Wikipèdia

Secessionisme lingüistic : Diferéncia entre lei versions

Navigar dins l'istoric
← Cambiament precedentDiferéncia seguenta →
Contengut suprimit Contengut apondut
VisualWikitext
BoulaurBot (discussion | contribucions)
207 088 modifications
m Wikipedia python library
Cap resum de modificació
Linha 4 :
}}
<!--Article redigit en provençau-->
Lo '''secessionisme lingüistic''' es una actitud que vòu separar una varietat lingüistica de la lenga a la quala aperten normalament, per fin de faire considerar aquela varietat coma una lenga distinta. Es la [[sociolingüistica]] catalanalemosina d'Espanha e de Rossilhon qu'a començat d'analisar aqueu fenomèn<ref>Per exemple:
*STRUBELL Miquel (1991) "Catalan in Valencia: the story of an attempted secession", Swiss Academy of Social Science Colloquium on Standardization: Parpan / Coira (Grisons), 15-20 d'abriu de 1991
*PRADILLA Miquel Àngel (1999) "El secessionisme lingüístic valencià", dins: PRADILLA Miquel Àngel (1999) (ed.) ''La llengua catalana al tombant del mil·leni'', Barcelona: Empúries, p. 153-202.
*Article "secessionisme lingüístic", dins: RUIZ I SAN PASCUAL Francesc, & SANZ I RIBELLES Rosa, & SOLÉ I CAMARDONS Jordi (2001) ''Diccionari de sociolingüística,'' coll. Diccionaris temàtics, Barcelona: Enciclopèdia Catalana.</ref> mai se pòt constatar dins d'autrei partidas dau Mond.
 
==En occitan e catalan==
===Caracteristicas comunas===
Dins l'Espaci OccitanocatalanOccitan, lo secessionisme lingüistic es un fenomèn pron recent que s'es desvolopat solament dempuei leis ans 1970. Se caracteriza per lei trachs seguents<ref>SUMIEN Domergue (2006) ''La standardisation pluricentrique de l’occitan: nouvel enjeu sociolinguistique, développement du lexique et de la morphologie,'' coll. Publications de l’Association Internationale d’Études Occitanes 3, Turnhout: Brepols, p. 49.</ref>:
* Un refús (inassumit) dau desvolopament de l'occitan e dau catalan, coma lengas normalas de comunicacion dins la societat. Bensai es aquò lo motiu principau qu'explica lo secessionisme lingüistic dins de lengas subordenadas coma l'occitan e lo catalan. Ansin lo secessionisme lingüistic representa en fach una incapacitat d'inversar la [[diglossia]] e la [[substitucion lingüistica]]. Simultaneament s'acompanha d'una ideologia qu'idealiza la coexisténcia entre la lenga subordenada (una varietat d'occitan o de catalan) e la lenga dominanta (francés, espanhòu, italian), en negant o minimizant ansin lo [[conflicte lingüistic]]. Estigmatiza coma enemic principau, non pas la lenga objectivament dominanta (francés, espanhòu, italian), mai sa lenga pròpria (occitan, catalan) de la quala pretend de separar una varietat regionala.
* Una rompedura e una contradiccion amb lei tradicions dei movements renaissentistas occitan e catalan, qu'afortisson l'unitat de l'occitan o dau catalan dempuei lo sègle XIXIX.
* Una ignorància (sovent volontària) de la tradicion de la [[lingüistica]] [[lengas romanicas|romanica]] qu'afortís tanben l'unitat de l'occitan o dau catalan<ref> [[Pèire Bèc|BÈC Pèire]] (1970-71) = BEC Pierre (collab. Octave NANDRIS, Žarko MULJAČIĆ) ''Manuel pratique de philologie romane,'' París: Picard, 2 vol.</ref>.
* De crispacions identitàrias subre lei dialèctes que vòlon considerar coma de lengas a despart.
* Una abséncia de succès (o ben una posicion fòrça marginala) dins la recèrca scientifica en [[lingüistica]]<ref>[[Jòrdi Kremnitz|KREMNITZ Jòrdi]] = KREMNITZ Georg, "Une approche sociolinguistique", in KIRSCH F. Peter, & KREMNITZ Georg, & SCHLIEBEN-LANGE Brigitte (2002) ''Petite histoire sociale de la langue occitane: usages, images, littérature, grammaires et dictionnaires'', coll. Cap al Sud, F-66140 Canet: Trabucaire, p. 109-111 [version actualizada e traduccion parciala de: HOLTUS Günter, & METZELTIN Michael, & SCHMITT Christian (1991) (dir.) ''Lexikon der Romanistischen Linguistik''. Vol. V-2: ''Okzitanisch, Katalanisch'', Tübingen: Niemeyer]</ref>.
Linha 26 :
*Lo secessionisme lingüistic [[gascon]], sostengut dempuei leis ans 1990 per Joan Lafita, qu'a creat dins leis ans 2000 un "[[Institut Bearnés e Gascon]]". L'impacte dins la populacion es negligible. Lo mitan culturau gascon aderís quasi unanimament a la vision unitària de la lenga. Lo secessionisme de Joan Lafita prepausa dos sistèmas grafics originaus, una version fòra nòrma de la [[grafia classica]] e una version fòra nòrma de la [[grafia mistralenca|grafia febusiana-mistralenca]]. En [[Aran]], lo gascon es definit fòrça oficialament coma una varietat de l'occitan. L'estatut d'Aran de [[1990]] presenta lo [[gascon]] [[aranés]] coma [http://www6.gencat.net/llengcat/aran/a_marclegal.htm "Er aranés, varietat dera lengua occitana e pròpia d’Aran"]. Tanben l'estatut d'autonomia de [[Catalonha (region)|Catalonha]] reformat en [[2006]] o confirma amb aquela formula: [http://www6.gencat.net/llengcat/aran/a_marclegal.htm "Era lengua occitana, denominada aranés en Aran"].
 
===Lo cas del lemosin d'Espanha e de Rossilhon===
===En catalan===
[[Imatge:Pompeu fabra.jpg|thumb|200px|Lo traïdor espanholista-localista Pompèu Fabra : escopir aquì.]]
En [[catalan]], i a tres cas:
Lo [[catalan|lemosin d'Espanha e de Rossilhon]], parfoas desnommat à tòrt ''catalan'' es una varianta periferica de lengua occitana qu'es parlada en Rossilhon e dins lo Comtat de [[Barcelona|Barcelona d'Espanha]] ansin que dins lo reialm de Valencia d'Espanha. Después las originas de la lenga, aquela varienta es nommada ''lemosin'', fors per qualques secessionistas diglossics lemosins d'Espanha e de Rossilhon. Il es fortement recommandat als occistanistas de conservar aquela appelacion vertadièra e venerable, sos pèna d'escommunicacion. Afin d'esvitar la confusion totjorn possible amb lo patoés parlat dins lo Massif Septentrional, om precisera ben ''lemosin d'Espanha e de Rossilhon''.
*Lo secessionisme lingüistic [[valencian]], o [[blaverisme]], es aparegut a la fin deis ans 1970 au moment de la transicion democratica (après la fin dau [[franquisme]]). Es sostengut per certanei sectors culturaus e politics conservators de la societat valenciana, que lei partisans de l'unitat dau catalan lei considèran coma "pòstfranquistas". L'impacte dins la populacion es nuançat: lei valencians nomman sa lenga "[[valencian]]" mai son partejats subre la question de l'unitat de la lenga catalana, d'unei admeton que "[[valencian]]" es un autre nom possible per "[[catalan]]", d'autres dison que lo "[[valencian]]" seriá una lenga distinta dau "[[catalan]]". L'impacte dau blaverisme es nul dins la comunitat scientifica dei lingüistas. Lei "blavers" o "blaveros" escrivon lo valencian dins de sistèmas fòra nòrma e pron marginaus (coma lei pretendudei "normes del Puig"); es excepcionau qu'escrigan dins la nòrma oficiala dau catalan (aquela de l'[[IEC]]).
 
*Lo secessionisme lingüistic [[balear]], pron marginau, es sostengut per certanei grops culturaus. S'inserís dins una tendéncia pus larga mai pron inorganizada e pron febla, sonada [[gonellisme]], que s'opausa a l'estandardizacion dau catalan.
Dusque dins las annadas 30, los Lemosins d'Espanha e de Rossilhon furon membres feals dels institucions pre-occitanistas coma lo Felibritge (en esperant la revelacion de la grafìa dels trobadors per [[farmacia|Loís Alibèrt]], era lo que i'avìa de mels). Però vaig arrivar lo diable secessionista [[Pompeu Fabra]], alienat per la vergonha de parlar la polida lenga occitana. Aquest espanholista localista vaig inventar una cacografìa completament differenta de la grafìa dels trobadors, franco-fonetica, facha de grafemes patoésants coma : ''ny'', ''ly'' o ''x'' en lòc de ''nh'', ''lh'', o ''sh''. Mas grave ! Pagat per sis mèstres de Madrid, vaig completament espanholisar lo lemosin d'Espanha e de Rossilhon. Per exemple, vaig remplaçar l'article ''lo'' per l'article ''el'', portant purement local e dut à l'influença espanhola. Però, i'a finalement una justicia en aquel mond pasque lo traïdor Pompeu Fabra vaig morir luenh del Comtat de Barcelona d'Espanha, dins lo fred paìs de sis mèstres franchimands. Aquò's ben fach, quand metes !
*Lo secessionisme lingüistic de la [[Franja de Ponent]] (zona catalana de la region [[Aragon]]) es pron marginau e es aparegut dins leis ans 2000. Es sostengut per de grops ligats a de movements aragonesistas, que refusan d'admetre la preséncia de la lenga catalana dins la region Aragon.
 
Finalement, lo secessionisme lemosin d'Espanha e de Rossilhon tuvò pas gaire d'impacte dins la poblacion del Comtat de Barcelona d'Espanha. Notamment, pasqu'i'a pu gaire de Lemosins d'Espanha e de Rossilhon dins aquest paìs ; que furon tots remplaçats per d'Andalouses e de Latinos que parlan pas qu'espanhol. Urosòment que los darrés autoctones von à crevar, pasque coma aquò, om porrà enseignar partot l'occitan estandard e om oïra pus nonca parlar del soa-disant ''catalan''.
 
==En romanés==
Linha 46 ⟶ 48:
 
==Comparasons==
Lei secessionismes lingüistics que nasejan en occitan, en catalan e en romanés son minoritaris e son pas consensuaus. Arrèstan pas la dinamica majoritària que fa qu'aquelei lengas gardan de foncionaments pron unitaris.
 
Au contrari, lo secessionisme lingüistic en sèrbocorat es un fenomèn ara majoritari, consensuau e fortament institucionalizat. Es aquò qu'autoriza de dire qu'aqueu secessionisme lingüistic a abotit a de "[[lenga per elaboracion|lengas per elaboracion]]" per qualificar lo croat, lo bosnian e lo sèrbe, bòrd que leis elaboracions divergentas se son ben implantadas dins la practica generala.
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/wiki/Secessionisme_lingüistic »