Mali : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Linha 75 :
[[Fichièr:Empèri de Mali.png|thumb|right|Empèri de Mali entre lei sègles XIII e XIV.]]
L'[[Empèri de Mali]] dominèt la Vau de [[Nigèr (fluvi)|Nigèr]] dau sègle XIII a la fin dau sègle XIV. Foguèt fondat per un prince mandé dich [[Sundiata Keita]] que se revoutèt còntra leis estats sossos qu'avián remplaçat lo [[Reiaume de Ghana|Ghana medievau]]. La societat maliana èra organizada d'un biais estricte e devesida entre 5 clans [[marabot]]ics, 16 clans d'òmes liures e 4 clans d'artesans. Lo comèrci d'[[aur]] e d'[[esclavatge|esclaus]], l'[[agricultura]] e un artesanat fòrça actiu asseguravan la prosperitat de l'empèri. La [[capitala]] èra una plaça culturala e intellectuala majora de son periòde ambé lo desvolopament d'una musica classica pròpria e una importanta activitat juridica. En parallèl, lei guèrras còntra lei Sossos, que durèron fins a [[1335]], entraïnèron un movement de recomposicion deis estats regionaus a l'entorn de l'Empèri Malian que venguèt lo centre d'una federacion de reiaumes tributaris.
Dins aqueu contèxte, l'[[islam]] aprofichèt son prestigi per progressar dins lei vilas e la religion novèla aguèt una influéncia importanta sus lo desvolopament culturau e legislatiu dau Mali [[Edat Mejana|medievau]] (islamizacion dei noms d'ostaus, demenicion dau ròtle de la frema au sen de la societat... etc.). En particular, aquò foguèt illustrat per lei dos romavatges a [[La Mèca]] realizats per leis emperaires<ref>Son títol precís èra [[mansa]].</ref>[[Uli Ièr|Uli I{{èr}}]] ([[1255]]-[[1270]]) e [[Mansa Musa Ièr|Mansa Musa I{{èr}}]] ([[1312]] - [[1332]] ò [[1337]]).
Lo declin malian foguèt rapide e comencèt a la fin dau sègle XIV ambé una multiplicacion dei revòutas dei [[vassalitat|vassaus]] periferics durant lei rèines de [[Mari Djata II]] ([[1360]]-[[1374]]) e de [[Musa II]] ([[1374]]-[[1387]]). En [[1400]], la [[capitala]] foguèt destrucha e pilhada e l'Empèri Malian conoguèt alora un lòng afebliment marcat per sa vassalizacion e sa disparicion definitiva au començament dau sègle XVII.
==== L'Empèri Songai ====
| |||