Brunei : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Linha 57 :
Lo rèine de [[Bolkiah]] ([[1485]]-[[1521]]) es sovent considerat coma l'apogèu dau sultanat que son influéncia s'estendiguèt sus lo [[nòrd]] de [[Bornèo]], l'archipèu de Sulu e dins certanei regions dei [[Filipinas]]. En [[1521]], [[Antonio Pigafetta]], que fasiá partida de l'expedicion de [[Ferrand Magellan]], depintèt Brunei coma una [[vila]] [[pòrt|portuària]] rica e poblada per {{formatnum:25000}} familhas. Lo [[palais]] dau sultan èra protegit per d'importantei [[fortificacion]]s e una [[artilhariá]] equipada de [[canon]]s de [[fèrre]]. Lo declin de Brunei acomencèt après la mòrt dau sultan [[Muhammad Hassan]] ([[1582]]-[[1598]]) qu'es l'autor d'una tiera de reformas administrativas e judiciàrias que son a l'origina deis institucions actualas dau sultanat.
===
A partir dau sègle XVII, lo Sultanat de Brunei declinèt lentament en causa de l'expansionisme [[Euròpa|europèu]] dins la region e de crisis intèrnas. Tre lo sègle XVI, de tensions existián ja ambé [[Portugal|Portugau]] qu'aviá atacat divèrsei sultanats [[indonesia]]ns. Pasmens, aquela ostilitat se limitèt au domeni diplomatic.
En revènge, a la fin dau sègle, l'installacion d'[[Espanha]] en [[Filipinas]] menacèt dirèctament leis interès de Brunei e de combats aguèron entre lei fòrças dau sultanat e leis [[Espanha|Espanhòus]]. En [[1571]], [[Manila]] foguèt ocupada per [[Espanha]] e Brunei reüniguèt de fòrças importantas per reconquistar l'endrech. Pasmens, per de rasons desconegudas, la còntra-ofensiva aguèt jamai luòc e, en [[1578]], una flòta espanhòla poguèt atacar e conquistar Brunei. Cremèron sa [[mosqueta]] mai poguèron pas s'i mantenir car foguèron decimats per lei [[malautia]]s tropicalas. Aquela guèrra s'acabèt en [[1599]] e Brunei deguèt renonciar a son influéncia dins lei [[Filipinas]]. Après la [[mòrt]] de [[Muhammad Hassan]], lei dificultats aumentèron amb una multiplicacion dei crisis de succession e dei revòutas lòng dau [[litorau]] de [[Bornèo]]. De mai, la creacion de comptadors comerciaus per lei poissanças [[colonialisme|colonialas]] modifiquèt lei rets marchands e afebliguèt pauc a pauc l'economia dau sultanat. En [[1658]] ò en [[1703]], Brunei donèt au [[Sultanat de Sulu]] l'extrèm nòrd de [[Bornèo]] en remerciament de son ajuda militara per reprimir una rebellion.
=== Lo periòde coloniau ===
[[File:Malàisia - Colonizacion dau nòrd de Bornèo.png|thumb|Colonizacion dau nòrd de Bornèo e reculament territòriau dau Sultanat de Brunei.]]
Dins lo corrent deis annadas 1870, aquela darriera region acomencèt d'interessar [[Espanha]] e divèrseis aventuriers. D'efèct, en [[1878]], lo sultanat de [[Sulu]] foguèt desfach per leis [[Espanha|Espanhòus]] qu'annexèron son territòri, compres sei possessions dau nòrd-èst de [[Bornèo]]. Dins aquò, un an aperavans, dos aventuriers, lo baron [[Àustria|austrian]] [[Gustav Overbeck]] e lo [[Reialme Unit|Britanic]] [[Alfred Dent]], avián obtengut una concession sus la region de part dau sultan de Brunei. Aquò suscitèt un conflicte e [[Alfred Dent]] obtenguèt lo sostèn de [[Londres]]<ref>Enterin, Overbeck aviá abandonat e vendut sei parts a Dent.</ref>. En [[1885]], un tractat entre lo [[Reialme Unit|Reiaume Unit]] e [[Espanha]] permetèt de fixar lo limit dei possessions respectivas. [[Alfred Dent|Dent]] fondèt alora la [[British North Borneo Company]] (BNBC) per esplechar la region. Puei, per defugir un problema similar ambé lei [[Païses Basses|País Bas]], lei Britanics placèron tanben [[Sarawak]] e Brunei sota sa proteccion entre [[1886]] e [[1888]].
| |||