Version del 14 mai de 2016 a 11.20 Modificar Nicolas Eynaud (discussion \| contribucions) Administrators 74 696 modifications mCap resum de modificació ← Cambiament precedent		Version del 14 mai de 2016 a 11.52 Modificar desfar Nicolas Eynaud (discussion \| contribucions) Administrators 74 696 modifications →‎Istòria Diferéncia seguenta →
Linha 31 : == Istòria == === La colonizacion espanhòla === Los [[Espanha\|espanhòls]] arribèron dins la region de l'actual Paraguai al començament del [[sègle XVI]]. La vila d'[[Asunción]] foguèt fondada lo [[15 d'agost]] de [[1537]]. La vila venguèt la capitala d'una província coloniala, e foguèt coneguda coma la "Maire de totas las vilas". L'[[Istòria]] de Paraguai avans l'arribada deis [[Espanha\|Espanhòus]] e quasi desconeguda en causa de l'abséncia de documents [[escritura\|escrichs]]. Au començament dau sègle XVI, èra poblat per divèrsei tribús semi-nomadas. En [[1537]], una expedicion espanhòla en cèrca d'[[El Dorado]] i establiguèt un camp [[fortificacion\|fortificat]] lòng dau [[riu]] [[Riu Paraguai\|Paraguai]]. Una aliança foguèt rapidament concluda ambé lei [[Guaraní]] per luchar còntra un ensems de tribús ostilas installadas dins lo [[nòrd]] dau [[Paraguai]] actuau. Destaca dins los sègles XVII e XVIII la fòrta influéncia dels [[jesuista]]s, amb la creacion de ''reducciones'', de comunitats ont los indigènas restavan protegits de l'arbitrari dels colonizadors. En [[1717]] la rebellion comunera realizèt lo primièr crit de libertat de [[America]], mas foguèron derrotats a la batalha de Taviti en [[1721]]. Lei relacions entre [[Espanha\|Espanhòus]] e [[Guaraní]] demorèron relativament equilabradas e un [[mestissatge]] important aguèt luòc entre lei dos pòbles. Au contrari dau rèsta de l'[[Empèri Espanhòl\|Empèri Espanhòu]], aquelei mestís foguèron reconeguts coma legitims e integrats a la societat coloniala. Pasmens, a partir de [[1556]], lei relacions adoptèron lo modèl coloniau classic e lo sistèma de l'[[encomienda]] foguèt introduch en Paraguai. Leis Amerindians foguèron batejats per fòrça e deguèron pagar d'impòsts ò trabalhar au profiech dau poder espanhòu. Aquò entraïnèt de revòutas fòrça importantas e leis autoritats perdiguèron lo contraròtle dau país. ~~Paraguai declarèt son independéncia lo [[14 de mai]] de [[1811]] e expulsèt las autoritats colonialas.~~ [[Espanha]] menèt una repression [[sang\|saunosa]] mai preferiguèt pas restablir l'òrdre coloniau tradicionau. En plaça, fisèt la gestion de Paraguai a d'òrdres religiós. Après un periòde franciscan que durèt fins a [[1585]], chausiguèt lei [[jesuista]]s que gropèron leis Amerindians dins d'ensems de vilatges dich « reduccions ». Lo [[sègle XIX]] foguèt marcat per l'isolament e l'autarquia. La dictatura estatlista e militarista de Francisco Solano López, combinada amb las ambicions territorialas d'Argentina e [[Brasil\|l'empèri brasilièr]], conduguèron a la [[Guèrra de la Tripla Aliança]] (1864-1870), amb de resultats catastrofics per la demografia e l'economia del país. === Lo periòde jesuista === Lo periòde jesuista permetèt de restablir la [[patz]] dins la region e de redreiçar son economia. Dins lei reduccions, leis Amerindians vivián dins de [[vilatge]]s [[fortificacion\|fortificat]]s organizats segon lo modèl sociau dei [[Guaraní]]. Cada familha aviá un tenement personau per subvenir a sei besonhs mai deviá un certan nombre de jorns de tèrras comunas. Aqueu sector communautari èra destinat a assegurar l'alimentacion dei personas que trabalhavan pas ([[clergat]], [[malautiá\|malauts]], ancians... etc.) e a produrre de bens [[agricultura\|agricòla]]s exportables (generalament [[coton]] ò [[mate]]). Entre los ans de 1930 e 1940, las politicas paraguaias foguèron definidas per la [[Guèrra del Chaco]] ([[1932]] fins a [[1935]]) contra [[Bolívia]], lo darrièr conflicte armat internacional del país e que ne sorgiguèron los limits territorials actuals entre los dos païses, e per la [[Guèrra Civila Paraguaia]] ([[1947]] ), per dictaturas militaras, e de periòdes d'extrèma inestabilitat politica. Relativament prospèra, la Republica Jesuista de Paraguai recebèt una autonòmia fòrça importanta au sen de l'[[Empèri Espanhòl\|Empèri Espanhòu]] en cambi dau pagament regular d'un impòst a la corona. En [[1639]], lei jesuistas obtenguèron lo drech de tenir d'[[arma de fuòc\|armas de fuòc]] per se protegir còntra leis incursions des cercaires d'[[aur]] e dei caçaires d'[[esclavatge\|esclaus]]. Son existéncia permetèt tanben de blocar l'avançada [[Portugal\|portuguesa]] e de limitar lo poder de l'[[aristocracia]] dei regions vesinas. Per exemple, leis armadas guaraní dei [[jesuista]]s participèron a la repression de mai d'una insureccion amerindiana dins lei [[colonialisme\|colonias]] [[Espanha\|espanhòlas]]. En mai de [[1954]] lo general [[Alfredo Stroessner]] prenguèt lo poder. Elegit per completar lo periòde pas expirat de lo sieu predecessor, foguèt reelegit president sèt còps, en governant gaireben continualament jos la disposicion d'[[estat de sètge]] de la [[constitucion]] amb lo supòrt dels militars e del Partit Colorado. Durant los 34 ans de reinatge de Stroessner, las libertats politicas foguèsson severament limitadas, e los opausants al regim serián sistematicament assetjats e perseguits jos l'estendard de la seguretat nacionala e l'anticomunisme. E mai se una constitucion de [[1967]] donèt dubtosa legitimitat al contraròtle de Stroessner, Paraguai s'isolèt progressivament de la comunautat mondiala. Pasmens, a partir deis annadas 1730, quand [[Espanha]] assaièt de tornar prendre lo contraròtle dirècte de sei colonias, l'autonòmia dei jesuistas foguèt considerada coma una menaça importanta. En [[1750]], [[Espanha]] donèt plusors regions de Paraguai ai [[Portugal\|Portugués]] en cambi de la colonia de Sacramento (en [[Uruguai]]). Aquò entraïnèt una insureccion dei jesuistas que foguèron vencuts e expulsats en [[1767]]. Lei reduccions foguèron alora donats a de colons espanhòus e leis Amerindians perdiguèron lei drechs aquistats durant lo periòde jesuista. Lo [[3 de febrièr]] de [[1989]], Stroessner foguèt desrocat en un còp militar dirigit pel general [[Andrés Rodríguez Pedotti\|Andrés Rodríguez]]. Rodríguez, coma lo candidat del Partit Colorado, ganhèt facilament la presidéncia en eleccions sostenudas en mai e lo Partit Colorado dominèt lo Congrès. En las eleccions municipalas de [[1991]], malgrat tot, los candidats de l'oposicion ganhèron de divèrses centres urbans principals, compresa Asunción. Coma president, Rodríguez instituiguèt de reformas politicas, legalas e economicas e inicièt un aprochament amb la comunautat internacionala. Dempuèi alavetz, Paraguai a viscut un periòde de democracia, e mai se la tension politica a aumentat los ans recents. Lo primièr president democratic foguèt [[Juan Carlos Wasmosy]], mas d'unes pensan que la siá politica economica portèt dins lo país a l'escrancament financièr. A l'ora d'ara, el es senador per la vida, e un òme fòrça poderós dins lo país. ~~Vejatz tanben:~~ * [[Guèrra de Paraguai]] ([[1865]]-[[1870]]). * [[Guèrra del Chaco]] ([[1932]]-[[1935]]). == Politica ==

Paraguai : Diferéncia entre lei versions