Zambia : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació
Linha 40 :
 
Lo gentilici es '''zambian -ana'''.
=== Istòria ===
 
=== Geografia ===
 
=== PoliticaIstòria ===
Zambia es una [[republica]] presidencialista. Lo cap d'Estat e de govèrn es lo president, actualament [[Edgar Chagwa Lungu]].
 
=== De la Preïstòria a la colonizacion ===
=== Geografia ===
 
Lo territòri zambian es restat per d'èssers umans dempuei au mens {{formatnum:200000}} ans coma l'indica la descubèrta de vestigis d’''[[Homo rhodesiensis]]'' dins la mina de Broken Hill en [[1921]]. Fins au sègle IV ap. JC e l'arribada dei premierei migracions [[Lengas bantos|bantos]], foguèt poblat per de populacions de caçaires culheires. Lei Bantos, [[agricultura|agricultor]]s aguent lo mestritge de la [[metallurgia]], se sedentarizèron pauc a pauc dins la region e rebutèron lei nomadas vèrs lo sud-oèst (en direccion de la [[Namibia]] e dau [[Botswana]] actuaus).
=== Economia ===
''De veire: [[Economia de Zambia]].''
 
Entre lo sègle XVI e lo sègle XIX, lei Bantos fondèron plusors reiaumes dins la region. Lei cinc principaus èran lo reiaume dei Kazembe-Lunda situat au nòrd lòng dau [[riu]] [[Luapula]], aqueu dei Bemba au nòrd-èst, aqueu dei Chewas a l'èst, aqueu dei Lozis dins l'oèst e aqueu dei Tonga au sud. A partir dau sègle XVIII, intrèron en contacte ambé lei [[Portugal|Portugués]] e lei marchands arabes dau litorau de l'[[Ocean Indian]] e deguèron faciar d'incursions organizadas per d'esclavagistas. Au començament dau sègle XIX, lei Lozis foguèron somes per un clan sotho fins a una revòuta victoriosa en [[1864]].
=== Cultura ===
=== Bibliografia ===
=== Vejatz tanben ===
{{Commons|Zambia|Zambia}}
 
=== LigamsLo extèrnesperiòde coloniau ===
{{Païses d'Africa}}
== Nòtas & referéncias ==
<references>
 
[[Fichièr:Moçambic - Peròde coloniau (1914).png|thumb|right|Lei doas Rodèsias e [[Malawi|Nyassaland]] en [[1914]].]]
 
Lei [[Reialme Unit|Britanics]] s'interessèron ai regions situadas au nòrd de la [[Sud-Africa|colonia dau Cap]] durant la mitat dau sègle XIX. Lo Premier Ministre de la colonia, [[Cecil Rhodes]], obtenguèt la creacion d'una companhiá cargada de prendre lo contraròtle d'aquelei regions e de'n esplechar lei ressorsas. Coma lei caps locaus èran menaçats per d'invasions dei [[Matabeles]], la màger part acceptèt de signar d'acòrds de [[protectorat]]. A partir deis annadas 1890, la region passèt ansin sota administracion coloniala britanica maugrat una revòuta bemba, durament reprimida, en [[1896]].
 
En [[1891]], lo poder coloniau devesiguèt la region entre doas entitats que foguèron pauc a pauc dichas Rodèsia dau Nòrd e Rodèsia dau Sud que correspondon respectivament ais estats actuaus de Zambia e de [[Zimbabwe]]. Lei frontieras definitivas foguèron fixadas en [[1911]]. Durant aqueu periòde, de missionaris evangelizèron lei populacions indigènas mai gaire de colons venguèron s'installar en Rodèsia dau Nòrd.
 
En [[1924]], [[Londres]] creèt lo Protectorat de Rodèsia dau Nòrd que donèt una certana autonòmia a la colonia ambé la creacion d'un conseu legislatiu elegit (a partir de [[1926]]) au sufragi censitari<ref>Dins lei fachs, lei condicions fixadas per vòtar èran sustot destinadas a exclure leis indigèns dau vòte.</ref>. En [[1931]], comencèt l'esplecha dei jaciments de [[coire]] de la [[Copperbelt]] qu'assegurèt la prosperitat economica de la colonia. Pauc a pauc, lei populacions negras obtenguèron mai de drechs e d'autonòmia en despiech dei temptativas dei Blancs — sovent originaris de [[Sud-Africa]] — d'instaurar un regime segregacionista. En [[1938]], lo conseu legislatiu foguèt ansin dubèrt a un representent — blanc — de la comunautat africana. Puei, lei sindicats negres menèron una lònga lucha per far abolir lei mesuras segregacionistas impausadas per la legislacion sus lo trabalh. Obtenguèron contentament en [[1949]].
 
=== La Zambia independenta ===
 
=== Cultura ===
 
== Liames intèrnes ==
 
=== Bibliografia ===
 
== Nòtas &e referéncias ==
<references/>
 
{{Commons|Zambia|Zambia}}
{{Païses d'Africa}}
[[Categoria:Zambia| ]]