Golf Persic : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Magioladitis (discussion | contribucions)
m →‎Salinitat : Link to deleted template, removed: {{Link FA|hr}} using AWB (10903)
Cap resum de modificació
Linha 7 :
Lo '''golf Persic''' ([[latin]] ''Persicus Sinus'', [[grèc]] ''Περσικός Κόλπος'' ''Persikos kolpos'', [[persan]] ''خلیج فارس'', ''Khalij-e-Fars''; [[arabi]] ''خليج فارس'', ''Khalīje fars'', vulgar ''Bahr Faris'') es un grand golf format per una partida de la [[mar de Pèrsia]], situat entre la [[peninsula Aràbia]] e [[Iran]]. Sa superfícia es de {{unitat|233000|km|2}} e sa longor de {{unitat|989|km}}. L'estrech d'Ormuz n'es la part mai estrecha (fa {{unitat|56|km}} de larg) e s'escampa dins lo [[golf d'Oman]]. Las aigas i son pauc prigondas, amb un maximum de 102 mètres, e una mejana de 50 mètres.
 
Sus la còsta nòrd del golf i a [[Iran]] e la còsta sud se dividís entre divèrses territòris: [[Musandam]], jos la sobeiranetat d'd’[[Oman]]; la partida occidentala de l'emirat de [[Ras al-Khaimah]], l'emirat d'[[Umm al-Qaiwain]], la partida principala de l'emirat de [[Sharjah]], la partida principala de l'emirat d'[[Ajman]], l'emirat de [[Dubai]] e l'emirat d'[[Abu Dhabi]], coneguts ensems coma los [[Emirats Arabis Units]]; l'emirat de [[Qatar]], lo reialme de [[Bahrayn]], la còsta d'[[Al-Hasa]] ([[Arabia Saudita]]), l'emirat de [[Kowait]] e una pichona zona de sobeiranetat d'[[Iraq]], ont i a las illas de [[Warba]] e [[Bubiyan]], qu'apartenián a Kowait mas que los regims iraquians reclamèron fins a l'ocupacion americana. Al mitan del golf i a divèrsas illas, qu'una de las pus importantas es l'illa iraniana de [[Qeshm]]. Qualques illas an lor sobeiranetat disputada coma las illas [[Tonb]], que la reclaman Ras al-Khaimah e Iran (que las ocupavan), o [[Abu Musa]] (ocupada per Iran mas qu'aperteniá abans a Sharjah). Las autras illas son Banu Yas e Sirri.
 
 
[[Fichièr:Hors sinus persic mare persicum.JPG|thumb|Bunting H.S.Q34/24CM Hanover,1620 published in iranology fundation2008 page168]]
 
 
 
Sus la còsta nòrd del golf i a [[Iran]] e la còsta sud se dividís entre divèrses territòris: [[Musandam]], jos la sobeiranetat d'[[Oman]]; la partida occidentala de l'emirat de [[Ras al-Khaimah]], l'emirat d'[[Umm al-Qaiwain]], la partida principala de l'emirat de [[Sharjah]], la partida principala de l'emirat d'[[Ajman]], l'emirat de [[Dubai]] e l'emirat d'[[Abu Dhabi]], coneguts ensems coma los [[Emirats Arabis Units]]; l'emirat de [[Qatar]], lo reialme de [[Bahrayn]], la còsta d'[[Al-Hasa]] ([[Arabia Saudita]]), l'emirat de [[Kowait]] e una pichona zona de sobeiranetat d'[[Iraq]], ont i a las illas de [[Warba]] e [[Bubiyan]], qu'apartenián a Kowait mas que los regims iraquians reclamèron fins a l'ocupacion americana. Al mitan del golf i a divèrsas illas, qu'una de las pus importantas es l'illa iraniana de [[Qeshm]]. Qualques illas an lor sobeiranetat disputada coma las illas [[Tonb]], que la reclaman Ras al-Khaimah e Iran (que las ocupavan), o [[Abu Musa]] (ocupada per Iran mas qu'aperteniá abans a Sharjah). Las autras illas son Banu Yas e Sirri.
 
A l'extremitat occidentala se tròba lo [[Dèlta fluvial|dèlta]] del [[Shatt al-fars]], que recep las aigas d'[[Eufrates]] e de [[Tigre (riu)|Tigre]].
Linha 24 ⟶ 18:
L’istòria del golf Persic foguèt dempuèi totjorn animada de fòrça conflictes, que demeniguèron son influéncia dins los ligams entre [[Orient]] e [[Occident]], e faguèt de la [[mar Roja]], mai a l’oèst, la via de relacion privilegiada.
 
Las populacions del littoral s'afrontèrons’afrontèron reguliaramentregularament, entre tribús, clans, territòris.
 
Las populations de l'interiorl’interior de las tèrras cerquèron sovent a profeitar de las bòcas maritimas.
 
Al sègle XIII, los [[Mongolia|Mongòlsmongòls]] i establiguèron lor influéncia. Una rota maritima, utilizada par [[Marco Polo]], lo religava a la [[China]]. Al sègle XVI, lo golf Persic èra contraròtlat per [[Portugal]], que n'es fòragetat per l'[[Iran]] dels [[Sefevidas]]. Al sègle XIX, los [[Grand Bretanha|Britanicsbritanics]] s'i establiguèron amb per pretèxte lo combat contra la [[pirata]]riá. Ne gardèron lo contraròtle fins a la [[Segonda Guèrra Mondiala]], e la creacion dels Emirats Arabis Units.
 
Pus recentament, lo golf Persic encara foguèt agitat de conflictes:
Linha 35 ⟶ 29:
* [[guèrra d'Iraq (2003)]], invasion d’Iraq pels [[Estats Units d'America]] en 2003
 
Dempuèi aquel temps de guèrras, maites nacionalistes arabs an ensajat de remplaçar lo nom per [[golf Arabic]] (qu’un còp èra s’utilazava per la [[mar Roja]]) o [[golf Arabopersic]]. Lo sol nom internacionalament admés demòra pasmens golf Persic.
L'[[estrech d’Ormuz]] es uèi contrarotlat ensems per [[Iran]] e lo sultanat d'[[Oman]].
 
L'L’[[estrech d’Ormuz]] es uèi contrarotlat ensems per [[Iran]] e lo sultanat d'[[Oman]].
 
== Economia ==