Supernòva : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
Cap resum de modificació |
||
Linha 99 :
Las supernòvas pòdon èsser generadas de doas faiçons: siá per un subte realucatge de la [[fusion nucleara]] dins una [[Estela compacta|estela degenerada]]; o per [[esboldrament gravitacional]] del còr d'una estela massisa. Dins lo primièr cas, una [[nana blanca]] degenerada pòt aver acomolat pro de material d'una [[Estela binària|estela sòrre]], siá per [[Acrecion (astrofisica)|acrecion]], siá per fusion, per aumentacion la temperatura de son còr, aviant l'ignicion de la [[fusion del carbòni]], que provocarà la fusion nucleara, desorganizant completament l'estela. Dins segond cas, lo còr de l'[[estela massisa]] pòt subte subir un esboldrament gravitacional, desliurant una energia potenciala gravitacionala capable de crear una explosion de supernòva.
La darrièra supernòva fintada directament dins la [[Via Lactèa]] foguèt l'estela de Kepler de 1604 ([[SN 1604]]); fòra la Via Lactèa, los [[remanant de supernòva|remanants]] de doas supernòvas pus recentas foguèron agachats dempuèi.<ref name="reynolds">
{{cite journal
|last1=Reynolds |first1=Stephen P.
|last2=Borkowski |first2=Kazimierz J.
|last3=Green |first3=Dave A.
|last4=Hwang |first4=Una
|last5=Harrus |first5=Ilana M.
|last6=Petre |first6=Robert
|display-authors=1
|year=2008
|title=The Youngest Galactic Supernova Remnant: G1.9+0.3
|journal=[[The Astrophysical Journal Letters]]
|volume=680 |issue=1 |pages=L41–L44
|arxiv=0803.1487
|bibcode=2008ApJ...680L..41R
|doi=10.1086/589570
}}</ref> Las observacions d'autras galaxias indican que las supernòvas apareisson en mejana aperaquí tres còps lo sègle dins la Via Lactèa, and that any galactic supernova would almost certainly be observable in modern astronomical equipment.<ref name="adams">
{{cite journal
|last1=Adams |first1=Scott M.
|last2=Kochanek |first2=Christopher S.
|last3=Beacom |first3=John F.
|last4=Vagins |first4=Mark R.
|last5=Stanek |first5=Krzysztof Z.
|year=2013
|title=Observing the Next Galactic Supernova
|journal=[[The Astrophysical Journal]]
|volume=778 |issue=2 |pages=164
|arxiv=1306.0559
|bibcode=2013ApJ...778..164A
|doi=10.1088/0004-637X/778/2/164
}}</ref> Supernovae play a [[Nucleosynthesis|significant role]] in enriching the interstellar medium with higher [[Atomic mass|mass]] [[chemical element|elements]].<ref>
{{Cite book
|last=Whittet |first=Doug C. B.
|date=2003
|title=Dust in the Galactic Environment
|pages=45–46
|publisher=[[CRC Press]]
|isbn=0-7503-0624-6
}}</ref> Furthermore, the expanding shock waves from supernova explosions can trigger the formation of new stars.<ref name="aaa128" /><ref>
{{Cite journal
|last=Boss |first=A. P.
|last2=Ipatov |first2=S. I.
|last3=Keiser |first3=S. A.
|last4=Myhill |first4=E. A.
|last5=Vanhala |first5=H. A. T.
|date=2008
|title=Simultaneous Triggered Collapse of the Presolar Dense Cloud Core and Injection of Short-Lived Radioisotopes by a Supernova Shock Wave
|journal=[[The Astrophysical Journal Letters]]
|volume=686 |issue=2 |pages=L119–L122
|arxiv=0809.3045
|bibcode=2008ApJ...686L.119B
|doi=10.1086/593057
}}</ref>
==Referéncias==
| |||