Republica d'Irlanda : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Linha 144 :
Après la mòrt d'[[Enric VIII d'Anglatèrra|Enric VIII]], lei revòutas contunièron, encoratjadas per [[Felip II d'Espanha]] e per la Papautat. En [[1594]], acomencèt un movement fòrça important que foguèt a l'origina de la [[guèrra de Nòu Ans]] que s'acabèt en [[1603]] per la desfacha definitiva de l'[[aristocracia]] autoctòna d'[[Ulster]]. La màger part de la [[noblesa]] locala deguèt s'[[exili|exilar]] permetent l'implantacion d'un nombre important de [[colonialisme|colons]].
==== L'abaissament dei Catolics ====
[[File:Illas Britanicas - Guèrra Civila Anglesa (1642-1651).png|450px|thumb|right|Esquèma generau de la Guèrra Civila Anglesa e dei campanhas de Cromwell en Irlanda (1642-1651).]]
Durant lo rèine de [[Jaume Stuart|Jaume VI e I]] ([[1567]]-[[1625]] en [[Escòcia]], [[1603]]-[[1625]] en [[Anglatèrra]]), la politica dei ''plantations'' demorèt fòrça activa car lo rèi favorizèt l'installacion d'[[Escòcia|Escocés]] opausats a sa politica religiosa en [[Ulster]]. Aquò entraïnèt l'installacion de païsans paures que son a l'origina de l'importanta comunautat [[Protestantisme|protestanta]] actuala d'[[Ulster]]. Aquò entraïnèt rapidament de tensions vivas ambé lei [[Catolicisme|catolics]] locaus ostils a la corona [[Anglatèrra|anglesa]]. En [[1641]], de chaples antiprotestants se debanèron en [[Ulster]] e leis Irlandés decidèron d'aprofichar la [[Guèrra Civila Anglesa]] ([[1642]]-[[1651]]) per se liberar de la dominacion de [[Londres]].
Pasmens, en [[1649]], [[Oliver Cromwell|Cromwell]] desbarquèt dins l'[[illa]]. I menèt una campanha [[sang|saunosa]] e semenada de chaples mai leis [[Anglatèrra|Anglés]] capitèron de reprendre lo contraròtle de l'[[illa]]. Lei proprietaris [[Catolicisme|catolics]] perdiguèron sei tèrras e foguèron obligats de se retirar dins la província occidentala de [[Connacht]]. Dins aquò, lo projècte de [[colonialisme|colonizacion]] de l'[[illa]] imaginat per Cromwell aguèt pauc de succès car lei soudats que recebèron de tèrras preferiguèron lei vendre a de grands proprietaris protestants e rintrar en [[Anglatèrra]]. Ansin, se formèt una [[agricultura]] basada sus de tenements immens tenguts per de proprietaris absents representats per de regidors que concentrèron l'òdi de la populacion.
En [[1688]], lo rèi [[Catolicisme|catolic]] [[Jaume II d'Anglatèrra|Jaume II]] desbarquèt en Irlanda per reconquistar la corona anglesa. Maugrat de succès iniciaus importants coma la presa de [[Dublin]], mau capitèt de vencre lei protestants d'[[Ulster]]. En [[1691]], foguèt definitivament vencut a la [[batalha de la Boyne]] per [[Guilhèm III d'Aurenja Nassau|Guilhem d'Aurenja]]. Après aquela desfacha novèla, lei [[Catolicisme|catolics]] conoguèron de discriminacions suplementàrias coma l'exclusion de la foncion publica, l'exclusion dau drech de vòte, l'impausicion de l'[[anglés]] coma [[lenga oficiala]] unica e divèrsei mesuras vexatòrias. Au començament dau sègle XVIII, lei [[Catolicisme|catolics]] representavan ansin 70% de la populacion mai tenián solament 15% dei tèrras, proporcion que contunièt de demenir, a 5%, fins a la fin dau sègle.
Dins aquò, leis autoritats de [[Londres]] acomencèron de se maufisar dei populacions [[Protestantisme|protestantas]] qu'èran tanben ostilas a l'esplecha [[colonialisme|coloniala]] de l'[[illa]] per leis [[Anglatèrra|Anglés]]. Durant la guèrra d'independéncia estatsunidenca, demandèron e obtenguèron divèrsei [[drech]]s e una autonòmia marcada per la restauracion dau [[poder legislatiu]] dau Parlament de [[Dublin]] abolit en [[1494]]. Pasmens, aquò durèt gaire e leis [[Anglatèrra|Anglés]] aprofichèron la revòuta mancada de [[Wolfe Tone]], un [[Protestantisme|protestant]] esperant unificar la totalitat deis Irlandés per restaurar l'[[independéncia]] de l'[[illa]], en [[1798]] per impausar l'union d'Irlanda ambé lo [[Reialme Unit|Reiaume Unit]]. Aquò entraïnèt la supression dau Parlament de Dublin que foguèt remplaçat per una representacion [[Protestantisme|protestanta]] au Parlament de [[Londres]].
== Politica ==
| |||