacions dins certanei servicis estataus coma l'educacion. Pasmens, sa politica suscitèt de manifestacions d'estudiants en [[2011]]. Ansin, vengut impopular, [[Sebastián Piñera|Piñera]] foguèt batut per [[Michelle Bachelet]] en [[2014]]. Dins aquò, mau capitèt de reglar lei problemas economics eissits de la [[crisi economica de 2008]] (creissença febla, manca d'investiments...).
== Politica ==
| |||